Javier Bardem – Wikipedia, wolna encyklopedia

Javier Bardem
Ilustracja
Javier Bardem (2018)
Imię i nazwisko

Javier Ángel Encinas Bardem

Data i miejsce urodzenia

1 marca 1969
Las Palmas de Gran Canaria

Zawód

aktor, producent filmowy

Współmałżonek

Penélope Cruz (od 2010)

Lata aktywności

od 1990

Multimedia w Wikimedia Commons
Javier Bardem (2012)

Javier Ángel Encinas Bardem (ur. 1 marca 1969 w Las Palmas de Gran Canaria) – hiszpański aktor i producent filmowy. Zdobywca Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę psychopatycznego zabójcy Antona Chigurha w filmie braci Coenów To nie jest kraj dla starych ludzi (2007). Był też dwukrotnie nominowany do Oscara za występ w filmach: Zanim zapadnie noc (2000) i Biutiful (2010).

8 listopada 2012 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6834 Hollywood Boulevard[1][2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Las Palmas de Gran Canaria na Wyspach Kanaryjskich. Jego matka Pilar Bardem (z domu María del Pilar Bardem Muñoz) była aktorką, a ojciec José Carlos Encinas Doussinague (1931–1995) był biznesmenem zajmującym się ochroną środowiska. Jego starsze rodzeństwo – brat Carlos (ur. 1963) i siostra Mónica (ur. 4 maja 1964) zostali także aktorami. Jego rodzice rozwiedli się krótko po jego narodzinach. Wychowała go jego matka. Jego dziadek Rafael Bardem Solé (1889–1972)[3] i babka Matilde Muñoz Sampedro (1900–1969)[4] ze strony matki byli także aktorami. Jego wujek Juan Antonio Bardem (1922–2002)[5] był reżyserem. Jego wujek Juan Antonio został uwięziony przez Francisco Franco za swoje antyfaszystowskie filmy. Jego kuzyn Miguel[6] również został reżyserem.

Babka Bardema wychowywała go w wierze rzymskokatolickiej[7]. W wieku sześciu lat wystąpił po raz pierwszy w serialu Televisión Española El Pícaro (1975) Fernando Fernána Gómeza. Grał także w rugby dla juniorów hiszpańskiej reprezentacji narodowej. Studiował malarstwo w Escuela de Artes y Oficios w Madrycie. W 1989 w hiszpańskim programie El Día Por Delante musiał nosić kostium Supermana. Dorabiał także jako striptizer[8][9][10].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Debiutował na kinowym ekranie jako skorumpowany gej w dramacie erotycznym Bigasa Luny Lulu (Las edades de Lulú, 1990) z Maríą Barranco i Rosaną Pastor. Później pracował przy jego trylogii Szynka, szynka (Jamón, jamón. 1992), Macho (Huevos de oro. 1993), Księżyc i pierś (La teta y la luna 1994)[11]. Wystąpił jako Romeo Dolorosa w czarnej komedii Álexa de la Iglesii Taniec z diabłem (Perdita Durango, 1997)[12] z Rosie Perez.

Pedro Almodóvar zaangażował go do swoich filmów: Wysokie obcasy (Tacones lejanos, 1991) z Victorią Abril jako prezenter telewizyjny i Drżące ciało (Carne trémula, 1997)[13]. Po roli kubańskiego poety, pisarza i dramaturga Reinaldo Arenasa w biograficznym melodramacie Juliana Schnabela Zanim zapadnie noc (Before Night Falls, 2000) został pierwszym hiszpańskim aktorem nominowanym do Oscara.

Światową sławę przyniosła mu główna rola Ramóna Sampedro, mechanika okrętowego, który po wypadku w trakcie skoku do wody został sparaliżowany w wieku 25 lat, w dramacie W stronę morza (Mar adentro, 2004). W 2008 zdobył Oscara za rolę drugoplanową w thrillerze braci Coen To nie jest kraj dla starych ludzi (No Country for Old Men)[14].

Zasiadał w jury konkursu głównego na 58. MFF w Cannes (2005).

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W 2007 związał się z aktorką Penélope Cruz, którą poślubił na początku lipca 2010 w prywatnej ceremonii na wyspach Bahama[15]. Mają syna Leonardo (ur. 22 stycznia 2011)[16] i córkę Lunę Encinas (ur. 22 lipca 2013 w Madrycie).

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]
Rok Nagroda Kategoria Tytuł
1993 II Premis Turia Najlepszy aktor[19] Szynka, szynka (Jamón, jamón, 1992)
1995 Nagroda Goya Najlepszy aktor drugoplanowy[20] Policzone dni (Días contados, 1994)
1996 Najlepszy aktor[21] Usta do ust (Boca a boca, 1995)
1997 Europejska Nagroda Filmowa Nagroda Publiczności dla najlepszego aktora[20] Drżące ciało (Carne trémula, 1997)
2000 57. MFF w Wenecji Puchar Volpiego dla najlepszego aktora[21] Zanim zapadnie noc (2000)
2001 Independent Spirit Awards Najlepsza główna rola męska[20]
2003 Nagroda Goya Najlepszy aktor[21] Poniedziałki w słońcu (Los lunes al sol, 2002)
2004 Europejska Nagroda Filmowa Najlepszy aktor[20] W stronę morza (Mar adentro, 2004)
61. MFF w Wenecji Puchar Volpiego dla najlepszego aktora[21]
2005 Nagroda Goya Najlepszy aktor[21]
2008 Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor drugoplanowy[21] To nie jest kraj dla starych ludzi (2007)
Złoty Glob Najlepszy aktor drugoplanowy[21]
Nagroda BAFTA Najlepszy aktor drugoplanowy[21]
Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych Najlepszy aktor drugoplanowy[21]
Najlepsza obsada filmowa[21]
2010 63. MFF w Cannes Najlepszy aktor[21] Biutiful (2010)
2011 Nagroda Goya Najlepszy aktor[21]
2013 Najlepszy film dokumentalny[20] Synowie chmur (Hijos de las nubes, la última colonia, 2012)
MTV Movie Award Najlepszy aktor latynoski[20] Skyfall (2012)
2022 Nagroda Goya Najlepszy aktor[21] Szef Roku (El buen patrón, 2021)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Javier Bardem. Walk of Fame. [dostęp 2024-07-27]. (ang.).
  2. ↑ Steven Zeitchik: Hollywood Star Walk: Javier Bardem. „Los Angeles Times”, 5 listopada 2012. [dostęp 2024-07-27]. (ang.).
  3. ↑ Rafael Bardem w bazie IMDb (ang.)
  4. ↑ Matilde Muñoz Sampedro w bazie IMDb (ang.)
  5. ↑ Juan Antonio Bardem w bazie IMDb (ang.)
  6. ↑ Miguel Bardem w bazie IMDb (ang.)
  7. ↑ Michael Giltz (2007-07-22): No one expects Javier Bardem. Daily News (Nowy Jork). [dostęp 2017-04-11]. (ang.).
  8. ↑ Isabel Schwab (2015-07-03): Celebs Who Used to Be Strippers: Channing Tatum, Chris Pratt, Lady Gaga, and More. The Daily Beast. [dostęp 2017-04-11]. (ang.).
  9. ↑ Ashleigh Schmitz (2013-11-07): Chris Pratt Was a Stripper! Which Other Actors Share His Exotic Dancer Past?. Parade. [dostęp 2017-04-11]. (ang.).
  10. ↑ Javier Bardem once worked as a stripper. NZ Herald. [dostęp 2017-04-11]. (ang.).
  11. ↑ Javier Bardem. MYmovies.it. [dostęp 2017-04-11]. (wł.).
  12. ↑ Javier Bardem, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-04-11] (ang.).
  13. ↑ Javier Bardem. Rotten Tomatoes. [dostęp 2010-07-03]. (ang.).
  14. ↑ Jason Buchanan: Javier Bardem Biography. AllMovie. [dostęp 2020-07-03]. (ang.).
  15. ↑ Javier Bardem and Penélope Cruz Get Married. „People”. [dostęp 2010-07-14]. (ang.).
  16. ↑ Pamela Rolfe (2011-01-26): Penelope Cruz, Javier Bardem Welcome First Child, a Boy. „The Hollywood Reporter”. [dostęp 2011-01-31]. (ang.).
  17. ↑ Jim Vejvoda: irates of the Caribbean: Dead Men Tell No Tales begins production. ign.com, 17 lutego 2015. [dostęp 2016-10-03]. (ang.).
  18. ↑ Little Mermaid’s Javier Bardem teases Triton’s cut song [online], Digital Spy, 23 maja 2023 [dostęp 2023-07-17] (ang.).
  19. ↑ II Premis Turia 1993. Cartelera Turia. [dostęp 2022-07-03]. (ang.).
  20. ↑ a b c d e f Javier Bardem Awards. FamousFix. [dostęp 2022-06-29]. (ang.).
  21. ↑ a b c d e f g h i j k l m Javier Bardem Awards. AllMovie. [dostęp 2022-07-03]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Nagroda Donostia
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Nagroda Akademii Filmowej dla najlepszego aktora drugoplanowego
1936–1939
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039
Nagroda za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes
1946–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–
Puchar Volpiego dla najlepszego aktora
1932-1959
1960-1989
1990-2009
2010-2029
Złoty Glob dla najlepszego aktora drugoplanowego
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039

Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszego aktora
1988-1999
2000-2019
2020-
Nagroda Krajowego Stowarzyszenia Krytyków Filmowych dla najlepszego aktora
Nagroda Goya dla najlepszego aktora
Nagroda Goya dla najlepszego aktora drugoplanowego
Nagroda BAFTA dla najlepszego aktora drugoplanowego
1968–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych za wybitny występ aktora w roli drugoplanowej
1994-1999
2000-2009
2010-2019
2020-2029
Nagroda National Board of Review dla najlepszego aktora
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Javier_Bardem&oldid=74413576”