Antonio Banderas – Wikipedia, wolna encyklopedia

Antonio Banderas
Ilustracja
Imię i nazwisko

José Antonio Domínguez Banderas

Data i miejsce urodzenia

10 sierpnia 1960
Malaga

Zawód

aktor, piosenkarz, scenarzysta

Współmałżonek

Ana Leza (1987–1996; rozwód)
Melanie Griffith (1996–2015; rozwód)

Lata aktywności

od 1979

Faksymile
Strona internetowa

Antonio Banderas, właściwie José Antonio Domínguez Banderas[1] (ur. 10 sierpnia 1960 w Maladze) – hiszpański aktor, reżyser, producent filmowy, model i piosenkarz. Jedna z największych i najpopularniejszych gwiazd kina hiszpańskiego i amerykańskiego oraz symbol męskiego seksapilu[2]. Występował w produkcjach hiszpańskich, europejskich jak i amerykańskich takich jak Zabójcy (1995), Evita (1996), Wywiad z wampirem (1994), Filadelfia (1993), Desperado (1995), Maska Zorro (1998), Mali agenci (2001), Wytańczyć marzenia (2006) czy Niezniszczalni 3 (2014). Laureat Złotej Palmy w Cannes dla najlepszego aktora za rolę w filmie Ból i blask Pedro Almodovara[3]. Za ten sam film nominowany do Oscara w kategorii dla najlepszego aktora pierwszoplanowego[4].

18 października 2005 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6801 Hollywood Boulevard[5][6].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Maladze[7] w rodzinie rzymskokatolickiej jako syn nauczycielki doñi Any Banderas (zm. 4 listopada 2017 w wieku 84 lat[8]) i policjanta Guardia Civil José Domíngueza (zm. 2 lutego 2008 w wieku 87 lat). Dorastał wraz z młodszym bratem Francisco Javiarem Banderasem „Chico”.

Początkowo chciał zostać zawodowym piłkarzem, ale zakończył treningi po tym, jak w wieku 14 lat złamał nogę[9]. Kiedy rok później zobaczył na scenie musical Hair, postanowił, że zostanie aktorem. W 1974 ukończył School of Dramatic Art w Madrycie[10].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Opuścił szkołę i w wieku 19 lat udał się do Madrytu w celu rozpoczęcia kariery w hiszpańskim przemyśle filmowym. W 1980 związał się z hiszpańskim Teatrem Narodowym[11]. Z powodu cenzury politycznej za rządów Francisco Franco został aresztowany przez hiszpańską policję za udział w sztuce Bertolta Brechta i całą noc spędził na policji[12]. Podczas pracy z małym zespołem teatralnym, z którym dawał występy na ulicy, miał trzy lub cztery takie aresztowania. Dorabiał jako kelner, pracował w sklepie i małym kinie La Movida Madrileña, a także jako model (174 cm wzrostu)[13] dla firmy Ralph Lauren i domu mody Gucci.

Po debiucie na scenie w sztuce Los Tarantos (1981) i na ekranie w filmie Sztuczne rzęsy (Pestanas postizas, 1982), zagrał w pięciu obrazach Pedro Almodóvara: komedii Labirynt namiętności (Laberinto de pasiones, 1982) u boku Imanola Ariasa, dreszczowcu Matador (Matador, 1986) z Carmen Maurą jako nadpobudliwy i wrażliwy Ángel Giménez, melodramacie Prawo pożądania (La Ley del Deseo, 1987) w roli heteroseksualnego wdającego się w miłość homoseksualną nieprzewidywalnego Antonia Beníteza, komediodramacie Kobiety na skraju załamania nerwowego (Mujeres al borde de un ataque de nervios, 1988) jako słodki Carlos oraz dramacie kryminalnym Zwiąż mnie (¡Átame!, 1990) w roli zdesperowanego Ricky’ego.

W 1991 roku pojawił się na planie filmu dokumentalnego z trasy koncertowej Madonny W łóżku z Madonną (Madonna: Truth or Dare). Po raz pierwszy wystąpił w hollywoodzkiej produkcji – dramacie muzycznym Królowie mambo (The Mambo Kings, 1992) u boku Armanda Assante. W dramacie Jonathana Demme’a Filadelfia (Philadelphia, 1993) zagrał partnera prawnika-nosiciela wirusa HIV (Tom Hanks). Ogromnym sukcesem okazała się rola wędrowca-samotnika, muzyka z futerałem na gitarę wypełnionym bronią, który przemierza Meksyk w poszukiwaniu morderców swej ukochanej w gangsterskim filmie akcji Roberta Rodrigueza Desperado (1995). W filmie muzycznym będącym adaptacją musicalu Andrew Lloyda Webbera i Tima Rice’a Evita (1996) z Madonną jako narrator ujawnił swoje zdolności wokalne. Pochlebne recenzje przyniosła mu kreacja Alejandro Murriety, czyli Zorro w filmie przygodowym Martina Campbella Maska Zorro (The Mask of Zorro, 1998) z Anthonym Hopkinsem i Catherine Zetą-Jones.

Zadebiutował jako reżyser komediodramatu Wariatka z Alabamy (Crazy in Alabama, 1999) z Melanie Griffith, Davidem Morse, Lucasem Black, Cathy Moriarty, Meatem Loafem, Robertem Wagnerem i Elizabeth Perkins.

Użyczył głosu Kotu w Butach w filmie Shrek 2 (2004), jego sequelach Shrek Trzeci (2007) i Shrek Forever (2010) oraz spin-offie Kot w butach (2011).

W serialu National Geographic Geniusz: Picasso (Genius: Picasso, 2017) wcielił się w postać Pabla Picassa u boku Geoffreya Rusha (Albert Einstein), Michaela McElhattona (Philipp Lenard), Ralpha Browna (Max Planck), Roberta Lindsaya (Hermann Einstein), T.R. Knighta (J. Edgar Hoover) i Emily Watson (Elsa Einstein). Za rolę starzejącego się reżysera w Bólu i blasku (2019) Pedro Almodóvara otrzymał nagrodę aktorską na 72. MFF w Cannes.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

27 lipca 1987 poślubił Anę Lezę, z którą rozwiódł się w 1996. 14 maja 1996 ożenił się z Melanie Griffith, z którą ma córkę Stellę del Carmen (ur. 24 września 1996 w Marbella)[14]. Jest ojczymem Alexandra Bauera i Dakoty Mayi Johnson. 4 grudnia 2015 doszło do rozwodu[15].

Został honorowym legionistą Hiszpańskiej Legii Cudzoziemskiej i przez kilka lat w każdy Wielki Czwartek brał udział w ceremonii Traslado del Cristo de la Buena Muerte, podczas której legioniści wynosili ze swojego kościoła garnizonowego w Maladze na wyprostowanych dłoniach potężny krucyfiks, śpiewając hymn Legii „El novio de la muerte”[16].

Nagrody i nominacje

[edytuj | edytuj kod]
Rok Nagroda Kategoria Film Rezultat
1987 GOYA Największa nadzieja – najlepszy aktor Matador Nominacja
1991 Najlepszy aktor Zwiąż mnie Nominacja
1997 Najlepszy aktor Zbyt wiele Nominacja
Złoty Glob Najlepszy aktor w komedii lub musicalu Evita Nominacja
1998 European Film Awards Najlepszy aktor europejski Maska Zorro Wygrana
1999 Złoty Glob Najlepszy aktor w komedii lub musicalu Nominacja
ALMA Award Wybitny aktor filmu fabularnego Wygrana
European Film Awards Wybitny aktor filmu fabularnego Wariatka z Alabamy Wygrana
2000 ALMA Award Wybitny aktor filmu fabularnego Trzynasty wojownik Wygrana
Wybitny reżyser filmu fabularnego Wariatka z Alabamy Wygrana
Złote Lwy Nominacja
2004 Emmy Najlepszy aktor w serialu lub filmie telewizyjnym Pancho Villa we własnej osobie Nominacja
Złoty Glob Najlepsza rola męska w serialu lub filmie telewizyjnym Nominacja
2005 MTV Movie Award Najlepsza rola komediowa Shrek 2 Nominacja
2019 Złota Palma Najlepsza pierwszoplanowa rola męska Ból i blask Wygrana
2020 Oscar Najlepsza pierwszoplanowa rola męska Nominacja

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
Rok Film Rola Reżyser
1982 Sztuczne rzęsy (Pestañas postizas) Antonio Juan Enrique Belloch
Labirynt namiętności (Laberinto de pasiones) Sadec Pedro Almodóvar
1983 Y del seguro... líbranos Señor! Pipi Antonio del Real
1984 Sprawa Almery (El caso Almería) Juan Luque Pedro Costa
Pan Galindez (El señor Galíndez) Eduardo Rodolfo Kuhn
Szczudła (Los zancos) Alberto Carlos Saura
1985 Dwór Faraona (La corte de Faraón) Fray José José Luis García Sánchez
Réquiem por un campesino español Paco Francesc Betriu
Caso Cerrado Preso Steven Feldman
1986 Układanka (Puzzle) Andrés Lluís Josep Comerón
27 godzin (27 horas) Rafa Montxo Armendáriz
Matador (Matador) Ángel Pedro Almodóvar
Delirios de amor kochanek Jaime Cristina Andreu
1987 Así como habían sido Damián Andrés Linares
Prawo pożądania (La ley del deseo) Antonio Benítez Pedro Almodóvar
1988 Kobiety na skraju załamania nerwowego (Mujeres al borde de un ataque de nervios) Carlos
Kobieta twojego życia (La Mujer de tu vida: La mujer feliz) Antonio López Gonzalo Suárez, José Miguel Ganga
El placer de matar Luis Félix Rotaeta
Bâton Rouge Antonio Rafael Monleón
1989 Bajarse al moro Alberto Fernando Colomo
El acto Carlos Héctor Faver
Biała gołębica (La Blanca Paloma) Mario Juan Miñón
Si te dicen que caí Marcos Vicente Aranda
1990 Zwiąż mnie (!Átame!) Ricky Pedro Almodóvar
Pod wiatr (Contra el viento) Juan Paco Periñán (w napisach: Francisco Periñán)
1991 W łóżku z Madonną (Madonna: Truth or Dare, In Bed with Madonna) w roli samego siebie Alek Keshishian, Mark Aldo Miceli
Terranova (Terra Nova) Antonio Calogero Salvo
1992 Królowie mambo (The Mambo Kings) Néstor Castillo Arne Glimcher
1993 Benito (Il Giovane Mussolini, TV) Benito Mussolini Gianluigi Calderone
Dom dusz (The House of the Spirits) Pedro Tercero García Bille August
Zniewaga (¡Dispara!) Marcos Carlos Saura
Filadelfia (Philadelphia) Miguel Álvarez Jonathan Demme
1994 Wywiad z wampirem (Interview with the Vampire: The Vampire Chronicles) wampir Armand Neil Jordan
De amor y de sombra Francisco Betty Kaplan
1995: Zabójcy (Assassins) Miguel Bain Richard Donner
Nigdy nie rozmawiaj z nieznajomym (Never Talk to Strangers) Tony Ramirez Peter Hall
Desperado El Mariachi (Manito) Robert Rodriguez
Cztery pokoje (Four Rooms) mąż (odc. „The Misbehavers”) Robert Rodriguez
Rapsodia Miami (Miami Rhapsody) Antonio David Frankel
Zbyt wiele (Two Much) Art Dodge Fernando Trueba
1996 Evita Che Guevara Alan Parker
1998 Maska Zorro (The Mask of Zorro) Alejandro Murrieta/Zorro Martin Campbell
1999 Kumpel do bicia (Play It to The Bone) César Domínguez Ron Shelton
Trzynasty wojownik (The 13th Warrior) Ahmad ibn Fadlan John McTiernan
Parada oszustów (The White River Kid) Morales Pittman Arne Glimcher
2001 Mali agenci (Spy Kids) Gregorio „Greg” Cortez Robert Rodriguez
Grzeszna miłość (Original Sin) Luís Vargast Michael Cristofer
Pytanie do Boga (The Body) ks. Matt Gutiérrez Jonas McCord
2002 Frida David Alfaro Siqueiros Julie Taymor
Mali agenci 2: Wyspa marzeń (Spy Kids 2: Island of Lost Dreams) Gregorio „Greg” Cortez Robert Rodriguez
Ballistic (Ballistic: Ecks vs. Sever) agent Jeremiah Ecks Wych Kaosayananda
Femme Fatale Nicolas Bardo Brian De Palma
2003 Pewnego razu w Meksyku: Desperado 2 (Once Upon a Time in Mexico) El Mariachi Robert Rodriguez
Mali agenci 3D: Trójwymiarowy odjazd (Spy Kids 3: Game Over) Gregorio „Greg” Cortez
Mroczna Argentyna (Imagining Argentina) Carlos Rueda Christopher Hampton
Pancho Villa we własnej osobie (And Starring Pancho Villa as Himself) Pancho Villa Larry Gelbart
2004 Shrek 2 Kot w butach (dubbing) Andrew Adamson, Kelly Asbury, Conrad Vernon
2005 Legenda Zorro (The Legend of Zorro) Don Alejandro de la Vega/Zorro Martin Campbell
2006 Wytańczyć marzenia (Take the Lead) Pierre Dulaine Liz Friedlander
Miasto śmierci (Bordertown) Alfonso Diaz Gregory Nava
2007 Shrek Trzeci Kot w butach (dubbing) Chris Miller, Raman Hui
2008 Niewinna (The Other Man) Ralph Richard Eyre
Centralne biuro uwodzenia (My Mom's New Boyfriend) Tommy Lucero/Martinez George Gallo
2009 Złodziejski kodeks (Thick as Thieves) Gabriel Martin Mimi Leder
2010 Poznasz przystojnego bruneta (You Will Meet a Tall Dark Stranger) Greg Clemente Woody Allen
Shrek Forever (Shrek Forever After) Kot w butach (dubbing) Mike Mitchell
2011 Kot w butach (Puss in boots) Kot w butach (dubbing) Chris Miller
Skóra, w której żyję (La piel que habito) dr Ledgard Pedro Almodóvar
Mali agenci 4D: Wyścig z czasem (Spy Kids: All the Time in the World) Gregorio Cortez Robert Rodriguez
Ścigana (Haywire) Rodrigo Steven Soderbergh
2012 Ruby Sparks Mort Jonathan Dayton i Valerie Faris
2013 Maczeta zabija (Machete Kills) El Camaleón Robert Rodriguez
Rysiek Lwie Serce (Justin y la espada del valor) Sir Clorex (głos) Manuel Sicilia
2014 Niezniszczalni 3 (The Expendables 3) Galgo Patrick Hughes
Automata
2015 SpongeBob: Na suchym lądzie Burgerobrody (głos) Paul Tibbitt
2016 Altamira Marcelino Sanz de Sautuola Hugh Hudson
2017 Czarny motyl (Black Butterfly) Paul Lopez Brian Goodman
Ochroniarz (Security) Eduardo „Eddie” Deacon Alain Desrochers
Pułapka (Bullet Head) Blue Paul Solet
Akt zemsty (Acts of Vengeance) Frank Valera Isaac Florentine
2018 To właśnie życie (Life Itself) Pan Saccione Dan Fogelman
2019 Ból i blask (Dolor y gloria) Salvador Mallo Pedro Almodóvar
Pralnia (The Laundromat) Ramón Fonseca Steven Soderbergh
Lamborghini Ferruccio Lamborghini Bobby Moresco
2020 Doktor Dolittle (Dolittle) Król Rassouli Stephen Gaghan
2021 Boscy (Competencia oficial) Félix Rivero Mariano Cohn i Gastón Duprat
Bodyguard i żona zawodowca (The Hitman's Wife's Bodyguard) Aristotle Papadopolous Patrick Hughes

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Patronato | Fundación Lágrimas y Favores. fundacionlagrimasyfavores.org. [dostęp 2017-08-10]. (hiszp.).
  2. Antonio Banderas - Najnowsze informacje. Wirtualna Polska. [dostęp 2012-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-10)]. (pol.).
  3. „Ból i blask” pedro Almodovara hiszpańskim kandydatem do Oscara [online], Wprost, 6 września 2019 [dostęp 2020-03-28] (pol.).
  4. Evan Real, Oscars: Antonio Banderas and Scarlett Johansson Among First-Time Nominees [online], Hollywood Reporter, 13 stycznia 2020 [dostęp 2020-03-28] (ang.).
  5. Antonio Banderas. Walk of Fame. [dostęp 2022-08-28]. (ang.).
  6. Kevin Patrick Day: Hollywood Star Walk: Antonio Banderas. „Los Angeles Times”, 2010-03-01. [dostęp 2022-08-28]. (ang.).
  7. Antonio Banderas. ČSFD.cz. [dostęp 2017-08-02]. (cz.).
  8. La madre de Antonio Banderas ha muerto a los 84 años. informalia.eleconomista.es. [dostęp 2017-11-21]. (hiszp.).
  9. Antonio Banderas (10 de Agosto de 1960). Filmow. [dostęp 2017-08-02]. (port.).
  10. Antonio Banderas Biography (1960-). Film Reference. [dostęp 2017-08-02]. (ang.).
  11. Antonio Banderas. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-08-02]. (ang.).
  12. Spanisch Actors: Antonio Banderas. don Quijote UK. [dostęp 2017-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-03)]. (ang.).
  13. Personalidade: Antonio Banderas (Espanha). InterFilmes.com. [dostęp 2017-08-02]. (port.).
  14. Heidi Parker, Jessica Rach (2017-05-31): Stella Banderas shows off her bikini body in Italy. „Daily Mail”. [dostęp 2017-08-02]. (ang.).
  15. Kathy Ehrich: Melanie Griffith to Receive $65,000 Monthly Spousal Support as Antonio Banderas Divorce Is Finalized. „People”, 8 grudnia 2015. [dostęp 2017-08-02]. (ang.).
  16. Jueves Santo (2013-03-28): La Legión ensalza al Cristo de la Buena Muerte en su traslado. „El Mundo”. [dostęp 2017-08-02]. (hiszp.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]