Katedra w Rydze – Wikipedia, wolna encyklopedia

Katedra w Rydze
*Rīgas Doms*
	katedra
	; Widok na katedrę i Dźwinę
Państwo	Łotwa
Miejscowość	Ryga
Wyznanie	luteranizm (od 1524)
Kościół	Ewangelicko-Luterański Kościół Łotwy
Wezwanie	Najświętsza Maryja Panna
Historia
Data powołania; • data dekretu; • dekret wydał	25 lipca 1211; z dnia 25 lipca 1211; Biskup Albert von Buxhövden
Data rozpoczęcia budowy	1211
Data zakończenia budowy	1270
Aktualne przeznaczenie	czynna katedra Ewangelicko-Luterańskiego Kościoła Łotwy
Poprzednie wyznanie	rzymskokatolickie (do 1524)
Fundator	Biskup Albert von Buxhövden
Dane świątyni
Styl	gotyk ceglany
Architekt	nieznany
Świątynia; • materiał bud.; • wysokość	; • cegła; 90 m m
Wieża kościelna; • liczba wież; • wysokość wież	; 1; 90 m
Liczba naw	3
	Położenie na mapie Rygi Katedra w Rydze
	Położenie na mapie Łotwy Katedra w Rydze
	56°56′57″N 24°06′16″E/56,949167 24,104444
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Katedra w Rydze pw. Najświętszej Maryi Panny (łot. Rīgas Doms) – protestancka katedra w Rydze. Została zbudowana w początkach XIII w. nad rzeką Dźwiną. Obecnie pozostaje największą średniowieczną świątynią krajów bałtyckich. Wieża katedry ma aktualnie 90 m wysokości^[1].

Historia

Uroczystości poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę kościoła przez biskupa Alberta odbyły się 25 lipca 1211 roku. Kościół był pierwotnie zbudowany jako gotycki kościół halowy, później został przebudowany do formy bazyliki. Jego wieża już wówczas była najwyższą wieżą w Rydze. Pierwotnie był to katolicki kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryji Panny. Od 1524 r. jest świątynią Ewangelicko-Luterańską. W 1547 roku, w niedzielę, w przededniu Zielonych Świątek, w wyniku pożaru spłonęła i zapadła się do środka wieża kościoła. Odbudowano ją w 1595 r., a na jej szczycie ustawiono koguta. W 1710 r., podczas oblężenia Rygi przez wojska rosyjskie, poważnie uszkodzony został dach kościoła^[2]. Odbudowano go w następnych latach.

Architektura i wyposażenie

Kościół ma formę trójnawowej bazyliki o prostokątnym prezbiterium z niską, półkolistą apsydą. Wnętrze nakryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Od zachodu do nawy przylega monumentalna, wielokondygnacyjna wieża o zróżnicowanej artykulacji i ozdobnych fryzach^[2]. Po bitwie pod Kircholmem na rozkaz hetmana Chodkiewicza w chórze katedry pochowany został wódz szwedzki Anders Lennartsson(inne języki).

Podczas odbudowy po pożarze z 1710 r. kościół, przy zachowaniu gotyckich murów, przybrał powoli szatę barokową. Nowy, barokowy dach ukończono w 1727 r. We wnętrzu zwraca uwagę ambona z początku XVIII w. w stylu manieryzmu niderlandzkiego^[2]. W katedrze znajdują się ogromne organy organmistrza Eberharda Friedricha Walckera(inne języki) z 6768 piszczałkami o trakturze mechanicznej, datowane na lata 1883–1884.