Agnieszka Duczmal – Wikipedia, wolna encyklopedia

Agnieszka Duczmal
Ilustracja
Agnieszka Duczmal (2009)
Imię i nazwisko

Agnieszka Duczmal-Jaroszewska

Data i miejsce urodzenia

7 stycznia 1946
Krotoszyn

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna, muzyka kameralna

Zawód

dyrygent

Aktywność

1968 – obecnie

Zespoły
Orkiestra Kameralna Polskiego Radia „Amadeus”
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Oficer Orderu Krzyża Południa (Brazylia)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa
Autograf Agnieszki Duczmal

Agnieszka Duczmal-Jaroszewska (ur. 7 stycznia 1946 w Krotoszynie)[1] – polska dyrygentka, założycielka i dyrygentka Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia Amadeus, występująca również z innymi orkiestrami symfonicznymi w kraju i za granicą. Jako pierwsza kobieta-dyrygent wystąpiła na scenie mediolańskiej La Scali[2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się 7 stycznia 1946 w Krotoszynie. Pochodzi z rodziny o tradycjach muzycznych. Naukę gry na fortepianie rozpoczęła jako 5,5-latka. Będąc w drugiej klasie szkoły podstawowej, po wysłuchaniu koncertu w Filharmonii Poznańskiej – poematu symfonicznego „Figle Dyla Sowizdrzała” Richarda Straussa – postanowiła zostać dyrygentką[3].

Moje postanowienie, by zostać dyrygentem, zrodziło się, gdy miałam osiem lat. Wtedy uznałam, że orkiestra to najcudowniejszy muzyczny instrument.

Agnieszka Duczmal

Uczęszczała do dwóch szkół: V Liceum Ogólnokształcącego im. Klaudyny Potockiej[4] oraz Średniej Szkoły Muzycznej w Poznaniu. Jej pierwszym nauczycielem, w średniej szkole, był prof. Stanisław Kulczyński. Śpiewała w chórze, który prowadził profesor Stefan Stuligrosz. Po ukończeniu liceum podjęła w 1966 studia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu. Studiowała dyrygenturę pod kierunkiem Witolda Krzemieńskiego. W czasie studiów utworzyła w 1968 orkiestrę kameralną Pro Musica[5].

Po skończeniu studiów, w latach 1971–1972 pracowała jako asystent dyrygenta w Filharmonii Poznańskiej, a od 1972 w Teatrze Wielkim w Poznaniu, gdzie przygotowała m.in. polską prapremierę opery Benjamina Brittena „Sen nocy letniej”, premierę opery „Rigoletto” Giuseppe Verdiego oraz baletu „Romeo i Julia” Siergieja Prokofjewa[6]. Cały czas starała się godzić pracę w operze z pracą w orkiestrze, by ostatecznie dokonać wyboru – zrezygnować z pracy w operze i poświęcić się orkiestrze i muzyce kameralnej.

W 1977 utworzona i kierowana przez nią orkiestra kameralna Pro Musica została przekształcona w etatowy zespół Polskiego Radia i Telewizji, który od 1988 występuje jako Orkiestra Kameralna Polskiego Radia Amadeus[7][8]. Duczmal pozostaje dyrektorem i kierownikiem artystycznym tej orkiestry[9][10], koncertowała z nią po wielu krajach na świecie i brała udział w festiwalach europejskich (m.in. Warszawska Jesień)[11]. Z orkiestrą koncertowała z wieloma solistami[12], m.in. z pianistką Marthą Argerich, wiolonczelistą Mischą Maiskym, skrzypkami: Henrykiem Szeryngiem, Wadimem Brodskim i Konstantym Andrzejem Kulką, grającym na fletni Pana Gheorghe Zamfirem, pianistą Jeremym Menuhinem, kontrabasistą Garym Karre[13], wiolonczelistą Davidem Geringasem[14] czy gitarzystą jazzowym Al Di Meola[15][16]. Współpracowała z wieloma rozgłośniami radiowymi (polskimi, niemieckimi, belgijskimi, angielskimi, kanadyjskimi, meksykańskimi i japońskimi) oraz telewizją w Polsce (m.in. cykle Stereo i w kolorze[17] oraz Goście Agnieszki Duczmal[18]), Francji, Meksyku i Japonii. Jako pierwsza kobieta-dyrygent wystąpiła na scenie mediolańskiej La Scali, a także w Teatrze Królewskim w Madrycie i w Teatrze Królewskim w Belgii[19].

Agnieszkę Duczmal pamiętam właściwie od zarania jej działalności dyrygenckiej. Jej orkiestra, która dziś cieszy się rozgłosem międzynarodowym, była wtedy początkującym zespołem, rozwijającym swe skrzydła. Już wtedy zauważyłem, że podczas próby »Simple Symphony « Brittena było w osobowości młodej dyrygentki coś, co przykuwało moją uwagę - fascynacja muzyką, która stanowiła dla niej żywioł naturalny.

Jan Weber, Księga Jubileuszowa z okazji piętnastolecia Amadeusa

Była członkinią jury ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów muzycznych, takich jak: konkurs Młody Muzyk Roku, Konkurs Eurowizji dla Młodych Muzyków 2012[20], Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Josepha Joachima[21][22], Konkurs Kompozytorski im. Tadeusza Ochlewskiego w 2012 czy XVI Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu[23].

Do 2013 wraz z Orkiestrą Kameralną Polskiego Radia Amadeus nagrała przeszło 50 płyt, ponad 10 tys. minut muzyki dla Polskiego Radia, zarejestrowała 112 koncertów i programów muzycznych dla Telewizji Polskiej, pięć godzin muzyki dla Télévision Française 1 oraz godzinny program z muzyką polską dla Telewizji Japońskiej. Współpracowała także z wieloma wytwórniami płytowymi (Polskie Nagrania, ASV Records, WERGO, ADDA, Canyon Classics, AMF, Europa Musica, Vienna Modern Masters), nagrywając m.in. serenady i divertimenta Wolfganga Amadeusa Mozarta (1990) oraz 12 symfonii młodzieńczych Feliksa Mendelssohna-Bartholdy'ego (1991). W jej dorobku artystycznym znajduje się wiele prawykonań, m.in. pierwsze światowe nagranie „Wariacji Goldbergowskich” Johanna Sebastiana Bacha w transkrypcji na orkiestrę kameralną Józefa Kofflera. Dla swojej orkiestry dokonała wielu transkrypcji arcydzieł muzycznych, m.in. Obrazki z wystawy Modesta Musorgskiego oraz utworów kameralnych Johannesa Brahmsa, Claude’a Debussy’ego, Franza Schuberta[24].

Panią Duczmal cechuje przede wszystkim dociekliwość niepozwalająca jej na powierzchowne rozumienie muzyki. Kształtuje i różnicuje frazy z uderzającą oryginalnością.

The Independent, Londyn (Wielka Brytania)[25]

W 2013 wraz z Orkiestrą Kameralną Polskiego Radia Amadeus obchodziła jubileusz 45-lecia pracy artystycznej. Uświetniły go dwa koncerty Per la Maestra[26] (podczas którego orkiestrę poprowadziła jej córka, Anna Jaroszewska-Mróz) oraz Per la Orchestr[27], w którym dyrygowała jubilatka[28][29][30][31].

29 czerwca 2015 podczas uroczystej sesji rady miasta odebrała w poznańskim ratuszu tytuł honorowego obywatela miasta, który otrzymała „w uznaniu dla wybitnych osiągnięć muzycznych ze szczególnym uwzględnieniem dorobku Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia Amadeus, oraz doceniając zasługi dla kształtowania artystycznego oblicza Poznania”[32][33][34][35].

Wielokrotnie miałam propozycje pracy poza Polską, ale zostałam tutaj, w Poznaniu. Całe moje serce oddałam temu miastu i mojej orkiestrze. Tytuł honorowego obywatela jest dla mnie nagrodą za naszą wspólną pracę, pracę wszystkich muzyków, którzy tworzyli i tworzą orkiestrę. Moja orkiestra uzyskała miano jednej z najlepszych orkiestr kameralnych na świecie i myślę, że Poznań może być z nas dumny.

Agnieszka Duczmal, 29 czerwca 2015

10 stycznia 2016 z okazji swoich 70. urodzin zagrała w Poznaniu koncert z Orkiestrą Kameralną Polskiego Radia Amadeus[36][37].

1 września 2024 po 56 latach prowadzenia Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia Amadeus ustąpiła z funkcji dyrektora artystycznego i pierwszego dyrygenta przekazując ją swojej córce, Annie Duczmal-Mróz pełniącej od 2009 funkcję drugiego dyrygenta w Orkiestrze[38].

Nagrody i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Córka dyrygenta Henryka Duczmala i polonistki Leokadii z domu Surdyk[60]. Jej rodzice po wybuchu wojny zostali wywiezieni z Poznania do Generalnej Guberni, gdzie urodził się brat Agnieszki, Wojciech (profesor nauk chemicznych). Duczmalowie trafili na front wojenny w okolice Berlina, a stąd przyjechali do Krotoszyna, gdzie mieszkali do 1949[61].

Żona muzyka kontrabasisty w Orkiestrze Kameralnej Polskiego Radia „Amadeus” Józefa Jaroszewskiego, którego poślubiła w 1972. Matka: Karoliny, Anny Jaroszewskiej-Mróz[62] i Jakuba.

Karolina Jaroszewska[63] jest wiolonczelistką, ukończyła Juillard School of Music w Nowym Jorku. Od 2005 jest jednym z koncertmistrzów w Filharmonii Narodowej w Warszawie, sporo też koncertuje indywidualnie[64]. Młodsza Anna Jaroszewska-Mróz[65] jest dyrygentką[66]. Syn informatyk zajmuje się działalnością reklamową[67].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Aleksandra Figlak, Zamienić choć kilka słów [online], Gazeta Lokalna Krotoszyn, 13 listopada 2012 [dostęp 2015-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-15].
  2. ↑ Batuta rodzaju żeńskiego, Polityka – nr 45 (2679) z dnia 8.11.2008; s. 72-73
  3. ↑ Marta Poprawa, Agnieszka Duczmal: Orkiestra jest najwspanialszym instrumentem [online], MiastoPoznaj.pl, 26 czerwca 2015 [dostęp 2015-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2015-07-01].
  4. ↑ Znani absolwenci V LO w Poznaniu. [dostęp 2015-07-02].
  5. ↑ Smak muzyki. 200-02-03. [dostęp 2015-06-20].
  6. ↑ Magdalena Dziadek, Tom 21 z Prace Komisji Muzykologicznej, seria: Opera Poznańska 1919-2005: dzieje sceny i myśli, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2007, s. 423, ISBN 83-7063-482-6, ISBN 978-83-7063-482-7, ISSN 1230-0187.
  7. ↑ Z Agnieszką Duczmal rozmawia Tadeusz Deszkiewicz [online], kamerton.net, październik 1998 [zarchiwizowane z adresu 2004-01-07].
  8. ↑ Adam Olaf Gibowski: Agnieszka Duczmal: Zawsze staramy się dać z siebie wszystko. 2014-0206. [dostęp 2015-06-14].
  9. ↑ Uchwała nr 4709/2014 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 29 maja 2014 r.. 2014-05-29. [dostęp 2015-06-14].
  10. ↑ Goście na 75-lecie Dwójki: Agnieszka Duczmal. 2012-02-21. [dostęp 2015-06-22].
  11. ↑ Agnieszka Duczmal – "Szukanie dziury w całym"
  12. ↑ Justyna Stabryn: Jej lista gości. [dostęp 2015-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-22)].
  13. ↑ Dariusz Łukaszewski: Teatr rozmowy: Agnieszka Duczmal. Morele i Grejpfruty. [dostęp 2015-06-14].
  14. ↑ Adam Olaf Gibowski, Wiolonczele z temperamentem [online], Kultura u podstaw, 12 maja 2015 [dostęp 2015-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-22].
  15. ↑ Wywiad z Al Di Meola. Gitarzysta. [dostęp 2015-06-14].
  16. ↑ Dionizy Piątkowski. Jazzowy Notes: Projekty specjalne. „JazzPRESS 0514: Gazeta internetowa poświęcona muzyce improwizowanej”, maj 2014. Fundacja Popularyzacji Muzyki Jazzowej EuroJAZZ. 
  17. ↑ Andrzej Kozieł, Za chwilę dalszy ciąg programu--: Telewizja Polska czterech dekad 1952-1989, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2003, s. 343, ISBN 83-88766-63-5, ISBN 978-83-88766-63-3.
  18. ↑ Almanach Polonii. Wydawnictwo Interpress, 1989.
  19. ↑ Marzena Szóstak: Znana dyrygent w Radiu Szczecin. 2012-03-28. [dostęp 2015-07-02].
  20. ↑ Agnieszka Duczmal. 2012. [dostęp 2015-06-14].
  21. ↑ Jury 2012 [online], Stiftung Niedersachsen [dostęp 2015-06-14] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-14] (ang.).
  22. ↑ Polonika Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Josepha Joachima - Agnieszka Duczmal. 2012-10-07. [dostęp 2015-06-30].
  23. ↑ Jury 16. Konkursu Wieniawskiego. konkurs.wieniawski.pl. [dostęp 2022-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-25)].
  24. ↑ Obrazki Agnieszki Duczmal. 2011-09-20. [dostęp 2015-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
  25. ↑ Polskie Radio SA. Recenzje. [dostęp 2015-06-13].
  26. ↑ Marek Zaradniak: Jubileusz Orkiestry Kameralnej Amadeus: Koncert dla Maestry!. 2013-10-06. [dostęp 2015-06-14].
  27. ↑ Urszula Sobol: Jubileusz, żarcik i dystansik. 2013-10-14. [dostęp 2015-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-19)].
  28. ↑ Marek Zaradniak: Jubileuszowy koncert Amadeusa pod batutą Maestry. 2013-10-13. [dostęp 2015-06-14].
  29. ↑ Jubileusz 45-lecia pracy artystycznej Agnieszki Duczmal i orkiestry Amadeus. [dostęp 2015-06-14].
  30. ↑ Natalia Budzyńska: Muzyka przede wszystkim. [dostęp 2015-06-14].
  31. ↑ Anna Plenzler: Maestra i jej orkiestra. 2013-10-02. [dostęp 2015-06-14].
  32. ↑ Poznań dla Agnieszki Duczmal i Eleni. 2015-06-29. [dostęp 2015-06-29].
  33. ↑ Uroczysta sesja rady miasta: Agnieszka Duczmal honorową obywatelką miasta. [dostęp 2015-06-29].
  34. ↑ Bogna Kisiel: Agnieszka Duczmal honorową obywatelką Poznania!. 2015-06-29. [dostęp 2015-06-29].
  35. ↑ Janusz Ludwiczak, Poznań uhonorował Agnieszkę Duczmal, Eleni i Michała Grudzińskiego [online], Onet.pl, 29 czerwca 2015 [dostęp 2015-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2015-07-01].
  36. ↑ „Z mojego życia” - koncert urodzinowy Agnieszki Duczmal. 2016-01-10. [dostęp 2016-05-23].
  37. ↑ Marek Zaradniak: W Auli UAM świętowano 70.urodziny Maestry Agnieszki Duczmal. 2016-01-10. [dostęp 2016-05-23].
  38. ↑ Instytut Teatralny, Poznań. Koncert Amadeusa „W rytmie zmiany”. Agnieszka Duczmal żegna się z funkcją dyrektora Orkiestry | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce - polski wortal teatralny [dostęp 2024-09-10] (pol.).
  39. ↑ Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga. [dostęp 2010-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-11)].
  40. ↑ Czapki z głów panowie! Oto kobieta!. [dostęp 2015-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-15)].
  41. ↑ Encyklopedia świat w przekroju. Wiedza Powszechna, 1986-1987.
  42. ↑ Ale święto urządziły dwie muzyczne damy!. Express Poznański nr 227, 1993-11-23. [dostęp 2015-06-14].
  43. ↑ Ad Perpetuam Rei Memoriam, w: Kronika Wielkopolski, nr 1/1994, s. 181, ISSN 0137-3102
  44. ↑ Monitor Polski z 1998 r. Nr 36 poz. 498
  45. ↑ Odznaczenia dla orkiestry kameralnej PR S.A. „Amadeus”. Oficjalna strona prezydenta RP - Archiwum, 1998. [dostęp 2015-06-30].
  46. ↑ Diário Oficial da União (DOU). 2002-04-18. [dostęp 2014-06-22]. (port.).
  47. ↑ Agnieszka Hamelusz: Gloria Artis dla Komendanta Stołecznego Policji. Warszawa.NaszeMiasto.pl, 2005-09-29. [dostęp 2012-12-10].
  48. ↑ a b Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis [online], gov.pl [dostęp 2024-07-10] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-18] (pol.).
  49. ↑ Uchwała Nr XXXVII/373/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 13 maja 2008 r
  50. ↑ Laureaci Dorocznej Nagrody w roku 2008 [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [zarchiwizowane z adresu 2015-06-16].
  51. ↑ Artyści uhonorowani na Zamku Królewskim. 2008-06-10. [dostęp 2015-06-14].
  52. ↑ Michał Rogowicz, Laureaci Złotych Mikrofonów 2008 [online], Media2.pl, 20 października 2008 [dostęp 2021-01-09].
  53. ↑ Życiorys niepospolity Agnieszki Duczmal. 2010-08-17. [dostęp 2015-06-13].
  54. ↑ KROTOSZYN - Koncert honorowych obywateli na dwudziestolecie samorządu. 2010-05-26. [dostęp 2015-06-14].
  55. ↑ ZŁOTE HIPOLITY ROZDANE!. [dostęp 2015-06-13].
  56. ↑ Obywatel Honorowy - Agnieszka Duczmal. 2015-05-14. [dostęp 2015-06-13].
  57. ↑ Janusz Ludwiczak, Radni nadali Agnieszce Duczmal tytuł Honorowego Obywatela Miasta Poznania [online], Onet.pl, 26 maja 2015 [dostęp 2015-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2015-08-15].
  58. ↑ Stowarzyszenie ZAiKS przyzna doroczne nagrody. 2016-04-23. [dostęp 2016-05-23].
  59. ↑ Diamentowa Batuta dla Agnieszki Duczmal [ZOBACZ WIDEO] [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2021-11-15].
  60. ↑ Dzień Dziecka 2015: Słynne „Obrazki z wystawy” według Agnieszki Duczmal. 2015-05-31. [dostęp 2015-06-14].
  61. ↑ Aleksandra Figlak, Te cholerne gamy... [online], Rzecz Krotoszyńska, nr 43/758, 27 października 2009 [dostęp 2015-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-30].
  62. ↑ Istota i ranga muzyki. Gabriela Ułanowska, 2016. [dostęp 2016-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-17)].
  63. ↑ Graj na swoje sto procent – rozmowa wiolonczelistką z Karoliną Jaroszewską
  64. ↑ Batuta z ręki do ręki. [dostęp 2015-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-15)].
  65. ↑ Anna Jaroszewska-Mróz, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22].
  66. ↑ „Urodzone z batutą w dłoni”. dziendobry.tvn.pl, 2016-02-28. [dostęp 2016-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].
  67. ↑ Graj na swoje sto procent - rozmowa wiolonczelistką z Karoliną Jaroszewską. 2006-01-06. [dostęp 2015-06-21].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Teresa Brodniewicz: Każde drgnienie jej batuty: Studio nr 3/1994, Prószyński i S-ka
  • Deszkiewicz Tadeusz: Agnieszka Duczmal i jej Amadeus: Polish Culture 1999 nr 2, s. 52-53
  • Kronika Wielkopolski, Wydanie 90: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1999
  • Pianowska Halina Duczmal Agnieszka. w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „cd – suplement”, PWM, Kraków 2001
  • Beata Cynkier: Kto jest kim w Polsce, Tom 1: PAI, 2001, ISBN 83-223-2691-2, ISBN 978-83-223-2691-6, s. 1111
  • Elizabeth Sleeman: The International Who's Who of Women 2002: ISBN 1-85743-122-7
  • Agnieszka Duczmal. Dyrektor i kierownik artystyczny. Orkiestra Kameralna Amadeus Polskiego Radia. Poznań Polskie Radio 2004, s. 69
  • Agnieszka Duczmal, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22].
  • Ewa Kłodzińska, Życiorys niepospolity Agnieszki Duczmal, 17 sierpnia 2010

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Agnieszka_Duczmal&oldid=75344828”