Franklin Pierce – Wikipedia, wolna encyklopedia

Franklin Pierce

Prezydent Franklin Pierce pomiędzy 1855 a 1865 rokiem
Data i miejsce urodzenia	23 listopada 1804 Hillsborough
Data i miejsce śmierci	8 października 1869 Concord
14. prezydent Stanów Zjednoczonych
Okres	od 4 marca 1853 do 4 marca 1857
Przynależność polityczna	Partia Demokratyczna
Pierwsza dama	Jane Means Appleton
Wiceprezydent	William R. King
Poprzednik	Millard Fillmore
Następca	James Buchanan
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Franklin Pierce (ur. 23 listopada 1804 w Hillsborough, zm. 8 października 1869 w Concord) – czternasty prezydent Stanów Zjednoczonych, urzędujący w latach 1853–1857.

Franklin Pierce urodził się 23 listopada 1804 w Hillsborough, jako syn generała Benjamina Pierce’a i jego drugiej żony^[1]. Uczęszczał do szkoły w Hancock i Francetown^[2]. Następnie podjął studia w Bowdoin College, który ukończył 1 września 1824^[2]. Trzy lata później uzyskał prawo do prowadzenia samodzielnej praktyki prawniczej^[2].

W 1828 roku został członkiem legislatury stanowej New Hampshire i był nim do 1832, kiedy to został wybrany do Izby Reprezentantów^[2]. Po pięciu latach został wybrany do Senatu, gdzie zasiadał do 1842 roku, kiedy to zrezygnował z mandatu ze względu na stan zdrowia i osiadł w Concord^[2].

Był aktywny w Partii Demokratycznej, co zaowocowało propozycją objęcia stanowiska prokuratora generalnego w gabinecie Jamesa Polka w 1846^[2]. Pierce jednak odmówił, a rok później zaciągnął się do wojska^[2]. Brał aktywny udział w wojnie z Meksykiem i w ciągu dwóch miesięcy awansował na generała brygady^[2]. Z wojska wystąpił wiosną 1848^[2].

Po powrocie do New Hampshire, odmówił ponownego objęcia mandatu senatora, jak również zostania gubernatorem stanowym^[3]. Wziął jednak udział w konwencji Partii Demokratycznej, przygotowującej się do wyborów prezydenckich w 1852 roku^[3]. Nie miał zamiaru startować w wyborach, ale ponieważ nie można było wyłonić nominacji, potrzeba było kompromisowego kandydata^[3]. W 49. głosowaniu nominację prezydencką otrzymał Pierce, a na wiceprezydenta – William R. King^[3]. Zwyciężył w głosowaniu powszechnym i otrzymał 254 głosy w Kolegium Elektorów (ok. 85.8%), wobec 27 głosów (ok. 14,2%) dla kandydata wigów, generała Winfielda Scotta^[3].

Jedną z pierwszych spraw jaką zajął się Pierce po objęciu fotela prezydenckiego, był rozwój infrastruktury^[4]. Planowano budowę transkontynentalnej trasy kolejowej, która miała przebiegać na północy kraju (zwolennikami tego byli abolicjoniści i przemysłowcy) lub na południu (pomysł popierali plantatorzy i zwolennicy niewolnictwa)^[4]. Sekretarz wojny, Jefferson Davis, popierający pomysł budowy na południu, wysłał do Meksyku posła Jamesa Gadsdena, mającego kupić ziemie ułatwiające budowę^[4]. Gadsden przybył do Meksyku w sierpniu 1853 i rozpoczął rokowania z nowo wybranym prezydentem Santa Anną^[4]. Ponieważ Meksyk pilnie potrzebował pieniędzy, szybko zgodził się sprzedać Kalifornię Dolną za 15 milionów dolarów^[4]. Kiedy odpowiednia ustawa została złożona do Senatu, napotkała spory opór i zgłoszono do niej liczne poprawki, m.in. zmniejszające kwotę odstępnego do 10 milionów^[5]. Santa Anna wyraził jednak zgodę na taką sumę^[5]. Koła związane z przemysłem nalegały jednak na budowę trasy na północy – senator Stephen Douglas chciał, by przebiegała ona przez obszar Wielkich Prerii^[5]. Zaproponował, by na tym terytorium ustanowić stan Nebraska^[5]. Takie rozwiązanie zburzyło by jednak „kompromis 1850 roku”, dotyczący kwestii niewolnictwa^[5]. Wobec takiej sytuacji Pierce postanowił utworzyć dwa terytoria: Nebraskę (wolną od niewolnictwa) i Kansas (praktykujące niewolnictwo)^[5]. Sytuacja ta doprowadziła do jeszcze większych antagonizmów – na północy zarzucano prezydentowi, że popiera niewolnictwo, pomimo że sam pochodzi ze stanów północnych, natomiast w samym Kansas utworzyły się dwie legislatury stanowe – abolicjonistyczna i sympatyzująca z Południem^[6].

W zakresie polityki zagranicznej Franklin Pierce musiał rozwiązać konflikt z Wielką Brytanią, dotyczący połowu ryb wokół Kanady^[6]. Latem 1854 do USA przybył poseł brytyjski James Bruce, który prowadził negocjacje z sekretarzem stanu Williamem Marcy’m^[6]. Rokowania zakończy się podpisaniem traktatu, umożliwiającego wolny połów zarówno statków amerykańskich, jak i kanadyjskich^[7]. Ponadto umożliwiono wzajemną żeglugę na Rzece Świętego Wawrzyńca i jeziorze Michigan, a także obniżono cła protekcyjne^[7]. Układ został podpisany i przegłosowany jeszcze w 1854 i miał obowiązywać przez minimum 10 lat, jednak Stany Zjednoczone wypowiedziały go w 1863^[7].

W maju 1855 roku William Walker zorganizował wyprawę do Nikaragui, aby ustanowić tam rząd i następnie stworzyć Federację Państw Ameryki Środkowej i Kuby^[8]. Rząd Pierce’a poparł Walkera, co spowodowało napięcie w stosunkach amerykańsko-brytyjskich i sprzeciw abolicjonistów, obawiających się, że Walker przyłączy do USA kolejne stany niewolnicze^[8].

Pierce był kolejnym prezydentem zainteresowanym aneksją lub kupnem Kuby^[8]. Do negocjacji z rządem hiszpańskim został oddelegowany poseł w Madrycie, Pierre Soulé^[8]. W tym czasie, w Hawanie miał także miejsce incydent związany ze statkiem „Black Warrior”, co znacznie ochłodziło stosunki amerykańsko-hiszpańskie^[9]. Po zmianie rządu w Hiszpanii, w sierpniu 1854, Soule spotkał się z posłem w Paryżu, Johnem Masonem i posłem w Londynie, Jamesem Buchananem^[9]. Ich spotkanie zostało zwieńczone opublikowaniem tzw. „manifestu ostendzkiego”, podpisanego w dniach 9-11 października 1854 w Akwizgranie^[9]. Manifest ten zawierał listę korzyści dla Stanów Zjednoczonych i Hiszpanii, wynikającej ze sprzedaży Kuby, którą wycenili na 120 milionów dolarów^[10]. Jeden z punktów mówił także, że jeśli Hiszpanie nie zechcą odstąpić Kuby, należy ją zająć siłą^[10]. Wobec takiego stanowiska, poseł Soule został odwołany z Madrytu, a jego następca pokojowo doprowadził negocjacje do końca i rozwiązał konflikt z okrętem Black Warrior^[10].

Za czasów jego prezydentury wszedł w życie Traktat z Kanagawy, dotyczący porozumień handlowych i morskich z Japonią^[11]. Pierce mianował tam pierwszego konsula generalnego – Townsenda Harrisa^[11]. Prezydent był także zainteresowany zakupieniem Hawajów, jednak obawiając się sprzeciwu mocarstw europejskich, zaniechał tego pomysłu^[12].

Franklin Pierce starał się także uzyskać nominację swojej partii w wyborach prezydenckich w 1856, aby pozostać na stanowisku na drugą kadencję^[13]. Jednak jego działania przy okazji powołania stanów Nebraska i Kansas znacznie osłabiły jego pozycję polityczną i pozbawiły wpływów, co spowodowało, że nominację uzyskał James Buchanan^[13].

Po ustąpieniu ze stanowiska, Pierce wybrał się na dwuletnią podróż do Europy^[13]. Po powrocie zdecydowanie sprzeciwiał się polityce prezydenta Lincolna i idei wojny domowej, przez co w kręgach politycznych był traktowany z ostracyzmem^[13]. Zmarł 8 października 1869 i został pochowany w Concord^[14].

W 1834 roku Franklin Pierce poślubił córkę pastora Jane Means Appleton^[2]. Para miała trzech synów, lecz żaden z nich nie dożył wieku dorosłego^[2].

• Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).

• Biografia w Biographical Directory of the United States Congress (ang.)
• Franklin Pierce. Biały Dom. [dostęp 2015-05-01]. (ang.).