French
Deutsch26 Dywizjon Artylerii Ciężkiej (II RP) – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1937 |
| Rozformowanie | 1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód | 4 pułk artylerii ciężkiej, 7 pułk artylerii ciężkiej |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | ppłk Kazimierz Kozicz |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa bitwa nad Bzurą (9–18 IX 1939) | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
26 Dywizjon Artylerii Ciężkiej (26 dac) – oddział artylerii ciężkiej Wojska Polskiego II RP.
Dywizjon został sformowany w Skierniewicach w okresie od sierpnia do grudnia 1937 roku na podstawie rozkazu MSWojsk. L.dz.4439/org.Tjn. z 29 lipca 1937 roku. Początek formowania 1 września 1937 roku przez 4 pułk artylerii ciężkiej i 7 pułk artylerii ciężkiej[1], jako organiczny pododdział artylerii 26 Dywizji Piechoty. Jednostką administracyjną i mobilizującą dla 26 dac był 26 pułk artylerii lekkiej im. Króla Władysława IV. Pod względem wyszkolenia pododdział był podporządkowany dowódcy 4 Grupy Artylerii. 3 listopada 1937 roku dowódca dywizjonu mjr Kazimierz Kozicz wydał pierwszy rozkaz dzienny[2]. W marcu 1939 stacjonował w Skierniewicach[3]
26 dac w kampanii wrześniowej
[edytuj | edytuj kod]Mobilizacja
[edytuj | edytuj kod]26 dac został zmobilizowany zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” w dniach 23–25 marca 1939 roku, w Skierniewicach, w okresie zagrożenia, w grupie jednostek oznaczonych kolorem czarnym. W czasie od A+60 do A+72. Razem z dyonem został sformowany pluton taborowy nr 26, w czasie A+72[4].
Działania bojowe
[edytuj | edytuj kod]W kampanii wrześniowej walczył w składzie macierzystej dywizji (Armia „Poznań” i Armia „Pomorze”).
Dywizjon przegrupował się transportem kolejowym w rejon Wągrowiec – Nakło. Tam przebywał do końca sierpnia 1939. 1 września będąc w składzie artylerii wsparcia ogólnego stał na stanowiskach w osłonie rubieży od Noteci pod Nakłem przez Gołańcz do jezior Wągrowieckich. 2 września dywizjon ostrzeliwał kolumny niemieckie maszerujące północnym brzegiem Noteci na Bydgoszcz. W nocy z 3 na 4 września przeszedł na pozycję żnińską[5]. Od 6 września dywizjon maszerował przez Inowrocław do rejonu Żychlina. 12 września przegrupował się nad Bzurę w kierunku przedmościa Sochaczew. Na zachód od miasta zajął SO wspólnie z III/26 pal. Tworzył grupę artylerii ogólnego działania ppłk. Hieronima Suszyńskiego. W późnych godzinach wieczornych 13 września przeszedł do rejonu Gągolin Południowy i stamtąd wspierał natarcie 10 pułku piechoty. Około 10:00 14 września, przy wsparciu sześciu baterii artylerii to jest: II/26 pal i III/26 pal, 10 pułk piechoty przełamał obronę niemiecką i opanował Bednary. Kontratak niemiecki odbił jednak stację kolejową. Około południa, na rozkaz gen. Bortnowskiego, przerwano natarcie i wycofano oddziały 26 DP na zachodni brzeg Bzury. Do osłony artylerii dywizyjnej zgrupowanej w rejonie Sromów – Gągolin wyznaczono 18 pułk piechoty, który utworzył redutę przeciwpancerną w rejonie Gągolin – Wicie – Boczki. W ciągu następnych dwóch dni trwały walki obronne. 17 września przemieszane oddziały dywizji maszerowały ponosząc wielkie straty. Artyleria straciła prawie wszystkie konie w marszu i na przeprawach. Tylko małe grupy żołnierzy przedostały się do Puszczy Kampinoskiej i dalej do Modlina lub do Warszawy.
Organizacja i obsada personalna w 1939
[edytuj | edytuj kod]| Obsada personalna w marcu 1939 roku[3][a] | |
|---|---|
| dowódca dywizjonu | ppłk Kazimierz Korneliusz Kozicz |
| oficer zwiadowczy | kpt. Franciszek Szmigiel |
| dowódca plutonu łączności | por. Marian Nowakowski |
| dowódca 1 baterii | kpt. Władysław II Tymiński |
| dowódca plutonu | kpt. Feliks Wojciechowski |
| dowódca plutonu | ppor. Henryk Tadeusz Zakrzewski |
| dowódca 2 baterii | kpt. Wincenty Józef Śliwiński |
| dowódca plutonu | por. Andrzej Doroszewski |
| dowódca plutonu | por. Władysław Hernas |
| Wojenna obsada personalna we wrześniu 1939[7] | |
| dowódca | ppłk Kazimierz Kozicz |
| adiutant | kpt. Wincenty Śliwiński |
| oficer zwiadowczy | kpt. Feliks Wojciechowski |
| oficer obserwacyjny | pchor. rez. Janusz Milewski |
| oficer łącznikowy | plut. pchor. Julian Trambowicz |
| oficer łączności | ppor. Henryk Zakrzewski |
| dowódca kolumny amunicyjnej | por. rez. Edward Wojtkowski |
| dowódca 26 plutonu taborowego | ppor. rez. Mieczysław Pogoda |
| 1 bateria armat 105 mm | |
| dowódca | kpt. Franciszek Szmigiel |
| oficer zwiadowczy | ppor. rez. Marian Gasiński |
| oficer ogniowy | por. Władysław Hernas |
| dowódca plutonu | st. ogn. Wojciech Pawłowski |
| dowódca plutonu | pchor. rez. Władysław Hałubek |
| szef baterii | st. ogn. Jakub Łodyga |
| 2 bateria haubic 155 mm | |
| dowódca | kpt. Władysław Tymiński |
| oficer zwiadowczy | ppor. rez. Leon Lorenz |
| oficer ogniowy | por. Marian Nowakowski |
| dowódca plutonu | ppor. rez. Piotr Fedorczuk |
| szef baterii | st. ogn. A. Gwiazdowski |
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Korbal 2021 ↓, s. 35-46.
- ↑ Jarno 2018 ↓, s. 52.
- ↑ a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 757.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 301.
- ↑ Galster 1975 ↓, s. 388.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Jarno 2018 ↓, s. 65-66.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Piotr Bauer, Bogusław Polak: Armia „Poznań” w wojnie obronnej 1939. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1983. ISBN 83-210-0385-0.
- Karol Lucjan Galster: Księga Pamiątkowa Artylerii Polskiej 1914 - 1939. Londyn: 1975.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Witold Jarno. 26 dywizjon artylerii ciężkiej w latach 1937–1939. „Przegląd Nauk Historycznych”. 1, 2018. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. ISSN 1644-857X.
- Eugeniusz Kozłowski: Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Jędrzej Korbal: Armata 105 mm wz.13 i wz.29. Wielki Leksykon Uzbrojenia wydanie specjalne tom 5/2021. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2021. ISBN 978-83-8164-501-0.