Pałac Potockich w Tulczynie – Wikipedia, wolna encyklopedia

pałac Potockich
	; Pałac Potockich w Tulczynie
Państwo	Ukraina
Obwód	winnicki
Miejscowość	Tulczyn
Typ budynku	pałac
Styl architektoniczny	klasycyzm
Ukończenie budowy	1782 r.
Zniszczono	1928 r.
	Położenie na mapie Ukrainy pałac Potockich
	Położenie na mapie obwodu winnickiego pałac Potockich
	48°40′48″N 28°52′12″E/48,680000 28,870000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pałac Potockich^[1] (ukr. Палац Потоцьких) – pałac, który polecił zbudować w Tulczynie w 1781 r. Stanisław Szczęsny Potocki. Powstał w stylu klasycystycznym^[2] według projektu Lacroix^[3]; stał się centrum kresowego latyfundium Potockiego po jego wyprowadzce z Krystynopola.

Położenie

Pałac znajduje się na końcu miasta przy drodze do Bracławia^[3].

Historia

17 maja 1787 r. w pałacu zatrzymał się król Polski Stanisław August Poniatowski, na cześć którego wydano obiad dla 150 osób. W 1792 r. pałac stanowił główny ośrodek konfederacji targowickiej. Od 1804 r. do końca życia w pałacu mieszkał Stanisław Trembecki. Po śmierci Stanisława Szczęsnego Potockiego w 1809 r. rozpoczął się upadek rezydencji, która znalazła się w ręku jego trzeciej żony Zofii Potockiej, zwanej Piękną Bitynką, a potem ich syna Mieczysława. W 1843 r. pałac odwiedził Józef Ignacy Kraszewski. Od 1892 r. mieściło się w nim kasyno oficerskie. W 1928 r. spłonęło górne piętro pałacu.

Architektura, wyposażenie

Był to z największy pałac magnacki na wschodnich terenach Rzeczypospolitej, posiadający 17-osiową elewację o długości 68 m. Częściowo zachowany pałac jest przykładem polskiej architektury klasycystycznej i charakterystycznego dla niej typu palladiańskiego. Pałac flankowały dwie oficyny o długości ok. 80 m. Elewacja ogrodowa pałacu przypomina północną elewację pałacu w Łazienkach. Fasadę ozdabiał złoty napis w języku polskim: Oby zawsze wolnych i cnotliwych był mieszkaniem^[3], roku 1782 wystawiony. W pałacu było 100 sal, cenna biblioteka z dokumentami sięgającymi XIV i XV w., bogata kolekcja gobelinów i obrazów w tym m.in. Tycjana, Rembrandta, Rafaela, Rubensa, Antoon van Dycka, Teniersa. Park otaczający rezydencję założono w 1793 r. według projektu Piotra Lenreau i nazywany był Chorosza od francuskiego La Roche. Fronton pałacu łączył się widokową aleją z położonym w odległości 200 m kościołem zakonu dominikanów. Aleja obecnie jest zabudowana. Na terenie pałacu tuż przed wizytą króla wybudowano też teatr.

Przypisy

↑ Polski egzonim uchwalony na 124. posiedzeniu KSNG
↑ RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 10: Województwo bracławskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 428-485, ISBN 83-04-04314-9, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .
↑ ^a ^b ^c Sulimierski, Chlebowski i Walewski 1892 ↓, s. 611-13.

Bibliografia

Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. XII. Warszawa: 1892.
Tadeusz Jaroszewski, Pałac w Tulczynie i początki architektury klasycyzmu na Ukrainie, Przegląd Wschodni, rok 1, zeszyt 1, Warszawa 1991.
Tulczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 611 .

Linki zewnętrzne

Pałac w Tulczynie na filmie z drona, 2018.

[1] Polski egzonim uchwalony na 124. posiedzeniu KSNG

[Aftanazy-2] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 10: Województwo bracławskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 428-485, ISBN 83-04-04314-9, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

[CITEREFSulimierskiChlebowskiWalewski1892611-13-3] Sulimierski, Chlebowski i Walewski 1892 ↓, s. 611-13.

[1]

[2]

[3]