Armia „Lublin” – Wikipedia, wolna encyklopedia

Armia „Lublin”
Ilustracja
„Pierwsza” bitwa pod Tomaszowem Lubelskim – położenie oddziałów 17–18 września
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

4 września 1939

Rozformowanie

20 września 1939

Nazwa wyróżniająca

Lublin

Dowódcy
Pierwszy

gen. dyw. Tadeusz Piskor

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

lądowe

Podległość

Naczelne Dowództwo

Armia „Lublin”związek operacyjny Wojska Polskiego improwizowany w czasie kampanii wrześniowej 1939.

Armia utworzona została 3 września 1939. W jej skład weszły 39 Dywizja Piechoty, Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa, Grupa Kawalerii płk. Tadeusza Komorowskiego, Grupa „Sandomierz”, II/ 9 pac. Dowództwo nad armią objął gen. dyw. Tadeusz Piskor. Podstawowym zadaniem armii była obrona środkowej Wisły.

W drugiej dekadzie września armia opuściła linię Wisły i Lublin. Wraz z Armią „Kraków” częścią sił (WBP-M i GO„Sandomierz”) walczyła w I bitwie tomaszowskiej, gdzie 20 września kapitulowała. Pozostałość (39 DP i kawaleria) weszła w skład Frontu Północnego, wzięła udział w II bitwie tomaszowskiej i tam została rozbita[1].

Formowanie i walki

[edytuj | edytuj kod]

Polskie plany wojenne (operacyjny „Zachód” i mobilizacyjny „W”) nie przewidywały utworzenia armii dla obrony Wisły. Utworzona 4 września 1939 roku do obrony środkowej Wisły między Karczewem a Sandomierzem[2], jako związek operacyjny właściwie nie funkcjonowała. Trzonem miała być Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa wzmocniona wycofującymi się za Wisłę oddziałami Armii „Prusy”. W rzeczywistości rozbite oddziały Armii „Prusy”, nie przedstawiające dużej wartości bojowej, zostały wycofane z linii Wisły w rejon Chełma dla reorganizacji i utworzenia Frontu Północnego, a Armia „Lublin” otrzymała tylko 39 DP rez., improwizowaną Grupę „Sandomierz” i nieliczne nadające się do obsadzenia Wisły jednostki Armii „Prusy” włączone do Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej.

Armia prowadziła walki z Niemcami od 8 września, gdy pierwsze oddziały niemieckie dokonały prób przedarcia się przez Wisłę pod Górą Kalwarią, Maciejowicami i Dęblinem. Do 12 września Niemcy nie forsowali rzeki, angażując się w likwidację resztek Armii „Prusy” i walki nad Bzurą. Jednak już pierwsze uderzenia 12 września zwiastowały klęskę armii. Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa, mając zbyt mało sił do obsadzenia rzeki, musiała od 13 września stopniowo ustępować spod Annopola i Solca, zerwała się styczność brygady z 39 DP rez. 15 września wobec rozkazu odwrotu na przedmoście rumuńskie armia wycofała się w rejon Kraśnika, pozostawiając bataliony osłonowe w Lublinie.

39 DP rez., zbyt oddalona od Kraśnika, została oddana do dyspozycji Frontu Północnego. Na południe od Kraśnika armia połączyła się z Armią „Kraków” i jako jednolite zgrupowanie uczestniczyła w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim 18–20 września. Tam skapitulowała wobec braku możliwości przebicia się na południe.

Organizacja armii i obsada personalna jej dowództwa

[edytuj | edytuj kod]
gen. dyw. Tadeusz Piskor
Pomnik Żołnierzom Września 1939 Armii Lublin i Kraków w Tomaszowie Lubelskim
Pomnik Żołnierzom Września 1939 Armii Kraków i Armii Lublin w Tomaszowie Lubelskim
Pomnik Żołnierzom Września 1939 Armii Kraków, Armii Lublin, Frontu Północnego, tył pomnika
Bohaterom obronnych walk od 17 do 27 września 1939 pod Tomaszowem Lubelskim
Tablica pamięci żołnierzy Armii Kraków i Armii Lublin w bitwie o Tomaszów Lubelski 1939
Cmentarz Wojenny 1939 żołnierzy Armii Kraków i Armii Lublin w Tomaszowie Lubelskim

Dowództwo

Sztab

Ordre de Bataille

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Tadeusz Jurga: Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 7, Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939 : organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1975.
  • Eugeniusz Kozłowski (red.): Wojna obronna Polski 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06314-1.
  • Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
  • Wacław Stachiewicz: Wierności dochować żołnierskiej: przygotowania wojenne w Polsce 1935-1939 oraz kampania 1939 w relacjach i rozważaniach szefa Sztabu Głównego i szefa Sztabu Naczelnego Wodza. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1998. ISBN 83-86678-71-2.
  • Apoloniusz Zawilski: Bitwy polskiego września. Kraków: Znak Horyzont, 2019. ISBN 978-83-240-5692-7.