Republic XF-91 Thunderceptor – Wikipedia, wolna encyklopedia

Republic XF-91 Thunderceptor
	Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Republic Aviation
Typ	doświadczalny myśliwiec
Konstrukcja	metalowa
Załoga	1
	Historia
Data oblotu	9 maja 1949
Liczba egz.	2
	Dane techniczne
Napęd	1 × silnik turboodrzutowy General Electric J47-GE-3; 4 × silnik rakietowy Reaction Motors XLR11-RM-9
Ciąg	23,2 kN każdy; 6,7 kN silniki rakietowe każdy
	Wymiary
Rozpiętość	9,53 m
Długość	13,18 m
Wysokość	5,51 m
Powierzchnia nośna	29,73 m²
	Masa
Własna	6410 kg
Użyteczna	8400 kg
Startowa	12 840 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	1584 km/h
Pułap	16 750 m
Zasięg	1870 km
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	4 × 20 mm
	Użytkownicy
	Stany Zjednoczone
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Republic XF-91 Thunderceptor – amerykański samolot doświadczalny, który jako pierwszy myśliwiec US Air Force przekroczył w locie poziomym prędkość dźwięku. Wyprodukowany przez wytwórnię Republic Aviation Corporation w liczbie dwóch egzemplarzy, nie wszedł do produkcji seryjnej.

Historia

Druga połowa lat 40. XX wieku to okres gwałtownego rozwoju samolotów ze skośnymi skrzydłami, które pozwoliły konstruktorom na osiąganie coraz większych prędkości samolotów. Jednak obok zalet, skośne skrzydła mają również swoje wady. Jedną z nich jest odginanie strug przepływającego powietrza w kierunku końcówek skrzydeł. Konsekwencją takiego przepływu jest zaburzenie równowagi podłużnej samolotu. Aby temu zapobiec, konstruktorzy uciekali się do różnych rozwiązań, jednym z nich było montowanie na górnych powierzchniach skrzydeł grzebieni, porządkujących przepływ strug powietrza, wymuszających równoległy opływ na całej powierzchni płata. Rozwiązanie takie jest widoczne np. w samolocie MiG-15. Zupełnie inną technikę zastosowali konstruktorzy z Republic Aviation. Głównym projektantem samolotu był inżynier Alexander Kartveli, zauważył on, że podobne odchylanie strug przepływającego powietrza ma miejsce również na skrzydłach prostych a dzieje się tak z powodu ich zbieżności, skrzydła są szersze przy kadłubie i węższe na końcu. Kartveli zaprojektował samolot ze skrzydłami skośnymi o odwrotnej zbieżności (skrzydło rozbieżne), skrzydła były szersze na końcach a węższe u nasady przy kadłubie, miały również zwiększającą się w kierunku końcówek grubość. Skrzydła takie z racji swojego skosu powinny odchylać strugi w kierunku swoich końcówek, jednak ich odwrotna zbieżność przeciwdziałała temu zjawisku. Wykorzystując doświadczenia zdobyte podczas projektowania i budowy myśliwca Republic F-84 Thunderjet, zbudowano nowy samolot myśliwski oznaczony jako XF-91 o numerze 46-680. Do swojego pierwszego lotu wzbił się 9 maja 1949 roku. W grudniu 1951 roku, przy pracującym silniku turboodrzutowym i wspomagających silnikach rakietowych, samolot jako pierwszy myśliwiec US Air Force przekroczył barierę dźwięku. Zbudowano jeszcze jeden prototyp o numerze 46-681, który latem 1951 uległ awarii i już nigdy więcej nie wzbił się w powietrze. Samolot był skomplikowany w budowie, nie mógł latać w każdych warunkach atmosferycznych i jako produkt koncepcyjnie wywodzący się z lat 40. nie mógł konkurować z nadchodzącymi nowymi myśliwcami Convair F-102 Delta Dagger czy Convair F-106 Delta Dart i nie został skierowany do produkcji seryjnej. Jedyny zachowany egzemplarz – pierwszy prototyp – można oglądać w National Museum of the United States Air Force.

Konstrukcja

Samolot był jednomiejscowym, wolnonośnym średniopłatem o całkowicie metalowej konstrukcji. Skrzydło, poza wymienionymi wcześniej cechami (skos wynoszący 35°), charakteryzowało się również ujemnym wzniosem, wyposażone było w lotki, klapy oraz sloty na krawędzi natarcia. Kadłub o konstrukcji półskorupowej. Usterzenie klasyczne, wolnonośne, skośne ze statecznikiem poziomym zamontowanym w 1/3 wysokości statecznika pionowego. Podwozie chowane, trójzespołowe z przednim podparciem, przednie pojedyncze kółko do wnęki w kadłubie, główne, po dwa koła ustawione jedno za drugim, chowane do wnęk w grubszej części skrzydeł w kierunku od kadłuba. Napęd stanowił silnik turboodrzutowy General Electric J47-GE-3 z dopalaczem. Wlot powietrza do silnika znajdował się na dziobie samolotu. Nad i pod dyszą wylotową zamontowane były cztery silniki rakietowe na paliwo ciekłe używane podczas startu i wznoszenia samolotu. Wersja seryjna miała być uzbrojona w cztery działka kalibru 20 mm.

Bibliografia

Jerzy Świdziński, Republic XF-91 Thunderceptor, „Skrzydlata Polska”, nr 29 (1990), s. 11, ISSN 0137-866x.

Samoloty myśliwskie	F-4 F-5 F-8 F-9 F-11 F-14 F-15 F-15E F-16 F/A-18 F/A-18E/F F-22 F-35 F-80 F-82 F-84 F-84F F-86 F-89 F-94 F-100 F-101 F-102 F-104 F-105 F-106 F-111 FH FJ F2H F3D F3H F4D F6U F7U F8F F9F
Samoloty bombowe	B-1 B-2 B-36 B-45 B-47 B-50 B-52 B-57 B-58 B-66 F-117 P6M
Samoloty szturmowe	A-1 (AD) A-2 (AJ) A-3 A-4 A-5 A-6 A-7 A-10 A-26 A-37 AC-47 AC-119 AC-130 AM AV-8B
Samoloty patrolowe i zwalczania okrętów podwodnych	AF-2/3 P-2 (P2V) P-3 P-8 P4M P5M S-2 S-3
Samoloty rozpoznawcze WRE i dowodzenia	E-1 E-2 E-3 E-4 E-6 E-8 EA-6B EA-18G EC-121 RF-61C MC-12W RC-135 SR-71 U-2 (TR-1) P4M-1Q
Samoloty obserwacyjne	O-1 O-2 OV-1 OV-10
Samoloty szkolno-treningowe	TT T-6 T-28 T-33 T-34 T-37 T-38 T-43
Samoloty transportowe	C-2 C-5 C-7 C-8 C-9 C-17 C-20A/B/C/D/E C-20F/G/H/J C-23 C-32 C-37B C-74 C-97 C-118 C-119 C-123 C-124 C-130 C-131 C-133 C-135 C-140 C-141 L-20/U-6 U-1
Śmigłowce i pionowzloty	AH-1 AH-1Z AH-64 H-21 H-25 CH-34 CH-37 CH-46 CH-47 CH-53 CH-53E CH-54 HH-43 MH-6 MH-53 OH-6 OH-58 SH-2 SH-2G SH-3 SH-60 UH-1 UH-1N UH-1Y UH-19 UH-60 V-22
Bezzałogowe	AQM-91 BQM-74 D-21 FQM-151 Q-2 MQM-105 ScanEagle MQ-1/RQ-1 RQ-2 RQ-3 RQ-4 RQ-5 RQ-6 RQ-7 RQ-8A MQ-4C MQ-9 RQ-21 RQ-170
Konstrukcje doświadczalne i prototypy	A-12 A2D AH-56 AR40 Avenger Compound Seasprite 533 Bird of Prey Charger CL-760 E-10 F5D F2Y F-20 F-107 16H Jet Mentor MQ-25 N-102 NH-3A RAH-66 RQ-37 S-67 S-92 S-97 S-71 S-72 Sioux Scout KingCobra Skyrocket Skystreak Tacit Blue T-46 T-7 X-21 X-44 X-49 XB-46 XB-48 XC-99 XB-51 XB-70 XCG-20 XC-120 XF10F XF-85 XF-87 XF-88 XF-90 XF-91 XF-92 XF-103 XF-108 XF-109 XH-51A Compound XH-59 XP-79 XQ-58 XT-30 YA-9 YAH-63 YAL-1 YB-35 YB-49 YC-125 YF-12 YF-17 YF-23 YF-93 YF-95 YF-96 V-247 V-280 VZ-2 ARH-70

Seversky Aviation	SEV-3 P-35 Seversky A8V Seversky XP-41
Republic Aviation
Samoloty myśliwskie	P-43 X/P-44 P-47 XP-69 XP-72 F-84 F-84F XF-84H XF-91 XF-103 F-105
Inne	XF-12 JB-2 RC-3