Bell UH-1N Twin Huey – Wikipedia, wolna encyklopedia

Bell UH-1N
CUH-1N/CH-135 Twin Huey

UH-1N należący do US Navy
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Bell Helicopter Company
Typ	śmigłowiec
Konstrukcja	półskorupowa
Załoga	2–4
Historia
Data oblotu	kwiecień 1969
Lata produkcji	1969 – lata 70. XX wieku
Dane techniczne
Napęd	2 silniki turbowałowe Pratt & Whitney Canada PT6T-3B Turbo Twin-Pac
Moc	łącznie 1342 kW (1825 KM)
Wymiary
Średnica wirnika	14,6 m
Długość	12,69 m
Wysokość	4,4 m
Masa
Własna	2721 kg
Startowa	4763 kg
Osiągi
Prędkość maks.	220 km/h
Prędkość ekonomiczna	207 km/h
Prędkość wznoszenia	8,9 m/s
Pułap	5273 m
Promień działania	230 km (z ładunkiem o masie 990 kg)
Dane operacyjne
Uzbrojenie
wyrzutnie pocisków niekierowanych kalibru 70 mm działko GAU-17 lub GAU-16
Liczba miejsc
4 członków załogi + 6-8 żołnierzy
Rzuty
Multimedia w Wikimedia Commons

Bell UH-1N, CH-135 Twin Huey – średni, dwusilnikowy śmigłowiec wojskowy z rodziny Bell UH-1 (Huey). Pierwszy raz zamówiony przez Kanadyjskie Siły Zbrojne pod początkowym oznaczeniem CUH-1N Twin Huey, które zmieniono na CH-135. Jego cywilnym wariantem jest Bell 212.

Śmigłowiec został pierwotnie opracowany na potrzeby Kanadyjskich Sił Zbrojnych jako dwusilnikowe rozwinięcie podstawowego, jednosilnikowego wariantu UH-1H Iroquois. Równolegle do wojskowego wariantu UH-1N opracowano jego cywilną wersję oznaczoną jako Bell 212. Prototyp został oblatany w kwietniu 1969 roku, zaś dostawy maszyn seryjnych rozpoczęły się w październiku 1970 roku^[1].

W Kanadyjskich Siłach Zbrojnych maszyna otrzymała oznaczenie CUH-1N Twin Huey (później zmienione na CH-135 Twin Huey). Szybko okazało się, że opracowany wariant dwusilnikowy jest lepszą konstrukcją od jednosilnikowych maszyn rodziny UH-1 i zainteresowanie zakupem partii maszyn wyraziły również Siły Zbrojne Stanów Zjednoczonych. Zamówiono 320 maszyn, które dostarczono w latach 1971–1979. Największym odbiorcą był Marine Corps, do którego trafiło 212 maszyn w wersji UH-1N. Pozostałe śmigłowce zasiliły US Air Force oraz US Navy. US Army nie było zainteresowane zakupem wariantu dwusilnikowego, ponieważ w trakcie opracowywania były wymagania na program następcy śmigłowców Huey. W służbie amerykańskiej UH-1N zachował oficjalną nazwę Iroquois używaną przez jednosilnikowe UH-1. W Kanadzie przyjęto nazwę Twin Huey^[2][3][1].

Na początku lat 90. XX wieku należące do korpusu Marines maszyny zmodernizowano. Wyposażono je m.in. w nowszy sprzęt nawigacyjny, układy zakłócania w podczerwieni i wyrzutnie flar bądź też dipoli oraz pod nosową częścią kadłuba zamontowano głowicę optoelektroniczną FLIR AN/AAQ-22A^[4][1]. W 1996 roku producent rozpoczął prace nad nową wersją oznaczoną UH-1Y Venom, która stanowiła rozwinięcie konstrukcji UH-1N^[5].

W wiropłatach zastosowano dwa silniki turbowałowe Pratt & Whitney Canada PT6T-3B Turbo Twin Pack, które generowały maksymalną moc startową wynoszącą łącznie 1342 kW^[6].

Zmodernizowane śmigłowce należące do Marines otrzymały odbiornik GPS sprzężony z bezwładnościowym systemem nawigacyjnym i dopplerowskim miernikiem kąta znoszenia APN-217(V6), system planowania i przygotowywania lotu, radiostacje ARC-210, kokpit śmigłowca przystosowano do użycia gogli noktowizyjnych AN/AVS-7^[7]. Pod nosową częścią kadłuba zainstalowano głowicę optoelektroniczną FLIR AN/AAQ-22A^[7].

Śmigłowce zyskały systemy ostrzegania i samoobrony takie jak: system AAR-47 ostrzegający o zbliżających się w kierunku śmigłowca pocisków rakietowych na podczerwień, układ APR-39(V)2 ostrzegający o opromieniowaniu przez radary naprowadzania pocisków przeciwlotniczych oraz układ AVR-2, ostrzegający o oświetleniu wiązką lasera. Zasobniki z flarami i dipolami oraz pozostałe systemy przeciwdziałania sprzężone są z systemem AAR-47, który automatycznie wydaje komendy o aktywacji systemów samoobrony^[2][7][8].

Montaż dodatkowych systemów oraz wyposażenia spowodował wzrost masy i pogorszenie osiągów m.in. zmniejszony udźwig, zasięg oraz pułap maszyny^[4].

Warianty śmigłowca UH-1N^[9][10]:

• CUH-1N Twin Huey – podstawowa wersja kanadyjska
• CH-135 Twin Huey – późniejsze wersje produkcyjne
• UH-1N Iroquois – podstawowy model produkcyjny, używany przez US Air Force, US Navy i US Marine Corps
• VH-1N – wersja VIP
• HH-1N – wersja SAR
• UH-1Y Venom – zmodernizowana wersja UH-1N w służbie US Marine Corps
• Agusta-Bell AB 212 – wersja do transportu cywilnego lub wojskowego, produkowana na licencji we Włoszech przez firmę Agusta
• Agusta-Bell AB 212EW – wersja walki elektronicznej dla Turcji
• Agusta-Bell AB 212ASW – wersja zwalczania okrętów podwodnych, produkowana na licencji we Włoszech przez Agustę. Eksploatowana przez Włochy, Grecję, Iran, Peru, Hiszpanię, Turcję i Wenezuelę
• Bell 212 – wariant cywilny

• 
  Zmodernizowany UH-1N należący do USMC (2004)
• 
  Podstawowa wersja UH-1N w służbie USMC (1983)
• 
  Włoska licencyjna odmiana AB 212 (2015)
• 
  Kanadyjski CH-135 Twin Huey (1987)
• 
  Kokpit w wersji HH-1N

• Piotr Abraszek. Od UH-1N do UH-1Y. „Nowa Technika Wojskowa”. 10/2008, s. 80-84, 2008. Magnum X. ISSN 1230-1655.