IS-B Komar – Wikipedia, wolna encyklopedia

IS-B Komar
	Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Instytut Szybownictwa
Konstruktor	Antoni Kocjan
Typ	szybowiec treningowy
Konstrukcja	drewniana Górnopłat
Załoga	1
	Historia
Data oblotu	1933 ; pierwszy egzemplarz powojenny –; 16 stycznia 1949
Lata produkcji	1933–1939 oraz 1948–1956
Wycofanie ze służby	1965
Liczba egz.	25
Liczba wypadków; • w tym katastrof	1; 1
	Dane techniczne
	Wymiary
Rozpiętość	15,82 m
Wydłużenie	14,4
Długość	6,75 m
Wysokość	1,75 m
Powierzchnia nośna	17,40 m²
Profil skrzydła	G-535
	Masa
Własna	148 kg
Startowa	225,7 kg
	Osiągi
Prędkość minimalna	44 km/h
Prędkość dopuszczalna	140 km/h
Prędkość min. opadania	0,8 przy 58 km/h
Doskonałość maks.	19,64 przy 64 km/h
	Dane operacyjne
	Użytkownicy
	Polska
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

IS-B Komar – polski, jednomiejscowy, szybowiec treningowy konstrukcji drewnianej. Opracowany w Instytucie Szybownictwa w Bielsku-Białej.

Historia

Historia konstrukcji Komara sięga lat trzydziestych okresu międzywojennego. Wówczas w następstwie szybko rozwijającego się polskiego szybownictwa, zbudowano dwa szybowce (z przeznaczeniem na loty wyczynowe) ITS-II i CW-5. Konstrukcje te, ze względu na słabe osiągi okazały się nieudane. Z powodu zapotrzebowania na szybowce treningowo-wyczynowe, w 1932-1933 został zaprojektowany przez Antoniego Kocjana prototyp SP-090, którego nazwano Komar. Pierwszy egzemplarz Komara został wyprodukowany w Warsztatach Szybowcowych w Warszawie. Oblatany w 1933 r. przez Szczepana Grzeszczyka^[1]. Do wojny zbudowano ponad 80 sztuk Komara, żaden egzemplarz nie przetrwał wojny. Szybowiec był produkowany na licencji w Finlandii, Estonii, Jugosławii, Bułgarii i Palestynie^[2]^[3]. Pozostała tylko dokumentacja konstrukcyjna, którą zachowała żona konstruktora Elżbieta Kocjanowa^[4].

Po wojnie w 1947 r. w Instytucie Szybownictwa w Bielsku-Białej powstała zmodyfikowana konstrukcja Komara. Modyfikacja została przeprowadzona przez inż. Mariana Wasilewskiego, który na podstawie zachowanych dokumentów konstrukcyjnych szybowca, dopracował konstrukcję tak aby spełniała ówczesne wymagania^[5]. Pierwszy egzemplarz Komara 48 o numerze SP-732 (nr fabryczny 039), został oblatany przez Piotra Mynarskiego w dn. 16 stycznia 1949^[4] r. W 1948 r. wyprodukowano 5 szt. Komara 48 a w 1949 r. 20 szt. Komara 49. Szybowce były używane w aeroklubach do 1965 r.^[6]

Jeden egzemplarz Komara 49 o numerze rejestracyjnym SP-985 prezentowany jest w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie^[7].

Konstrukcja

Jednomiejscowy szybowiec treningowy w układzie zastrzałowego górnopłata o konstrukcji drewnianej^[8]^[4].

Kadłub szybowca podłużnicowy, półskorupowy o przekroju sześciokątnym, pokryty sklejką. Wyposażony w zaczep do lotu na holu i hak do startu z lin gumowych oraz zaczep dolny do startu za wyciągarką. Kabina pilota odkryta z wiatrochronem. Fotel pilota dostosowany do spadochronu plecowego^[9].

Skrzydło dwudzielne, zastrzałowe o obrysie prostokątno-trapezowym. Główny dźwigar o konstrukcji skrzynkowej, dźwigar pomocniczy skośny o przekroju ceowym. Zastrzał skrzydła metalowy, lotki o konstrukcji drewnianej kryte płótnem, o napędzie linkowym. Hamulce aerodynamiczne płytkowe uchylne^[10].

Usterzenie jednodźwigarowe konstrukcji drewnianej usytuowane w kadłubie na stalowej rurze. Powierzchnie sterowe kryte płótnem. Podwozie jednotorowe, złożone z amortyzowanej drewnianej płozy przedniej i metalowej płozy ogonowej^[10].

W powojennym wyposażeniu szybowca zestaw przyrządów składał się z: prędkościomierza, wariometru i wysokościomierza. Zrezygnowano z przedwojennych opcji wyposażenia jak zakrętomierz i busole.

Komary 48 malowano w kolorze jasnej kawy, a Komary 49 w pomarańczowym^[11].

Rekordy

W 1936 Ryszard Dyrgałła ustanowił rekord Polski na szybowcu Komar w długotrwałości lotu wykonując lot z lotniska w Bezmiechowej i powrócił na miejsce startu w czasie 22 godzin i 15 minut^[12].
W 1937 Wanda Modlibowska ustanowiła rekord świata w długotrwałości lotu, lecąc Komarem 24 godziny i 14 minut.
W 1948 Stanisław Wielgus ustanowił rekord Polski w długotrwałości lotu, lecąc Komarem 48 35 godzin i 14 minut^[4].

Wypadki

7 września 1936 w wypadku podczas lotu treningowego szybowcem „Komar” poniósł śmierć mjr piech. Henryk Marian Ostrowski^[13]^[14].

Przypisy

↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 266.
↑ Feliks Pawłowicz. Szybowiec treningowo-wyczynowy „Komar”. „Skrzydlata Polska”. 49/1958, s. 6, 3 grudnia 1958. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
↑ Glass 1976 ↓, s. 423.
↑ ^a ^b ^c ^d Piotr Piechowski: Modelarstwo lotnicze. Komar. [dostęp 2010-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 grudnia 2009)]. (pol.).
↑ Andrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski (praca zbiorowa), Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965, s. 36-37
↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 269.
↑ Marian Krzyżan, Samoloty w muzeach polskich, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1983, ISBN 83-206-0432-X, str. 130
↑ IS-B "Komar-48", 1949. [dostęp 2019-01-02]. (pol.).
↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 271.
↑ ^a ^b Glass 1976 ↓, s. 425.
↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 272.
↑ Biuletyn Aeroklubu Polskiego 107/1936. „Skrzydlata Polska”. Nr 9, s. 252, wrzesień 1936.
↑ Katastrofa szybowcowa. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 206 z 9 września 1936.
↑ Tragiczna śmierć w katastrofie szybowcowej. „Orędownik Ostrowski”, s. 3, Nr 73 z 11 września 1936.

Bibliografia

Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
Andrzej Glass, Jerzy Kubalańca: Polskie konstrukcje lotnicze. T. 5. Sandomierz: Stratus, 2013. ISBN 978-83-63678-23-4. OCLC 876483272.
Piotr Piechowski: Modelarstwo lotnicze. IS-B Komar. [dostęp 2010-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 lutego 2011)]. (pol.).
Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. IS-B Komar. [dostęp 2010-05-24]. (pol.).
Andrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski (praca zbiorowa), Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965,
Marian Krzyżan, Samoloty w muzeach polskich, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1983, ISBN 83-206-0432-X, str. 130

Linki zewnętrzne

[CITEREFGlass,_Kubalańca2013266-1] Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 266.

[2] Feliks Pawłowicz. Szybowiec treningowo-wyczynowy „Komar”. „Skrzydlata Polska”. 49/1958, s. 6, 3 grudnia 1958. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.

[CITEREFGlass1976423-3] Glass 1976 ↓, s. 423.

[piotr-4] Piotr Piechowski: Modelarstwo lotnicze. Komar. [dostęp 2010-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 grudnia 2009)]. (pol.).

[5] Andrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski (praca zbiorowa), Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965, s. 36-37

[CITEREFGlass,_Kubalańca2013269-6] Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 269.

[7] Marian Krzyżan, Samoloty w muzeach polskich, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1983, ISBN 83-206-0432-X, str. 130

[8] IS-B "Komar-48", 1949. [dostęp 2019-01-02]. (pol.).

[CITEREFGlass,_Kubalańca2013271-9] Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 271.

[CITEREFGlass1976425-10] Glass 1976 ↓, s. 425.

[CITEREFGlass,_Kubalańca2013272-11] Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 272.

[12] Biuletyn Aeroklubu Polskiego 107/1936. „Skrzydlata Polska”. Nr 9, s. 252, wrzesień 1936.

[13] Katastrofa szybowcowa. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 206 z 9 września 1936.

[14] Tragiczna śmierć w katastrofie szybowcowej. „Orędownik Ostrowski”, s. 3, Nr 73 z 11 września 1936.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Warsztaty Szybowcowe ZASPL – Lwów	CW-I CW-II CW-III CW-IV CWJ CWJ bis Skaut CW-5 bis CW-7 CW-8 ITS-II B-1 ITS-IVb ITS-8 TS-1/34 Promyk ZASPL Osa
Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa – Dęblin	NN-1 NN-2 JN-1 Żabuś II
Wojskowe Warsztaty Szybowcowe – Kraków	WWS-1 Salamandra WWS-2 Żaba WWS-3 Delfin
Lwowskie Warsztaty Lotnicze	PWS-101 PWS-102 Rekin PWS-103 B-38
Warsztaty Szybowcowe w Warszawie	SG-21 Lwów SG-28 SG-3 SG-7 Czajka Wrona Komar Sroka Sokół Orlik Mewa AMA Bąk
Harcerskie Warsztaty Szybowcowe	MT-1 MIP Smyk
Konstrukcje amatorskie	SL-1 Akar Ikub 1a Polon Żabuś M-1 Lublin Dziaba Pirat Miś S-1 Śpiesz się powoli Orkan Bydgoszczanka Mechanik SL-2 Czarny Kot SL-3 Rywal Bimbuś Mewa Czajka S-III Motyl Ikar W.1 WJ-3 KLS-I KLS-II KLS-III Szybowiec S. Czerwińskiego (II) MS-1 MS-2 MS-3 MS-4 Szybowiec Krząkały Szybowiec Staniendy nr 1 Szybowiec Staniendy nr 3 Szybowiec Karpińskiego

Instytut Szybownictwa	IS-A Salamandra IS-B Komar IS-C Żuraw IS-1 Sęp IS-2 Mucha IS-3 ABC IS-4 Jastrząb IS-5 Kaczka
Szybowcowy Zakład Doświadczalny	SZD-6 Nietoperz SZD-7 Osa SZD-8 Jaskółka SZD-9 Bocian SZD-10 Czapla SZD-11 Albatros SZD-12 Mucha 100 SZD-13 Wampir SZD-14 Jaskółka M SZD-15 Sroka SZD-16 Gil SZD-17 Jaskółka L SZD-18 Czajka SZD-19 Zefir SZD-20 Wampir 2 SZD-21 Kobuz SZD-22 Mucha Standard SZD-23 Bocian 2 SZD-24 Foka SZD-25 Lis SZD-26 Wilk SZD-27 Kormoran SZD-28 SZD-29 Zefir 3 SZD-30 Pirat SZD-31 Zefir 4 SZD-32 Foka 5 SZD-33 Bocian 3 SZD-34 Bocian 3 SZD-35 Bekas SZD-36 Cobra 15 SZD-37 Jantar SZD-38 Jantar 1 SZD-39 Cobra 17 SZD-40 Halny SZD-41 Jantar Standard SZD-42 Jantar 2 SZD-43 Orion SZD-44 SZD-45 Ogar SZD-46 Ogar 2 SZD-47 SZD-48 Jantar Standard 2/3 SZD-48M Brawo SZD-49 Jantar Standard K SZD-50 Puchacz SZD-51 Junior SZD-52 Krokus SZD-53 SZD-54 Perkoz SZD-55 Promyk SZD-56 Diana SZD-59 Acro SZD-60 GOKO
Szybowce zakładów PZL	PZL M-3 Pliszka PZL-103 PZL M-8 Pelikan PZL KR-03 Puchatek
Politechnika Warszawska	ULS-PW PW-2 Gapa PW-3 Bakcyl PW-4 Pelikan PW-5 Smyk PW-6 AOS-71
Margański & Mysłowski Zakłady Lotnicze	MDM-1 Fox MDM Solo-Fox MDM Moto-Fox Małgosia S-1 Swift Twist Master
Inni wytwórcy	HWL Pegaz J-1 Prząśniczka J-2 Polonez J-3 Orzeł J-4 Solidarność J-5 Marco J-6 Fregata J-8