Kompania graniczna KOP „Ignalino” – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kompania graniczna KOP „Ignalino”
Kompania KOP „Kozaczyzna”
Historia
Państwo

 Polska

Rozformowanie

1939

Organizacja
Dyslokacja

Kozaczyzna[a]
Ignalino

Formacja

Korpus Ochrony Pogranicza

Podległość

batalion KOP „Nowe Święciany”

Rozmieszczenie batalionu KOP
„Nowe Świeciany” w 1931

Kompania graniczna KOP „Ignalino” (wcześniej „Kozaczyzna”) – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-litewskiej.

Geneza

[edytuj | edytuj kod]

Do czasu zakończenia wojny polsko-bolszewickiej, czyli do jesieni 1920, wschodnią granicę państwa polskiego wyznaczała linia frontu. Dopiero zarządzeniem z 6 listopada 1920 utworzono Kordon Graniczny Ministerstwa Spraw Wojskowych[1]. W połowie stycznia 1921 zmodyfikowano formę ochrony granicy i rozpoczęto organizowanie Kordonu Granicznego Naczelnego Dowództwa WP. Obsadzony on miał być przez żandarmerię polową i oddziały wojskowe[2]. Latem 1921 ochronę granicy wschodniej postanowiło powierzyć Batalionom Celnym[3]. W Nowych Święcianach rozmieszczono dowództwo i pododdziały sztabowe 43 batalionu celnego, a jego 1 kompania stacjonowała w Ignalinie. W drugiej połowie 1922 przeprowadzono kolejną reorganizację organów strzegących granicy wschodniej[4]. 1 września 1922 bataliony celne przemianowano na bataliony Straży Granicznej[5]. Już w następnym roku zlikwidowano Straż Graniczną, a z dniem 1 lipca 1923 pełnienie służby granicznej na wschodnich rubieżach powierzono Policji Państwowej[6]. W sierpniu 1924 podjęto uchwałę o powołaniu Korpusu Ochrony Pogranicza – formacji zorganizowanej na wzór wojskowy, a będącej w etacie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych[7].

Formowanie i zmiany organizacyjne

[edytuj | edytuj kod]

W drugim etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, w 1925 sformowano 20 batalion graniczny [8], a w jego składzie 2 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 9 podoficerów, 5 nadterminowych i 77 żołnierzy służby zasadniczej[b].

Z dniem 24 sierpnia 1938 dowódca KOP zarządzeniem nr L.5075/tj.og.org/38 przeniósł dowództwo 2 kompanii granicznej z Kozaczyzny do Ignalina. W 1939 2 kompania graniczna KOP „Kozaczyzna” podlegała dowódcy batalionu KOP „Nowe Święciany”[9].(??)

Służba graniczna

[edytuj | edytuj kod]

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi[10]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza[11].

2 kompania graniczna „Kozaczyzna” w 1934 ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 36 kilometrów 225 metrów[12].

Wydarzenia:

  • 17 września 1928 w okolicach m. Łyngiany na odcinku „Ignalino” zgromadziło się około 700 osób wyznania mojżeszowego. Pielgrzymi posiadali zezwolenie władz administracyjnych na przekroczenie granicy i udanie się na cmentarz żydowski leżący po stronie litewskiej. Pogranicznicy litewscy nie przepuścili grupy pielgrzymów [13].

Sąsiednie kompanie graniczne:

Struktura organizacyjna

[edytuj | edytuj kod]

Strażnice kompanii w latach 1929 – 1931[14][15]

Strażnice kompanii w latach 1932 – 1939[16][17][18][9]

Dowódcy kompanii

[edytuj | edytuj kod]
  • p.o. por. Jakub Szutt (był 30 IX 1928 − 25 IV 1930 → adiutant batalionu )[19]
  • kpt. Wacław Kotołowski (25 IV 1930 − 25 III 1931 → przeniesiony do 4 pp Leg)[19]
  • kpt. Antoni Melnarowicz (7 III 1931 − był 12 X 1934)[19]
  • kpt. Jerzy Bronikowski[i] (– 1939)
  1. miasteczko Kozaczyzna, gmina Dukszty, powiat święciański, województwo wileńskie
  2. Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 365
  3. wieś Mejrany, gmina Daugieliszki Nowe, powiat święciański, województwo wileńskie → Baza miejscowości kresowych
  4. wieś Soboliszki, gmina Dukszty, powiat święciański, województwo wileńskie → Baza miejscowości kresowych
  5. folwark Michalino, gmina Daugieliszki, powiat święciański, województwo wileńskie → Baza miejscowości kresowych
  6. zaścianek Dwornopol, gmina Dukszty, powiat święciański, województwo wileńskie → Baza miejscowości kresowych
  7. zaścianek Kuraniszki, gmina Dukszty, powiat święciański, województwo wileńskie → Baza miejscowości kresowych
  8. kolonia Marianowo, gmina Melejgany, powiat święciański, województwo wileńskie → Baza miejscowości kresowych
  9. Bronikowski Jerzy Euzebiusz (1905-1940), kpt. piech., w KOP od 1938. Do mobilizacji dca 2 kompanii granicznej „Kozaczyzna”. W odtworzonym baonie KOP „Nowe Święciany” pozostał na dotychczas zajmowanym stanowisku. Więzień obozu w Starobielsku. Zamordowany przez NKWD. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 712

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]