Strażnica KOP „Słoboda” – Wikipedia, wolna encyklopedia

Strażnica KOP „Słoboda” – zasadnicza jednostka organizacyjna Korpusu Ochrony Pogranicza pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.

W 1924 w składzie 3 Brygady Ochrony Pogranicza, został sformowany 5 batalion graniczny. W 1928 w skład batalionu wchodziło 13 strażnic^[1]. Strażnica KOP „Słoboda” w latach 1928 – 1939 znajdowała się w strukturze 3 kompanii KOP „Leonpol”^{[2][3][4] [5][6][7]} batalionu KOP „Łużki”^[8]. Strażnica liczyła około 18 żołnierzy i rozmieszczona była przy linii granicznej z zadaniem bezpośredniej ochrony granicy państwowej^[9].

W 1932 obsada strażnicy zakwaterowana była w budynku prywatnym^[5]. Strażnicę z macierzystą kompanią łączyła droga polna długości 12 km^[7].

 Osobny artykuł: strażnice Korpusu Ochrony Pogranicza.

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[10]. Strażnice KOP stanowiły pierwszy rzut ugrupowania kordonowego Korpusu Ochrony Pogranicza^[9].

Strażnica KOP „Słoboda” w 1932 ochraniała pododcinek granicy państwowej szerokości 5 kilometrów 450 metrów od słupa granicznego nr 29 do 37^[5], a w 1938 pododcinek szerokości 10 kilometrów 150 metrów od słupa granicznego nr 30 do 41^[7].

Sąsiednie strażnice:

• strażnica KOP „Dworczany” ⇔ strażnica KOP „Uzmiany” – 1928^[2], 1929^[3]
• strażnica KOP „Grudzinowo” ⇔ strażnica KOP „Uzmiany” – 1931^[4] , 1932^[5], 1934^[6]
• strażnica KOP „Leonpol” ⇔ strażnica KOP „Oleszczenica” – 1938^[7]

17 września strażnicę KOP „Słoboda” zaatakował oddział kpt. Kleszcinowa, złożony z żołnierzy 12 strażnicy i 3 rezerwowej strażnicy kawaleryjskiej, wspierany przez 2 ckm. Czerwonoarmiści do 4:45 opanowali strażnicę biorąc przy tym do niewoli rannego kaprala i szeregowca. Straty napastników wyniosły 4 rannych, z tego dwóch ciężko – jeden utonął podczas przeprawy przez Dźwinę. Z innego dokumentu wynika, iż w tym rejonie utonęło 12 pograniczników^[11].

• Wiktor Krzysztof Cygan: Kresy we krwi. Obrona północno-wschodniej Polski we wrześniu 1939. Warszawa: Espadon Publishing, 2006. ISBN 978-83-60786-00-0.
• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 8390021794.
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
• Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)