Irena Szewińska – Wikipedia, wolna encyklopedia
Irena Kirszenstein-Szewińska[2] (ur. 24 maja 1946 w Leningradzie, zm. 29 czerwca 2018 w Warszawie[3]) – polska lekkoatletka specjalizująca się w biegach sprinterskich i skoku w dal, a po zakończeniu kariery działaczka krajowych i międzynarodowych organizacji sportowych; dama Orderu Orła Białego.
Należała do najbardziej utytułowanych polskich sportowców i najwybitniejszych lekkoatletek w historii: stawała na podium na czterech kolejnych igrzyskach olimpijskich.
Siedmiokrotna medalistka igrzysk olimpijskich (3 medale złote, 2 srebrne i 2 brązowe) oraz szesnastokrotna medalistka mistrzostw Europy (10 medali na otwartym stadionie i 6 w hali)[4]. Wielokrotna reprezentantka Polski w meczach międzypaństwowych i Pucharze Europy[5]. W latach 1965–1979 zdobyła 24 medale mistrzostw Polski w biegu na 100 metrów, 200 metrów, 400 metrów, w sztafecie 4 × 100 metrów oraz w skoku w dal[6].
W 1974 agencja prasowa United Press International wybrała ją najlepszą sportsmenką na świecie. Czterokrotnie wybierana na najlepszego sportowca Polski w plebiscycie „Przeglądu Sportowego” (w 1965, 1966, 1974 i 1976). W 2021 w specjalnym plebiscycie „Przeglądu Sportowego” została uznana za polskiego sportowca stulecia[7].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodzenie i wykształcenie
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się jako Irena Kirszenstein w rodzinie żydowskiej[8], 24 maja 1946 w Leningradzie (ówczesna nazwa Petersburga)[9][4]. Jej ojciec, Jakub Gustaw Kirszenstein[2] (1919−2002) był inżynierem akustykiem i pochodził z Warszawy, natomiast matka, Eugenia z domu Rafalska (1922−1996), z Kijowa[10]. Rodzice poznali się w Uzbekistanie, dokąd w 1941 ewakuowano kijowskie zakłady, w których pracowała matka Ireny, a także leningradzki instytut, w którym studiował jej ojciec. W 1947 Kirszensteinowie wraz z córką osiedlili się w Warszawie. W 1953 jej rodzice rozwiedli się, a Irena zamieszkała z matką przy al. Świerczewskiego (obecnie al. „Solidarności”) w Warszawie[11].
Była absolwentką XXXVII Liceum Ogólnokształcącego im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie oraz Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (1970, specjalizacja: ekonomia transportu)[12].
Kariera sportowa
[edytuj | edytuj kod]Lekkoatletykę zaczęła uprawiać jesienią 1960, mając 14 lat, w grupie uczniów Szkoły Podstawowej nr 37 w Warszawie, której trenerem był dawny oszczepnik, finalista igrzysk olimpijskich z Melbourne (1956), Jan Kopyto[13][10]. Od początku kariery startowała w barwach warszawskiej Polonii[1]. Początkowo występowała m.in. w czwartkach lekkoatletycznych. W 1962 zdobyła w Łodzi pierwsze medale mistrzostw Polski młodzików[14].
Pierwsze międzynarodowe sukcesy odniosła już w 1964 – podczas rozgrywanych w Warszawie europejskich igrzysk juniorów (późniejsze mistrzostwa Europy juniorów) zdobyła trzy złote medale wygrywając bieg na 200 metrów i skok w dal oraz wraz z koleżankami w biegu rozstawnym na 4 × 100 metrów[15]. Miesiąc później na igrzyskach olimpijskich w Tokio wywalczyła srebrne medale w skoku w dal i biegu na 200 metrów, a wraz z Teresą Ciepły, Haliną Górecką i Ewą Kłobukowską poprawiając rekord świata (z czasem 43,69) zdobyła złoto w sztafecie sprinterskiej[1]. Rok później zdobyła w Budapeszcie trzy medale uniwersjady[16], a w 1966 także w stolicy Węgier wywalczyła cztery (w tym trzy złote) krążki mistrzostw Europy[17]. W 1968 w Meksyku podczas igrzysk olimpijskich zwyciężyła w biegu na 200 metrów poprawiając czasem 22,58 rekord świata oraz zdobyła brąz na dystansie 100 metrów[1]. W biegu rozstawnym 4 × 100 metrów Polki zgubiły pałeczkę (ostatecznie dobiegły do mety, nie awansując do finału) – w efekcie manipulacji medialnych i wydarzeń związanych z Marcem 1968 roku Szewińska stała się w związku z tym wydarzeniem obiektem ataków antysemickich[10][8]. Wstawił się za nią w „Ekspresie Wieczornym” znany felietonista Wiech[potrzebny przypis]. Zimą 1969 zdobyła w Belgradzie trzy medale lekkoatletycznych europejskich igrzysk halowych[1].
W związku z ciążą opuściła sezon letni 1969, a w 1970 po urodzeniu syna Andrzeja wystartowała w uniwersjadzie w Turynie, odpadając już w półfinale biegu na 100 metrów[18]. Zimą 1971 stanęła na podium halowych mistrzostw Europy w skoku w dal[19]. Latem 1971 na mistrzostwach Europy w Helsinkach zdobyła brązowy medal w biegu na 200 metrów[17]. W sylwestra z 1971 na 1972, podczas zgrupowania w Zakopanem, doznała kontuzji (skręcenie kostki lewej nogi), przez co musiała zrezygnować ze startów w skoku w dal[10]. Podczas igrzysk olimpijskich w Monachium zdobyła brązowy medal w biegu na 200 metrów i dotarła do półfinałów rywalizacji na dystansie 100 metrów[1]. Tuż za podium, na czwartym miejscu, zakończyła start w biegu na 60 metrów podczas halowych mistrzostw Europy w Rotterdamie[1], a rok później na halowym czempionacie zdobyła brąz w biegu na 60 metrów[19]. Od jesieni 1973 rozpoczęła starty w biegu na 400 metrów[10]. W sezonie letnim 1974 trzy medale (w tym dwa złote w biegach na 100 i 200 metrów) podczas mistrzostw Europy w Rzymie[17]. Na początku marca w Katowicach rozegrano halowe mistrzostwa Europy, w których Szewińska zdobyła brązowy medal w biegu na 60 metrów[20]. Na igrzyskach olimpijskich w Montrealu w 1976 zdobyła złoty medal na dystanie 400 m, ustanawiając czasem 49,29 nowy rekord świata[1]. Dwukrotnie zdobywała brązowe medale mistrzostw Europy w Pradze (1978)[17]. Podczas swojego ostatniego olimpijskiego startu – na igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 – dotarła do półfinału biegu na 400 metrów[1].
Po zakończeniu kariery sportowej
[edytuj | edytuj kod]Po zakończeniu w 1980 kariery sportowej rozpoczęła działalność w szeregu organizacji. Od 1980 do 2009 zasiadała w Zarządzie Polskiego Związku Lekkiej Atletyki (w latach 1997–2009 była prezesem PZLA)[1]. W latach 1982–1989 była członkiem Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego[21]. W 1984 została wybrana do Komitetu Kobiecego International Association of Athletics Federations (IAAF), w 1995 do Rady European Athletics Association[1]. Od 2005 do 2009 i ponownie od 2011 zasiadała w Radzie IAAF (Międzynarodowego Stowarzyszenia Federacji Lekkoatletycznych)[1][22]. Była wiceprezesem Polskiego Komitetu Olimpijskiego, a od 1998 również członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego[1]. W 2005 była członkiem wyborczego Komitetu Honorowego Lecha Kaczyńskiego[23]. Po aferze finansowej w 2009, nie ubiegała się o reelekcję na stanowisku Prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki[24].
Jako przedstawiciel Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego była członkiem Komisji Koordynacyjnej sprawdzającej stan przygotowań do igrzysk olimpijskich w Atenach (2004), Londynie (2012) oraz Tokio (2020)[25].
Była członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku[26].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W 1967 wyszła za mąż za Sławomira Szewińskiego (znanego również pod imieniem Janusz), także sportowca – biegającego na 400 metrów przez płotki, jej trenera i fotografa[23]. Ich synami są:
- Andrzej Szewiński (ur. 1970) – polski siatkarz (wicemistrz Letniej Uniwersjady 1993), działacz sportowy i polityk.
- Jarosław Szewiński (ur. 1981) – informatyk.
Zmarła 29 czerwca 2018 po długiej walce z chorobą nowotworową[27][28].
5 lipca 2018 w katedrze polowej Wojska Polskiego odbyła się msza święta pogrzebowa, której przewodniczył biskup Marian Florczyk[29]. Uroczystości miały charakter państwowy i odbyły się w asyście kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Uczestniczyli w nich, m.in. prezydent RP Andrzej Duda wraz z małżonką, premier Mateusz Morawiecki, minister sportu Witold Bańka, szef MKOl Thomas Bach, szef IAAF Sebastian Coe, szef PKOl Andrzej Kraśnicki oraz wielu sportowców, w tym m.in. Tomasz Majewski, Anita Włodarczyk, Czesław Lang, Władysław Kozakiewicz, Robert Korzeniowski czy Andrzej Person. Irena Szewińska spoczęła w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie[30][31] (kwatera G-tuje-39)[32].
Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]W 1974 została wybrana w plebiscycie agencji prasowej United Press International najlepszą sportsmenką świata, wygrała wówczas także doroczny plebiscyt Track & Field Athlete of the Year[1]. Czterokrotnie wygrywała plebiscyt „Przeglądu Sportowego” na 10 Najlepszych Sportowców Polski (łącznie dziewięciokrotnie w dziesiątce), siedmiokrotnie triumfowała w rankingu Złote Kolce[1]. W 1981 została wybrana do International Jewish Sports Hall of Fame – międzynarodowej galerii sław sportowców pochodzenia żydowskiego[33]. W 1984 otrzymała tytuł „Sportowiec 40-lecia PRL”. W plebiscycie „Polityki”, „Przeglądu Sportowego” i „Tempa” została uznana w 1998 za postać numer 1 w polskim sporcie XX wieku.
29 września 2007 została uhonorowana doktoratem honoris causa przez Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku.
W 1994 otrzymała Medal Kalos Kagathos przyznawany wybitnym sportowcom, którzy odnieśli sukces również poza sportem[1]. W 2009 nadano jej tytuł Honorowego Prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki[34] oraz w plebiscycie z okazji 90-lecia PZLA wybrano ją najlepszą polską lekkoatletką w biegach na 200 i 400 metrów[35]. W 2012 została włączona do IAAF Hall of Fame[36].
W Pułtusku znajduje się publiczna szkoła podstawowa jej imienia.
Od 15.10.2018 roku Irena Szewińska jest także patronką Szkoły Podstawowej nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi w Łomiankach-Dąbrowie Leśnej, gdzie mieszkała wraz z rodziną i aktywnie wspierała rozwój sportu w gminie Łomianki.
W 2005 Rada Miasta Bydgoszczy nadała jej tytuł honorowego obywatela Bydgoszczy. 10 września 2014 została honorową obywatelką Sopotu[37], 20 września 2014 Pułtuska[38], a 26 marca 2015 Zgierza. W czerwcu 2018 została uhonorowana Medalem Prezydenta Miasta Torunia Thorunium[39].
W 2018 Międzynarodowa Federacja Lekkoatletyczna postanowiła upamiętnić 12 najwybitniejszych postaci w historii lekkiej atletyki tablicami pamiątkowymi (m.in. Emila Zatopka, Paavo Nurmi, Jesse Owensa, Abebe Bikili i Fanny Blankers-Koen). Wśród nich znajdzie się tablica poświęcona Irenie Szewińskiej, która umieszczona zostanie na stadionie Zawiszy w Bydgoszczy, gdzie pobiła rekord świata w biegu na 400 metrów podczas Grand Prix Brdy w 1976 roku[40].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Orła Białego (28 kwietnia 2016)[41][42]
- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (2014)[43][44]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1998)[2]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1972)[45]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Order Sztandaru Pracy II klasy[46]
- Złoty Krzyż Zasługi[47]
- Kawaler Orderu Lwa (2014, Senegal)[48]
- Oficer Orderu Lwa (2015, Senegal)[49]
- Złote Promienie ze Wstęgą Orderu Wschodzącego Słońca (2017, Japonia)[50]
Osiągnięcia
[edytuj | edytuj kod]Rok | Impreza | Miejsce | Konkurencja | Lokata | Wynik |
---|---|---|---|---|---|
1964 | Europejskie igrzyska juniorów | Warszawa | bieg na 200 metrów | 1. miejsce | 23,5 |
sztafeta 4 × 100 metrów | 1. miejsce | 46,6 | |||
skok w dal | 1. miejsce | 6,19 | |||
Igrzyska olimpijskie | Tokio | sztafeta 4 × 100 metrów | 1. miejsce | 43,69 | |
bieg na 200 metrów | 2. miejsce | 23,13 | |||
skok w dal | 2. miejsce | 6,60 | |||
1965 | Uniwersjada | Budapeszt | bieg na 100 metrów | 1. miejsce | 11,3 |
bieg na 200 metrów | 1. miejsce | 23,5 | |||
sztafeta 4 × 100 metrów | 2. miejsce | 46,1 | |||
Półfinał pucharu Europy | Lipsk | sztafeta 4 × 100 metrów | 1. miejsce | 45,0 | |
skok w dal | 1. miejsce | 6,35 | |||
Finał pucharu Europy | Kassel | sztafeta 4 × 100 metrów | 1. miejsce | 44,9 | |
skok w dal | 2. miejsce | 6,33 | |||
1966 | Mistrzostwa Europy | Budapeszt | bieg na 200 metrów | 1. miejsce | 23,1 |
sztafeta 4 × 100 metrów | 1. miejsce | 44,49 | |||
skok w dal | 1. miejsce | 6,55 | |||
bieg na 100 metrów | 2. miejsce | 11,5 | |||
1967 | Finał pucharu Europy | Kijów | bieg na 100 metrów | 1. miejsce | 11,2 |
bieg na 200 metrów | 1. miejsce | 23,0 | |||
1968 | Igrzyska olimpijskie | Meksyk | bieg na 200 metrów | 1. miejsce | 22,58 |
bieg na 100 metrów | 3. miejsce | 11,19 | |||
sztafeta 4 × 100 metrów | eliminacje | 53,02 | |||
skok w dal | el. – 16. miejsce | 6,19 | |||
1969 | Europejskie igrzyska halowe | Belgrad | bieg na 50 metrów | 1. miejsce | 6,4 |
skok w dal | 1. miejsce | 6,38 | |||
sztafeta 1+2+3+4 okrążenia | 2. miejsce | 4:53,2 | |||
1970 | Uniwersjada | Turyn | bieg na 100 metrów | eliminacje | 12,3 |
1971 | Halowe mistrzostwa Europy | Sofia | skok w dal | 2. miejsce | 6,56 |
bieg na 60 metrów | 4. miejsce | 7,5 | |||
Mistrzostwa Europy | Helsinki | bieg na 200 metrów | 3. miejsce | 23,32 | |
skok w dal | 5. miejsce | 6,62 | |||
bieg na 100 metrów | 6. miejsce | 11,6 | |||
1972 | Halowe mistrzostwa Europy | Grenoble | bieg na 50 metrów | 6. miejsce | 6,39 |
Igrzyska olimpijskie | Monachium | bieg na 200 metrów | 3. miejsce | 22,74 | |
bieg na 100 metrów | półfinał | 11,54 | |||
1973 | Halowe mistrzostwa Europy | Rotterdam | bieg na 60 metrów | 4. miejsce | 7,35 |
1974 | Halowe mistrzostwa Europy | Göteborg | bieg na 60 metrów | 3. miejsce | 7,20 |
Mistrzostwa Europy | Rzym | bieg na 100 metrów | 1. miejsce | 11,13 | |
bieg na 200 metrów | 1. miejsce | 22,51 | |||
sztafeta 4 × 100 metrów | 3. miejsce | 43,48 | |||
sztafeta 4 × 400 metrów | 4. miejsce | 3:26,4 | |||
1975 | Halowe mistrzostwa Europy | Katowice | bieg na 60 metrów | 3. miejsce | 7,26 |
Półfinał pucharu Europy | Lüdenscheid | bieg na 100 metrów | 1. miejsce | 11,23 | |
bieg na 200 metrów | 1. miejsce | 22,96 | |||
sztafeta 4 × 100 metrów | 2. miejsce | 43,94 | |||
sztafeta 4 × 400 metrów | 1. miejsce | 3:29,2 | |||
Finał pucharu Europy | Nicea | bieg na 100 metrów | 3. miejsce | 11,26 | |
bieg na 200 metrów | 2. miejsce | 22,84 | |||
bieg na 400 metrów | 1. miejsce | 50,50 | |||
sztafeta 4 × 100 metrów | 4. miejsce | 43,82 | |||
1976 | Igrzyska olimpijskie | Montreal | bieg na 400 metrów | 1. miejsce | 49,29 |
1977 | Halowe mistrzostwa Europy | San Sebastián | bieg na 60 metrów | eliminacje | 7,42 |
Półfinał pucharu Europy | Sztokholm | bieg na 100 metrów | 1. miejsce | 11,38 | |
bieg na 200 metrów | 1. miejsce | 22,92 | |||
sztafeta 4 × 100 metrów | 1. miejsce | 43,63 | |||
Finał pucharu Europy | Helsinki | bieg na 100 metrów | 3. miejsce | 11,26 | |
bieg na 200 metrów | 1. miejsce | 22,71 | |||
Puchar świata | Düsseldorf | bieg na 200 metrów | 1. miejsce | 22,77 | |
bieg na 400 metrów | 1. miejsce | 49,52 | |||
sztafeta 4 × 400 metrów | 2. miejsce | 3:25,8 | |||
1978 | Mistrzostwa Europy | Praga | bieg na 400 metrów | 3. miejsce | 50,40 |
sztafeta 4 × 400 metrów | 3. miejsce | 3:26,76 | |||
sztafeta 4 × 100 metrów | 5. miejsce | 43,83 | |||
Puchar Narodów | Tokio | bieg na 400 metrów | 1. miejsce | 50,97 | |
sztafeta 4 × 100 metrów | 3. miejsce | 43,95 | |||
1979 | Półfinał pucharu Europy | Sittard | bieg na 100 metrów | 3. miejsce | 11,3 |
bieg na 200 metrów | 3. miejsce | 22,94 | |||
sztafeta 4 × 100 metrów | 2. miejsce | 44,21 | |||
Finał pucharu Europy | Turyn | bieg na 100 metrów | 6. miejsce | 11,39 | |
bieg na 200 metrów | 5. miejsce | 22,94 | |||
bieg na 400 metrów | 3. miejsce | 51,27 | |||
sztafeta 4 × 400 metrów | 6. miejsce | 3:31,25 | |||
Puchar świata | Montreal | bieg na 400 metrów | 3. miejsce | 51,15 | |
1980 | Igrzyska olimpijskie | Moskwa | bieg na 400 metrów | półfinał | 53,13 |
Ranking światowy Track & Field News
[edytuj | edytuj kod]- 1964 – 2. miejsce na 200 m; 2. miejsce w skoku w dal
- 1965 – 2. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 2. miejsce w skoku w dal: 6. miejsce w pięcioboju
- 1966 – 2. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce w skoku w dal
- 1967 – 1. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce w skoku w dal
- 1968 – 3. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 6. miejsce w skoku w dal
- 1969 – 6. miejsce na 100 m; 2. miejsce na 200 m; 1. miejsce w skoku w dal
- 1971 – 7. miejsce na 100 m; 3. miejsce na 200 m; 5. miejsce w skoku w dal
- 1972 – 10. miejsce na 100 m; 3. miejsce na 200 m; 9. miejsce w skoku w dal
- 1973 – 3. miejsce na 100 m; 2. miejsce na 200 m
- 1974 – 1. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m
- 1975 – 3. miejsce na 100 m; 2. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m
- 1976 – 4. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m
- 1977 – 8. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m; 3. miejsce na 400 m pł
- 1978 – 5. miejsce na 200 m; 3. miejsce na 400 m
- 1979 – 8. miejsce na 200 m; 4. miejsce na 400 m
Rekordy
[edytuj | edytuj kod]Rekordy świata
[edytuj | edytuj kod]W czasie swojej kariery Irena Szewińska 10 razy poprawiała rekordy świata[51].
|
|
Rekordy życiowe
[edytuj | edytuj kod]Poniższa tabela prezentuje rekordy życiowe Ireny Szewińskiej w konkurencjach stadionowych[1][52].
Konkurencja | Rezultat | Data | Miejsce | Uwagi |
---|---|---|---|---|
Bieg na 100 metrów | 10,9 11,13 | (dts) 3 września 1974(dts) | 29 czerwca 1974 Warszawa Rzym | pomiar ręczny pomiar elektroniczny |
Bieg na 200 metrów | 22,21 | (dts) | 13 czerwca 1974Poczdam | |
Bieg na 300 metrów | 35,4 35,70 | (dts) 4 lipca 1975(dts) | 29 lipca 1976 Montreal Londyn | pomiar ręczny pomiar elektroniczny |
Bieg na 400 metrów | 49,28 | (dts) | 29 lipca 1976Montreal | |
Bieg na 80 metrów przez płotki | 10,8 | (dts) | 24 lipca 1965Spała | |
Bieg na 100 metrów przez płotki | 14,0 | (dts) | 17 maja 1969Rzym | |
Bieg na 400 metrów przez płotki | 56,62 | (dts) | 24 września 1977Hanower | |
Skok w dal | 6,67 | (dts) | 27 sierpnia 1968Warszawa | |
Skok wzwyż | 1,68 | (dts) | 11 września 1966Bari | |
Pięciobój lekkoatletyczny | 4705 pkt. | (dts) | 6 czerwca 1965Warszawa |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Janusz Rozum, Daniel Grinberg, Zbigniew Jonik, Henryk Kurzyński, Leszek Luftam, Stefan Pietkiewicz, Tadeusz Wołejko: 90 lat polskiej lekkoatletyki 1919–2009. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2009. ISBN 978-83-902509-9-1.
- ↑ a b c M.P. z 1999 r. nr 6, poz. 68.
- ↑ Irena Kirszenstein-Szewińska. rejestry-notarialne.pl.
- ↑ a b Irena Szewinska-Kirszenstein. ESPN. [dostęp 2014-01-24]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Łojewski, Tadeusz Wołejko: Historia Spotkań Międzypaństwowych Reprezentacji Polski – część I: Seniorki. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, maj 1979.
- ↑ Henryk Kurzyński, Leszek Luftman, Janusz Rozum, Maciej Rychwalski, Andrzej Socha: Historia finałów lekkoatletycznych mistrzostw Polski 1922–2011. Konkurencje kobiece. Bydgoszcz: Komisja Statystyczna PZLA, 2011.
- ↑ Pierwsza Dama sportu polskiego i sportu na świecie [online], Przegląd Sportowy, 9 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-10] (pol.).
- ↑ a b Artur Łukasiewicz: Marzec ’68 w naszym regionie minął spokojnie. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2010-02-28].
- ↑ Irena Szewińska. [w:] web.archive.org [on-line]. iaaf.org. [dostęp 2014-01-24]. (ang.).
- ↑ a b c d e Adam Klein: Rozmowa z Ireną Szewińską. bieganie.pl. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ Wojciech Staszewski , Irena Szewińska – rozmowa o dzieciństwie, „MagazynBieganie.pl”, 18 kwietnia 2014 [dostęp 2019-02-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-09] .
- ↑ Szewińska (Kirszenstein) Irena. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2014-01-23].
- ↑ Jerzy Szymonek, Janusz Rozum: Osiągnięcia Polskiej Lekkiej Atletyki w 40-leciu PRL. Rzut oszczepem mężczyzn. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 1984.
- ↑ Złoci Polacy – Irena Szewińska. pekin.onet.pl. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ European Junior Championships 1964. wjah.co.uk. [dostęp 2016-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-31)]. (ang.).
- ↑ World Student Games (Women). gbrathletics. [dostęp 2014-01-24]. (ang.).
- ↑ a b c d European Athletics Championships (Women). gbrathletics. [dostęp 2014-01-24]. (ang.).
- ↑ Universiade Torino ’70. Turyn: Mario Gros / Tomasone & C., 1972.
- ↑ a b European Indoor Championships (Women). gbrathletics. [dostęp 2014-01-24]. (ang.).
- ↑ Maciej Jałoszyński: Nieco historii, czyli 40 lat od Katowic do Sopotu. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ Patrycja Bukalska, Michał Olszewski: Pisarz z zakrystii. Tygodnik Powszechny. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ Janusz Rozum: Irena Szewińska członkiem Rady IAAF. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ a b Wojciech Kukliński: Irena Szewińska: Rozumiem problemy zawodników. Głos Szczeciński. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ Szewińska jak Listkiewicz: nie kandyduje! Świetna wiadomość. sportfan.pl. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ Maciej Jałoszyński: Tokio 2020: Irena Szewińska ekspertem MKOl. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała Lista. dziennik.pl, 2015-03-16. [dostęp 2015-03-21].
- ↑ Irena Szewińska nie żyje, „Sport.pl” [dostęp 2018-06-29] .
- ↑ Nie żyje Irena Szewińska. Miała 72 lata, „Przegląd Sportowy”, 30 czerwca 2018 [dostęp 2018-06-29] .
- ↑ Ostatnie pożegnanie najsłynniejszej polskiej lekkoatletki. tvp.info, 2018-07-05. [dostęp 2018-07-05].
- ↑ Pogrzeb Ireny Szewińskiej. Prezydent: To „Królowa królowej sportu” [online], rmf24.pl [dostęp 2018-07-05] .
- ↑ Ceremonia pogrzebowa Ireny Szewińskiej [online], sport.onet.pl [dostęp 2018-07-05] .
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
- ↑ Irena Kirszenstein-Szewińska. jewishsports.net. [dostęp 2014-01-24]. (ang.).
- ↑ 90-lecie PZLA: Uroczysta Gala w siedzibie PKOl. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ Plebiscyt 90-lecia PZLA – laueatki. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ Maciej Jałoszyński: Irena Szewińska w IAAF Hall of Fame. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ Irena Szewińska honorową obywatelką Sopotu. „To dla mnie wielki zaszczyt”.
- ↑ Pani Irena Szewińska Honorowym Obywatelem Miasta Pułtuska. pultusk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-30)]..
- ↑ Wspomnienie o Irenie Szewińskiej [online], www.torun.pl [dostęp 2018-07-02] .
- ↑ Wojciech Borakiewicz: Świat czci Irenę Szewińską. Specjalna tablica zawiśnie na Zawiszy. 2018-12-04. [dostęp 2018-12-04].
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 576.
- ↑ Sześcioro zasłużonych w służbie państwu i społeczeństwu. prezydent.pl, 3 maja 2016. [dostęp 2016-05-03].
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 656.
- ↑ Odznaczenia dla medalistów olimpijskich i trenerów. prezydent.pl, 3 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-03].
- ↑ Odznaczenia dla olimpijczyków. „Nowiny”. Nr 264, s. 2, 23 września 1972.
- ↑ Who is Who w Polsce. Cz. 2. Wyd. II. Zug: Hübners blaues Who is Who, 2003, s. 4266.
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 342. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Irena Szewińska wyróżniona w Senegalu.
- ↑ Senegal: Lamine Diack et sa bande devant le Palais de la République.
- ↑ Irena Szewińska odebrała Japoński Order Wschodzącego Słońca. eurosport.onet.pl, 31 stycznia 2017. [dostęp 2017-01-31].
- ↑ Encyklopedia (statystyczna) polskiej lekkiej atletyki: 1919-1994. Warszawa: PZLA, 1994. ISBN 83-902509-0-X.
- ↑ IAAF: Irena Szewińska [online], iaaf.org [dostęp 2018-06-30] .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Irena Szewińska – sylwetka w portalu Polskiego Komitetu Olimpijskiego
- Irena Szewińska w bazie World Athletics (ang.).
- Profil w bazie sports-reference.com. sports-reference.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-01)]. (ang.).
- Irena Szewińska, [w:] tilastopaja.info [dostęp 2020-03-26] (ang.).
- Irena Szewińska na olympic.org
- Irena Szewińska na sporting-heroes.net
- Kariera Ireny Szewińskiej w cyfrach. pzla.pl. [dostęp 2018-07-01].