Cmentarz wojenny nr 27 – Bączal – Wikipedia, wolna encyklopedia

Cmentarz wojenny nr 27
Bączal

nr rej. Ewidencja Zabytków Gminy Skołyszyn
Widok ogólny
Państwo	Polska
Miejscowość	Bączal Dolny
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	ok. 500 m²
Liczba pochówków	146
Liczba grobów	67
Zarządca	Gmina Skołyszyn
Architekt	Johann Jäger
Położenie na mapie Polski Cmentarz wojenny nr 27 Bączal
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Cmentarz wojenny nr 27 Bączal
Położenie na mapie powiatu jasielskiego Cmentarz wojenny nr 27 Bączal
Położenie na mapie gminy Skołyszyn Cmentarz wojenny nr 27 Bączal
49°45′11″N 21°21′39″E/49,753056 21,360833
Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz wojenny nr 27 – Bączal – zabytkowy wielonarodowościowy cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, znajdujący się na pograniczu wsi Bączal Dolny z Bączalem Górnym, a miejscowością Sławęcin w powiecie jasielskim województwa podkarpackiego. Wybudowany przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie w okręgu cmentarnym numer II Jasło. Obiekt usytuowany jest tuż pod zalesionym szczytem góry Babis^[1].

Jest jedną z atrakcji szlaku turystycznego ATLAS, propagującego najciekawsze miejsca pogórzy karpackich^[2].

Cmentarz utworzono podczas I wojny światowej na skraju lasu, najpewniej w latach 1916–1917 w kształcie nieregularnego wieloboku o powierzchni około 500 m² dopasowanego do rzeźby terenu. Pochowano na nim żołnierzy poległych w grudniu 1914 oraz w walkach na bagnety podczas przerwania frontu rosyjskiego w trakcie bitwy pod Gorlicami 5 maja 1915^[3]. Cmentarz zaprojektowany został przez wiedeńskiego architekta i inżyniera budowlanego, porucznika Johanna Jägera kierownika artystycznego założeń cmentarnych w okręgu jasielskim.

Pochowano na nim łącznie 146 żołnierzy^[4], wśród których znajduje się:

• 29 Niemców m.in. z: 1 i 3 Pułku Grenadierów i 3 Pułku Piechoty Gwardii,
• 25 Austriaków, z 56 Wadowickiego Pułku Piechoty oraz 26 Batalionu Strzelców Polowych z Mariboru,
• 92 Rosjan (wśród nich trzech rosyjskich oficerów, w tym jeden w stopniu kapitana).

Na terenie cmentarza znajduje się oryginalna, kamienna ściana pomnikowa zwieńczona krzyżem celtyckim z tablicą inskrypcyjną i kamienną ławą, zachowana w swoim pierwotnym kształcie brama wejściowa oraz dwie betonowe stele z żeliwnymi tablicami imiennymi^[5].

Na pozostałych grobach podczas remontu w 2004 umieszczono drewniane stylizowane rumuńskie krzyże z blaszanymi daszkami. Cały cmentarz otoczony jest drewnianym parkanem wykonanym z odcinków balustrady przymocowanych do kamiennych słupów. Na jego terenie rosną duże, pomnikowe okazy dębów szypułkowych. Obiekt znajduje się w bardzo dobrym stanie technicznym.

Na tablicy inskrypcyjnej usytuowanej na ścianie pomnikowej wyryto napis w języku niemieckim:

Mit seines friedens Zauber der Wald, Uns mild umwelt,

die Wir im Kampf gefallen, wie Wir im Kampf gelegt.

który w polskim tłumaczeniu brzmi:

W swoim czarze pokoju las łagodnie otacza nas,

Którzyś my w boju polegli, tak jak w walce żyliśmy.

O obiekcie informują dwa słupki informacyjne z napisami w języku niemieckim i polskim, jeden ustawiony przy zjeździe z drogi krajowej nr 28 (Przemyśl-Wadowice) w miejscowości Skołyszyn – w dużej mierze zrekonstruowany w 2013. Drugi oryginalny, austriacki na skrzyżowaniu drogi powiatowej Bączal-Skołyszyn z droga gminną, około 600 metrów od cmentarza^[6].

• na cmentarzu wojennym spoczywają m.in. żołnierze z 56 Pułku Piechoty Austro-Węgier tzw. wadowickiego, w którym podczas bitwy gorlickiej walczył sierżant Karol Wojtyła^[7] - ojciec Jana Pawła II; papieża w latach 1978–2005, a od 27 kwietnia 2014 świętego Kościoła katolickiego. Wg podania Karol Wojtyła senior miał wówczas widzenie, iż jego syn zostanie w przyszłości papieżem^[8].
• uważa się, że cmentarz skrywa doczesne szczątki żołnierzy z 26 Batalionu Strzelców Polowych z Mariboru, poległych w grudniu 1914, jednakże literatura podaje, iż batalion ten został ponownie utworzony początkiem 1915
• w bezpośrednim sąsiedztwie ściany pomnikowej (po lewej) znajduje się jeden wspólny krzyż w formie austriackiej oznaczający mogiły dwóch przeciwnych armii - sytuacja taka jest niezmiernie rzadko spotykana na zachodniogalicyjskich nekropoliach wojennych.
• ścianę pomnikową wieńczy kamienny krzyż solarny znany plemionom słowiańskim i germańskim, który jest analogiczny do krzyża celtyckiego.

• Cmentarz wojenny nr 28
• Zachodniogalicyjskie cmentarze wojenne
• Bączal Górny

• Roman Frodyma, Galicyjskie cmentarze wojenne, tom I. Beskid Niski i Pogórze, Warszawa-Pruszków 1995: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, ISBN 83-85557-20-2
• Stanisław Syzdek, Bączal Górny, Skołyszyn 1998
• Edward Wojtuń, Pomniki, tablice i miejsca pamięci narodowej w Gminie Skołyszyn, Skołyszyn 1996 ISBN 83-86744-15-4
• Tablica informacyjna przed bramą wejściową

• Cmentarze I wojny światowej
• Cmentarz nr 27