Cmentarz wojenny nr 221 – Klecie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Cmentarz wojenny nr 221
Klecie
Obiekt zabytkowy nr rej. A-1142 z 28 listopada 1995 r.[1]
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Klecie

Typ cmentarza

wojenny

Stan cmentarza

nieczynny

Liczba pochówków

31

Data otwarcia

ok. 1916

Zarządca

Urząd Gminy Brzostek

Architekt

Gustav Rossmann

Mapa cmentarza
Mapa cmentarza
Położenie na mapie gminy Brzostek
Mapa konturowa gminy Brzostek, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Klecie, cmentarz wojenny nr 221”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Klecie, cmentarz wojenny nr 221”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Klecie, cmentarz wojenny nr 221”
Położenie na mapie powiatu dębickiego
Mapa konturowa powiatu dębickiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Klecie, cmentarz wojenny nr 221”
Ziemia49°52′03,4″N 21°24′16,8″E/49,867611 21,404667

Cmentarz wojenny nr 221 w Kleciach, właściwie grób masowy nr 221 (niem. Massengrab Nr. 221)[2]cmentarz wojenny z I wojny światowej, należący do grupy zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych. Jedno z miejsc pochówku poległych podczas walk pod Brzostkiem z 7 maja 1915 r.

Ma formę ziemnej mogiły zbiorowej, otoczonej ogrodzeniem z betonowym krzyżem. Został zaprojektowany przez Gustava Rossmanna. Pochowano tu 44 lub 46 żołnierzy austro-węgierskich.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Stan cmentarza w 1988 r.
Widok ogólny od wschodu
Krzyż pomnikowy na cokole z uszkodzoną tablicą inskrypcyjną

Okoliczne cmentarze wojenne były tworzone w latach 1916–1917 dla poległych w czasie I wojny światowej żołnierzy. Budował je Oddział Grobów Wojennych w Krakowie, do prac zatrudniano jeńców wojennych, których nadzorowało wojsko austriackie. Klecie znajdowały się w V Okręgu „Pilzno”, obejmującym cały powiat pilzneński. Kierownictwo artystyczne powierzono tu Gustavowi Rossmannowi[3].

W dwudziestoleciu międzywojennym cmentarzami opiekował się Referat Grobownictwa Wojskowego Okręgowej Dyrekcji Robót Publicznych w Krakowie. Po II wojnie światowej większość z nich, pozbawiona opieki, została zdewastowana przez ludność, której niemieckie napisy kojarzyły się z okupacją hitlerowską[4]. Cmentarz nr 221 częściowo zniszczony został także przy pracach regulacyjnych sąsiedniego potoku. W 1988 r. został określony przez wypełniającego kartę ewidencyjną jako znacznie zniszczony[2]. Był przez pewien czas zupełnie pozbawiony ogrodzenia[5], został odnowiony w 1993 r.[6]

Cmentarzem zarządza Urząd Gminy Brzostek[7].

Pochowani

[edytuj | edytuj kod]

Na cmentarzu nr 221 pochowano 31 żołnierzy austro-węgierskich[5]. Wszyscy zostali zidentyfikowani, pochodzili z 21, 36 i 59 Pułku Piechoty, zginęli 7 maja 1915 r.[8] w czasie walk pod Brzostkiem[9].

Wykaz pochowanych[8][10]
Armia Stopień
wojskowy
Imię Nazwisko Jednostka Data śmierci
austro-węgierska Lst.[a] Alois Anderle I.R. 21[b] 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Heinrich Augustin I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Johann Barg I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Johann Beránek I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Josef Beranek I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Res. Inf.[c] Franz Bila I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Res. Inf. Rudolf Bleha I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Res. Inf. Wenzel Bouda I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Michael Bustala I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Franz Cisař I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Johann Cižek I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Inf.[d] Anton Černohlávek I.R. 36 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Josef Doležal I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Inf. Johann Drahozal I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Johann Dufek I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Johann Eisel I.R. 59 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Otto Eliaš I.R. 36 7.05.1915
austro-węgierska Inf. Josef Fikar I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Josef Henzl I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Johann Höfer I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Res. Inf. Wenzel Jiron I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Friedrich Meier I.R. 59 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Anton Nemec I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Josef Pajer I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Josef Prummer I.R. 59 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Matthäus Schnötzlinger I.R. 59 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Wenzel Seidl I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Josef Šnek I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Josef Trubač I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Lst. Karl Vampola I.R. 21 7.05.1915
austro-węgierska Inf. Josef Veriš I.R. 36 7.05.1915

Cmentarz jest zlokalizowany w Kleciach, pośród łąk, nad potokiem Gogołówką[5]. Jest położony ok. 500 m od głównej drogi relacji JasłoPilzno[6], prowadzi do niego polna ścieżka[5].

Jest to duża, prosta mogiła zbiorowa na rzucie prostokąta o powierzchni ok. 50 m²[6], podzielona na dwie kwadratowe kwatery. Na środku każdej z nich umieszczono stelę z okrągłą tabliczką nagrobną. Cmentarz został otoczony ogrodzeniem z niskich betonowych słupków na betonowej podmurówce, połączonych pojedynczymi, okrągłymi stalowymi rurami. Od zachodu wkomponowano w ogrodzenie betonowy krzyż łaciński ze stylizowaną koroną cierniową. Na jego wysokim cokole umieszczono marmurową tablicę z inskrypcją w języku niemieckim[5][10]: „31 ÖSTERR. UNG. / KRIEGER / GEFALLEN BEI BRZOSTEK IM MAI 1915.”. Po przetłumaczeniu: „31 AUSTRO. WĘG. / ŻOŁNIERZY / POLEGŁYCH KOŁO BRZOSTKU W MAJU 1915.”[10].

Za projekt cmentarza odpowiadał Gustav Rossmann[6].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]
  1. Landsturmmann (żołnierz pospolitego ruszenia)[11].
  2. Infanterie-Regiment (pułk piechoty)[11].
  3. Reserve-Infanterist (piechur rezerwy)[11].
  4. Infanterist (piechur)[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024, s. 10 [dostęp 2020-08-21].
  2. a b Jerzy Drogomir, Karta cmentarza – grób masowy Nr 221 Klecie, [w:] Zabytek.pl, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 29 września 1988 [dostęp 2024-07-06] (pol.).
  3. Cmentarze wojskowe z I wojny światowej, [w:] Bogdan Stanaszek, Brzostek. Tradycje historyczne, Brzostek: Gmina Brzostek, 2014, s. 73–74, ISBN 978-83-7631-546-1 (pol.).
  4. Bogdan Stanaszek, Cmentarz wojskowy w Kleciach, „Wiadomości Brzosteckie”, 3 (10), 1993, s. 4–5 (pol.).
  5. a b c d e Wiesław Tyburowski, Cmentarze wojenne i kościół – Klecie, „Wiadomości Brzosteckie”, 7 (219), 2015, s. 14, ISSN 1428-068X (pol.).
  6. a b c d Klecie nr 221, [w:] Roman Frodyma, Galicyjskie cmentarze wojenne. Przewodnik, t. 2: Okolice Tarnowa, Pruszków: Rewasz, 1997, s. 20, ISBN 978-83-85557-38-8 (pol.).
  7. Karta ewidencyjna – mogiła zbiorowa z I w. św. (nr 221), [w:] Zabytek.pl [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa [dostęp 2024-07-06] (pol.).
  8. a b Nr 221 Klecie, [w:] Jerzy J.P. Drogomir, Polegli w Galicji Zachodniej 1914–1915, t. II, Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2002, s. 355, ISBN 83-85988-26-2 (pol.).
  9. Wiesław Tyburowski, Stulecie bitwy o Brzostek, „Wiadomości Brzosteckie”, 4 (216), 2015, s. 7, ISSN 1428-068X (pol.).
  10. a b c Klecie – mogiła zbiorowa z I wojny światowej nr 221, [w:] Ewidencja Miejsc Pamięci Narodowej [online], Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie [dostęp 2024-07-09] (pol.).
  11. a b c d Skróty, [w:] Jerzy J.P. Drogomir, Polegli w Galicji Zachodniej 1914–1915, t. II, Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2002, s. 487–494, ISBN 83-85988-26-2 (pol.).