Cmentarz wojenny nr 34 – Ołpiny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Cmentarz wojenny nr 34
Ołpiny

nr rej. A-414 z 4.05.1998[1]
Widok ogólny
Państwo	Polska
Miejscowość	Ołpiny
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	2007 m²
Liczba pochówków	577
Liczba grobów	36+127
Architekt	Johann Jäger
Położenie na mapie Polski Ołpiny, cm. wojenny nr 34
Położenie na mapie województwa małopolskiego Ołpiny, cm. wojenny nr 34
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego Ołpiny, cm. wojenny nr 34
Położenie na mapie gminy Szerzyny Ołpiny, cm. wojenny nr 34
49°47′46,9″N 21°12′30,1″E/49,796361 21,208361
Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz wojenny nr 34 – Ołpiny – austriacki cmentarz z I wojny światowej znajdujący się w Ołpinach w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Szerzyny. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Jest jednym z 31 cmentarzy II Okręgu Jasło^[2].

Dojście do cmentarza wskazuje charakterystyczna betonowa tabliczka na betonowym słupku. Cmentarz znajduje się na wzgórzu na południowych zboczach doliny Olszynki, w odległości około 1,2 km od głównej szosy biegnącej przez Ołpiny. Prowadzi do niego droga, początkowo asfaltowa, potem żwirowa. Cmentarz znajduje się wśród pól uprawnych. W kierunku północnym rozciąga się spod niego szeroka panorama widokowa na Pasmo Brzanki i dolinę Olszynki. W kierunku południowym, w odległości około 600 m znajdował się drugi cmentarz, również z I wojny światowej (cmentarz wojenny nr 35 – Ołpiny), ale został zniszczony^[3].

Zaprojektowany został przez Johanna Jägera na planie koła z czterema bastionowymi, symetrycznie rozmieszczonymi wypustkami. Ogrodzony jest litym kamiennym murem nakrytym betonowym daszkiem. Wejście od strony północnej przez osadzona na kamiennych pylonach bramkę w postaci kutej, dwuskrzydłowej furtki. Na wykonanej z płaskowników furtce symbole solarne. Na placu cmentarnym pomnik centralny, wokół niego rozłożone promieniście mogiły. Są na nich różnego rodzaju krzyże z tabliczkami imiennymi, osadzone na betonowych postumentach. Są dwie grupy krzyży: jednoramienne krzyże łacińskie i dwuramienne krzyże lotaryńskie, w każdej z tych grup występują jeszcze różne odmiany krzyży (z ramkami u podstawy lub bez ramek, oraz o ramionach w różny sposób zakończonych)^[4]. Większość krzyży wykonana jest z metalowych płaskowników, ale jest też kilka większych krzyży o ażurowej konstrukcji (również jedno- i dwuramiennych). Są także stele z nazwiskami poległych.

Na cmentarzu pochowano 577 żołnierzy w 127 pojedynczych grobach i 36 mogiłach zbiorowych, w tym 127 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 84 niemieckiej i 366 rosyjskiej. Zidentyfikowano 111 żołnierzy. Polegli z armii austriackiej pochodzili m.in. z^[2]:

• 33 Pułku Piechoty k.k. Landwehry (niem. 33. Landwehrinfanterieregiment Stryj lub 33 Landwehr Infanterie-Regimenter Stryj) z okręgiem uzupełnień – Stryj, Sambor.
• 18 Pułku Piechoty k.k. Landwehry (niem. 18. Landwehrinfanterieregiment Przemysl lub 18 Landwehr Infanterie-Regimenter Przemysl), okręg uzupełnień – Przemyśl oraz Sanok.
• k. u. k. Böhmisches Feldjägerbataillon Nr. 12 (Cesarscy i królewscy strzelcy polni), okręg uzupełnień Jungbunzlau (obecnie Mladá Boleslav)

Niemieccy żołnierze pochodzili głównie z^[2]:

• 1 Pułku Grenadierów Gwardii im. Cesarza Aleksandra (niem. Kaiser Alexander Garde-Grenadier-Regiment Nr. 1)
• 2 Pułku Grenadierów im. Króla Fryderyka Wilhelma IV (1 Pomorski) (niem. Königlich Preußisches Grenadier-Regiment König Friedrich Wilhelm IV. (1. Pommersches) Nr. 2) – z garnizonem w Szczecinie

Austriacy rozpoczęli budowę cmentarza wkrótce po zwycięskiej dla nich bitwie pod Gorlicami, w wyniku której wojska rosyjskie zmuszone były cofnąć się daleko na wschód^[2]. Jeszcze w trakcie budowy posadzili na nim drzewa. Do końca I wojny światowej nie zdążyli jednak dokończyć budowy. Na tylnej, przeciwległej do wejścia ścianie cmentarza pozostawili zgromadzone kamienie. Z zachowanej dokumentacji wynika, że miały być one przeznaczone na budowę pomnika centralnego^[5]. Miała na nim być wmurowana tablica z inskrypcją w języku niemieckim, która przetłumaczona na język polski brzmi^[4]:

Towarzysze broni z południa i północy,
Powaliwszy wroga na ziemię
Odeszli do wiecznej ojczyzny,
Święte słowa zostawiając w dziedzictwie:
Umrzyj i bądź!.

Pomnik centralny wybudowano dopiero w 2014 r., w ramach kapitalnego remontu cmentarza wykonanego z budżetu Państwa Polskiego^[5]. Nie zamontowano jednak na nim tablicy.

• 
  Bramka wejściowa
• 
  Mały krzyż rosyjski
• 
  Stela
• 
  Pomnik centralny
• 
  Plan cmentarza
• 
  Fragment cmentarza
• 
  Duży krzyż rosyjski
• 
  Krzyż ażurowy jednoramienny
• 
  Różne rodzaje krzyży
• 
  Fragment cmentarza
• 
  Krzyże dwuramienne
• 
  Krzyż jednoramienny
• 
  Ogrodzenie