French
Deutsch5 Dywizja Strzelców (RFSRR) – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1918 |
| Rozformowanie | 1921 |
| Tradycje | |
| Rodowód | 2 Pezneńska DP |
| Działania zbrojne | |
| wojna domowa w Rosji wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Leplem (14-15 maja 1920) bitwa pod Lipskiem (18–19 maja 1920) bitwa pod Domżerycami (14–16 czerwca 1920) bitwa pod Zarębami Kościelnymi (5 sierpnia 1920) bitwa pod Małkinią (5–7 sierpnia 1920) bitwa pod Prosienicą (21 sierpnia 1920) bitwa pod Bilwinami (20-21 września 1920) | |
| Organizacja | |
| Podległość | |
5 Dywizja Strzelców – związek taktyczny piechoty Armii Czerwonej okresu wojny domowej w Rosji i wojny polsko-bolszewickiej.
Formowanie i walki
[edytuj | edytuj kod]Formowana w lipcu 1918 na Powołżu jako 2 Penzeńska Dywizja Piechoty, od 11 września tego samego roku formowana ponownie jako 5 dywizja piechoty i 6 października oficjalnie przemianowana na 5 Dywizję Strzelecką[1]. Walczyła z wojskami Kołczaka w składzie 2 i 5 Armii: w maju 1919 r. brała udział w walkach nad Wiatką (w czasie kontrofensywy Frontu Wschodniego Armii Czerwonej), w czerwcu - w operacji sarapulsko-wotkińskiej, następnie w czerwcu-lipcu 1919 r. w walkach o Krasnoufimsk i w sierpniu w zdobyciu Kurganu[1].
W kwietniu 1920 została przerzucona na Front Zachodni i weszła w skład 15 Armii. Podczas pierwszej ofensywy Tuchaczewskiego walczyła nad Berezyną. Pod Lipskiem pokonała II Brygadę 1 DLB. Przeniesiona do 3 Armii, wzięła udział w drugiej ofensywie Tuchaczewskiego. Dotarła do rejonu Nasielska i Modlina[2] 4 lipca 1920 otrzymała zadanie: sforsować Berezynę w rejonie Berespola i w rejonie Mościszcza[3].
1 sierpnia 1920 dywizja liczyła w stanie bojowym 7248 żołnierzy z tego piechoty 5418, a kawalerii 577. Na uzbrojeniu posiadała 141 ciężkich karabinów maszynowych i 29 dział[4].
Podczas odwrotu Armii Czerwonej poniosła ciężkie straty pod Prosienicą w walce z polską 15 Dywizją Piechoty, a 21 i 22 sierpnia pokonana w walkach pod Zambrowem. Do niewoli dostał się jej sztab. Część oddziałów dywizji dotarła pod Białystok, gdzie zostały rozbite i złożyły broń. Na wschód przedarły się tylko szczątki dywizji. Niedługo potem dywizja została odtworzona. Zgłosili się do niej ochotniczo komuniści oraz ochotnicy z Łotwy. W ramach 3 Armii wzięła udział w bitwie nad Niemnem. Toczyła ciężkie walki z polską 21 Dywizją Piechoty, a następnie broniła rejonu Grodna. W trakcie odwrotu dotarła pod Lidę; 28 września poniosła ciężkie straty, ale zdołała przerwać się na wschód. W październiku broniła rejonu Mołodeczna[2].
Dowódcy dywizji[1]
[edytuj | edytuj kod]- Iwan Lelik (6 X 1918 - 12 VI 1919)
- Władimir Karpow (12 VI 1919 - 5 I 1920)
- Andriej Sazontow (5 I 1920 - 14 I 1920)
- Krajski (14 I 1920 - 5 IV 1920)
- Władimir Karpow (5 IV 1920 — 22 VII 1920)[5]
- Karl Griunsztejn (23 VII 1920 - 20 VIII 1920)[5]
- Władimir Popowicz (20 VIII 1920 - 3 XI 1920)[5]
- p.o. Piotr Klepow (3 XI 1920 - 13 XI 1920)
- Andriej Keppen (13 XI 1920 - 13 IX 1921)
- Konstantin Nejman (po czerwcu 1924)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c 44-я Краснознаменная Барановичская гвардейская стрелковая дивизия [online], www.rkka.ru [dostęp 2021-01-26].
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 310.
- ↑ Waligóra 1928 ↓, s. 250.
- ↑ Moszczeński 2020 ↓, s. 248.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 311.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Józef Moszczeński: Rosyjski plan bitwy nad Wisłą w 1920. W: Izabela Borańska-Chmielewska (projekt): Polskie zwycięstwo dla wolności Europy; księga pamiątkowa arma virumque cano; 100-lecie bitwy warszawskiej 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Wydawniczy; Centralna Biblioteka Wojskowa, 2020. ISBN 978-83-955800-5-5.
- Bolesław Waligóra: Dzieje 85-go pułku Strzelców Wileńskich. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1928.