French
DeutschBitwa pod Wojłowem – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas | 17–21 maja 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | |||
| Wynik | utrata pozycji nad Berezyną | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Wojłowem – część wielkiej bitwy nad Berezyną. Walki polskich 24 pułku piechoty i 4 pułku piechoty Legionów w czasie majowej ofensywy wojsk Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Położenie wojsk przed bitwą
[edytuj | edytuj kod]W maju 1920, po zajęciu Kijowa i zdobyciu przyczółków mostowych po wschodniej stronie Dniepru, wojska polskie przeszły do obrony. Wódz Naczelny Józef Piłsudski zdawał sobie sprawę z tego, że nie udało mu się rozbić większych sił nieprzyjaciela, a jedynie zmusił je do wycofania się dalej na wschód. Stąd też planował nowe uderzenie, tym razem na północnym odcinku frontu wschodniego[1]. W tym czasie dowódca Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewski grupował wojska na wschodnim brzegu Berezyny i także przygotowywał je do ofensywy[2].
Skład wojsk
[edytuj | edytuj kod]- Wojsko Polskie
- 1 Armia gen. Stefana Majewskiego obsadzała odcinek Dryssa–Połock–Uszacz–Lepel. W pierwszym rzucie posiadała 8 Dywizję Piechoty i 1 Dywizję Litewsko-Białoruską, a w odwodzie 3 Dywizję Piechoty Legionów i 1 Brygadę Jazdy.
- 4 Armia gen. Szeptyckiego w składzie 2 Dywizja Piechoty Legionów, 6., 14. i 9. dywizje piechoty broniła linii Berezyny od Lepla po ujście do Dniepru.
17 maja dowodzenie nad obu armiami przejął gen. Stanisław Szeptycki[3].
- Armia Czerwona
Na wschodnim brzegu Berezyny utworzono zgrupowanie uderzeniowe[4]:
- 15 Armia Augusta Korka w składzie 4., 6., 5., 53., 56. dywizje strzeleckie i 15 Dywizja Kawalerii[b]
- Grupę Północną Jewgienija Siergiejewa w składzie 48 Dywizja Strzelców i 164 Brygada Strzelców
- 16 Armia Nikołaja Sołłohuba w składzie 2., 8., 10., 17. i 21. dywizje strzeleckie[c].
Całością sił uderzeniowych dowodził dowódca Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewski[6][7].
Przebieg działań
[edytuj | edytuj kod]W maju 1920 przedmoście na wschodnim brzegu Berezyny pod Wojłowem i Brodami obsadził I batalion 24 pułku piechoty, a pozostałe jego bataliony zajmowały stanowiska na zachodnim brzegu rzeki. Na prawo pułk sąsiadował z 4 pułkiem piechoty Legionów, a na lewo z oddziałami 1 Dywizji Litewsko–Białoruskiej[8].
14 maja 1920 wojska Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego przeszły do ofensywy[1]. Na odcinku 2 Dywizji Piechoty Legionów nieprzyjaciel zamierzał zlikwidować polskie przedmoście pod Wojłowem. Uderzyły 115.,151.,152. i 159 pułki strzelców wspierane bateriami artylerii. Do 20 maja I/24 pp skutecznie odpierał sowieckie ataki i bronił przedmościa[8][9].
Ogólna sytuacja taktyczna wymusiła jednak na dowódcy 24 pp mjr. Stanisławie Kalabińskim przesunięcie pozostałych batalionów z artylerią do rejonu Karolina[10]. W tym samym czasie inne oddziały 1 Dywizji Litewsko–Białoruskiej zostały zmuszone do odwrotu. Szybko posuwający się na zachód nieprzyjaciel zagroził oskrzydleniem pułku. Bataliony, ponosząc w walce duże straty, wycofały się za Lutkę i tam zorganizowały obronę[8][11].
Również I batalion opuścił przedmoście, a nocą z 20 na 21 maja między Brodami a Wojłowem Sowieci sforsowali Berezynę uderzając podczas luzowania na III/4 pp Leg. i II/24 pp[12]. Wykorzystując zaskoczenie oddziały sowieckie weszły w lukę między 24 pp i 4 ppLeg. i opanowały Wojłowo[8]. Kontratak III/4 pp Leg. nie uzyskał powodzenia. Rano powtórnie kontratakowali Polacy. I batalion i dwie kompanie III/4 pp Leg. Walka nie przyniosła rozstrzygnięcia[13]. Wieczorem, z zagrożony pełnym oskrzydleniem, 24 pp wycofał się na linię Wiesny. 23 maja Sowieci wznowili natarcie, zepchnął pododdziały 24 pułku piechoty z linii Wiesny i zmusił do dalszego odwrotu[8].
Bilans walk
[edytuj | edytuj kod]24 pułk piechoty i 4 pułk piechoty Legionów nie utrzymali swoich pozycji. W walkach toczonych od 17 do 21 maja Polacy stracili około trzystu poległych i rannych. Straty sowieckie nieznane[8].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Miejscowość na Białorusi, na wschodnim brzegu Berezyny.
- ↑ Michaił Tuchaczewski podaje nieco inny skład Armii w początkowym okresie operacji: 4., 6.,11.,29., 53.,56. Dywizje Strzelców i 15 Dywizja Kawalerii. Oprócz wymienionych na front maszerowała 18 Dywizja Strzelców[5].
- ↑ Michaił Tuchaczewski podaje nieco inny skład 16 Armii w początkowym okresie operacji: 2.,8.,10.,17.,57. Dywizje Strzelców i oprócz wymienionych na front maszerowała 21 Dywizja Strzelców[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Kowalski 2001 ↓, s. 58.
- ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 163-165.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 21.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 32.
- ↑ a b Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 205.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 33.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 41.
- ↑ a b c d e f Odziemkowski 1998 ↓, s. 452.
- ↑ Pałac 1930 ↓, s. 25.
- ↑ Pałac 1930 ↓, s. 24.
- ↑ Pałac 1930 ↓, s. 26.
- ↑ Lewicki 1929 ↓, s. 37.
- ↑ Lewicki 1929 ↓, s. 38.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Zdzisław, Grzegorz Kowalski: Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920 na łamach polskich fachowych periodyków wojskowych z lat 1919-1939. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-856-6.
- Adam Lewicki: Zarys historii wojennej 4-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Józef Pałac: Zarys historii wojennej 24-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.