Pesa Elf – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pesa Elf
Ilustracja
27WEb-006F Kolei Śląskich
Kraj produkcji

 Polska

Producent

Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz

Lata budowy

od 2010

Wymiary
Szerokość

2880 mm

Wysokość

4280 mm

Napęd
Typ silników

asynchroniczne

Napięcie zasilania

3000 V DC

Parametry eksploatacyjne
Moc ciągła

1600–3200 kW

Maksymalna prędkość eksploatacyjna

160 km/h

Parametry użytkowe
Wysokość wejścia

760–800 mm
(od główki szyny)

Multimedia w Wikimedia Commons

Pesa Elf (ang. electric low floor – elektryczny niskopodłogowy) – rodzina normalnotorowych elektrycznych zespołów trakcyjnych polskiej produkcji, wytwarzanych od 2010 w zakładach Pesy w kilku wersjach, różniących się liczbą członów i przeznaczeniem. W skład rodziny wchodzą modele: 21WE (EN62), 22WE (EN76), 27WE i 34WE (EN96). Zostało wyprodukowanych ponad 100 elfów i są one eksploatowane przez SKM Warszawa, Koleje Mazowieckie, Koleje Śląskie, Koleje Wielkopolskie, Koleje Dolnośląskie i Polregio.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Geneza

[edytuj | edytuj kod]
Pesa Acatus (15WE)
Pesa Bydgostia (16WEk)

Po II wojnie światowej elektryczne zespoły trakcyjne powstawały aż do 1997 tylko w zakładach Pafawag z Wrocławia[1]. Były one producentem m.in. najpopularniejszego w Polsce EZT serii EN57. Pafawag po prywatyzacji w latach 90. zaprzestał produkcji tego typu pojazdów, a ostatnim wyprodukowanym zespołem był ED73 z 1997[2]. Polskie Koleje Państwowe zakończyły wówczas zamówienia na nowy tabor, w tym na EZT[1].

Od końca lat 80. PKP, a od początku XXI w. również samorządy, kupowały głównie wagony spalinowe i spalinowe zespoły trakcyjne, gdyż w obsłudze linii niezelektryfikowanych dominowały paliwożerne lokomotywy. Pozwoliło to polskim producentom oraz przewoźnikom na zebranie doświadczenia w produkcji i eksploatacji lekkiego taboru[3]. Dodatkowo modernizowano posiadane przez polskich przewoźników zespoły trakcyjne serii EN57[4].

Elektryczne zespoły trakcyjne nowych producentów zaczęły pojawiać się na polskich torach w 2004. Od tego czasu przetargi na dostawę EZT wygrywały trzy firmy: Pesa (dawne ZNTK Bydgoszcz), Newag (dawne ZNTK Nowy Sącz) oraz Stadler Rail Polska[5]. Pesa po głębokiej restrukturyzacji w 1998 początkowo (od 2001) zajęła się produkcją wagonów spalinowych i spalinowych zespołów trakcyjnych, jednakże w 2004 podjęła się zbudowania pierwszych EZT dla Warszawskiej Kolei Dojazdowej – 13WE (EN95). Pomimo planów zakupu 10 sztuk[6], produkcja została zakończona po jednym egzemplarzu. Kolejnym wyprodukowanymi EZT-ami były 15WE (2006) oraz 16WEk (2007). W obu przypadkach produkcja zakończyła się po jednym zamówieniu. Jedną z przyczyn niepowodzenia była wysoka podłoga (1000 mm nad główką szyny[7]), utrudniająca szybką wymianę pasażerów oraz coraz popularniejsze przewozy rowerów, wózków dziecięcych czy inwalidzkich[4]. W Polsce (poza aglomeracją warszawską i gdańską) właściwie nie występowały wysokie perony oraz nie było planów ich budowy, więc wprowadzanie niskopodłogowych EZT stało się istotne dla zamawiających nowy tabor[8][9][10]. Pesa wyszła temu naprzeciw projektując Elfa oraz Acatusa II, które są dostosowane do bezstopniowej obsługi peronów wysokości 550/760 mm nad PGS[11][12]. W procesie projektowania rodziny Elf brał udział 110-osobowy zespół inżynierów Pesy, a ponadto inżynierowie poddostawców i pracownicy naukowi krajowych uczelni technicznych. Producent projektując nowy model wzorował się na pojazdach zagranicznej konstrukcji – Talent 2 i Desiro ML[13].

Zamówienia

[edytuj | edytuj kod]
27WE-001 dla SKM Warszawa w hali produkcyjnej

Prezentacje promocyjne

[edytuj | edytuj kod]
Premierowy pokaz modelu Elf na InnoTrans 2010

Światowa premiera Elfa miała miejsce 21 września 2010 podczas targów InnoTrans w Berlinie[43]. Pesa zaprezentowała wówczas EN76-001 wyprodukowanego dla województwa śląskiego[43]. Na polskich targach Trako w Gdańsku Elf pojawił się rok później – w dniach od 11 do 15 października 2011 producent zaprezentował EN96-002 wyprodukowanego dla województwa świętokrzyskiego, a Koleje Mazowieckie zaprezentowały swojego EN76-015[44]. 28 czerwca 2012 w czeskim Velimiu, przy okazji pierwszej prezentacji Linka dla przewoźnika České dráhy, Pesa pokazała również mazowieckiego EN76-011[45]. W dniach 18-20 czerwca 2013 na targach Czech Raildays w Ostrawie Pesa zaprezentowała wielkopolskiego EN76-035[46]. W dniach 24-27 września na targach Trako w Gdańsku zaprezentowano wersję trójczłonową – EN62-001[47]. We wrześniu 2017 na gdańskich targach Trako zaprezentowano 21WEa-002[48], a w czerwcu 2018 na ostrawskich targach Czech Raildays 34WEa-003[49]. We wrześniu 2019 wielkopolski 48WE-004 został zaprezentowany na Trako[50].

Kolejne EZT Pesy

[edytuj | edytuj kod]

Rodzina Elf została zaprojektowana jako platforma pociągów o uniwersalnym przeznaczeniu[51]. Jednakże w 2013 Pesa proponując model Elf kilkukrotnie przegrała w przetargach z konkurencją oferującą tańsze pojazdy. Z tego powodu bydgoski producent włączył do swojej oferty nową rodzinę elektrycznych zespołów trakcyjnych Acatus Plus, które mimo niższych kosztów budowy wciąż mają spełniać wymagania części zamawiających[52]. Pierwszą umowę na EZT z nowej rodziny podpisano 4 września 2013 z przedstawicielami województwa podkarpackiego, które zamówiło 2 sztuki typu 40WE[53][54]. Dodatkowo, mimo posiadanego projektu dalekobieżnej wersji Elfa, w przetargu ogłoszonym przez PKP Intercity Pesa zaoferowała inny EZT nowszej konstrukcji – Dart. 23 maja 2015 doszło do podpisania umowy[55].

Elf II

[edytuj | edytuj kod]
Jeden z pierwszych elfów II

Konieczność spełniania przez produkowane pojazdy szynowe technicznych specyfikacji interoperacyjności spowodowała, że począwszy od 2016 roku Pesa zaprzestała sprzedaży Elfów na rzecz Elfów II różniących się od poprzednika m.in. zgodnością z tymi wymaganiami[56]. Pierwszym odbiorcą Elfów II były Koleje Śląskie, które wraz z województwem śląskim w październiku 2016 zamówiły kilkanaście sztuk[19].

Elf.eu

[edytuj | edytuj kod]

W związku z planami eksportowymi dotyczącymi EZT z rodziny Elf, Pesa opracowała platformę Elf.eu przystosowaną do wymagań odbiorców spoza Polski. Została ona oparta na pojazdach typu Elf II, wyróżnia się jednak m.in. wielosystemowością (dostosowanie do napięć 3 kV DC oraz 25 kV AC). Składy z platformy Elf.eu mogą występować w konfiguracjach o długości od 2 do 5 członów[32][31]. Na opracowanie platformy Elf.eu Pesa otrzymała w kwietniu 2019 dofinansowanie w wysokości 19 mln złotych od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w ramach konkursu „Szybka ścieżka” dla dużych przedsiębiorstw[57].

Pierwszym przewoźnikiem, który zamówił jednostki z tej platformy został czeski RegioJet, które zamówił dwusystemowe jednostki dwuczłonowe. Od elfów dla polskich przewoźników będą dodatkowo różnić się dłuższymi członami opartymi na niezależnych wózkach[58]. 14 sierpnia 2022 pierwsze jednostka wykonała swój pierwszy przejazd na otwartej infrastrukturze w Czechach[59].

Konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]

Charakterystyka rodziny

[edytuj | edytuj kod]

Elfy to normalnotorowe, pozbawione drzwi międzywagonowych, niskopodłogowe składy przeznaczone do obsługi przewozów pasażerskich wszystkich rodzajów – od aglomeracyjnych, poprzez regionalne i międzyregionalne do dalekobieżnych[60]. W zależności od przeznaczenia składy mogą cechować się różnym przyspieszeniem, maksymalną prędkością eksploatacyjną, długością (wersje zamówione w latach 2009–2013 są 2-, 3-, 4- i 6-członowe), liczbą drzwi (od jednej do trzech par na stronę członu[12]) i zagospodarowaniem wnętrza[60]. Najbogatsza wersja (10 członów i prędkość maksymalna 190 km/h) jest przewidziana dla pociągów kwalifikowanych[61]. Sylwetkę zewnętrzną oraz wnętrze pojazdów zaprojektował Bartosz Piotrowski[62].

Pesa oferuje także pojazdy Elf dostosowane do szyn o rozstawie 1520 mm[51]. Jednakże żaden taki pojazd nie został zamówiony.

Zasilanie, napęd i podwozie

[edytuj | edytuj kod]
Wózek napędowy w 22WE
Zestaw kołowy z wózka 40ANb

W większości wersji pierwszy i ostatni wózek to wózki napędowe, a wózki pomiędzy członami (w systemie Jakobsa) to wózki toczne. Taki układ może być stosowany w składach do pięciu członów[61], dlatego wyjątkiem od tej reguły są modele 27WE i 27WEb.

Wózki elfów wyposażone są w dwa stopnie usprężynowania. Pierwszym są sprężyny stalowe, a drugim sprężyny pneumatyczne (poduszki powietrzne Conti Tech) ze sprężyną awaryjną. Poduszki (po dwie na wózkach klasycznych i po cztery na wózkach Jacobsa) stanowią podparcie dla pudeł. Dla dodatkowego tłumienia drgań zamontowano amortyzatory hydrauliczne przy sprężynach śrubowych i pneumatycznych (pionowe), jarzmie czopa skrętu (poprzeczne) i z boku wózków (wzdłużne, jako tłumiki wężykowania)[14][63].

Ze względu na sposób połączenia członów ze sobą, nie jest możliwe skracanie i wydłużanie pojazdu w warunkach eksploatacyjnych. Istnieje możliwość łączenia elfów w zespoły pracujące w trakcji wielokrotnej[12], składające się z maksymalnie dwóch (27WEb)[64] lub trzech jednostek (np. 22WE, 27WE)[12].

Wersje zamówione do końca 2014 są przeznaczone do linii zelektryfikowanych prądem stałym o napięciu 3 kV, lecz istnieje również możliwość produkcji składów zasilanych prądem przemiennym o napięciu 25 kV lub 15 kV[14].

Nadwozie

[edytuj | edytuj kod]

Szkielet pudeł elfów zbudowany jest ze stali o podwyższonej odporności na korozję, poszycie o grubości 1,5 mm również jest stalowe, natomiast czoło pojazdu wykonano z tworzyw sztucznych[14][63].

Wszystkie drzwi znajdują się w strefie z niską podłogą, pod którymi umieszczono wysuwane stopnie ułatwiające wsiadanie z peronów o wysokości mniejszej niż 550/760 mm nad PGS[65].

Wózek toczny

Wnętrze

[edytuj | edytuj kod]
Wnętrze 27WE
Kabina 27WE

Szczegóły wyposażenia wnętrza też są odpowiednio dostosowywane dla zamawiającego. Stosowane są różne układy (rzędami, grupami i wzdłuż okien) i rodzaje foteli[12]. W przestrzeni pasażerskiej znajduje się toaleta w systemie zamkniętym (niezainstalowana w wersji wykonanej dla SKM Warszawa) oraz przestrzeń dla podróżnych z ograniczoną możliwością poruszania się, dużym bagażem lub rowerem, w pobliżu której, przy drzwiach są windy dla niepełnosprawnych[12]. Elfy są wyposażone w kabiny przystosowane do obsługi dwuosobową drużyną trakcyjną (maszynista pociągu + pomocnik maszynisty)[12], dzięki czemu (zgodnie z obowiązującymi przepisami) mogą w normalnej eksploatacji przekraczać prędkość 130 km/h.

Bezpieczeństwo

[edytuj | edytuj kod]

Pojazdy jako pierwsze w Polsce spełniają europejską normę bezpieczeństwa pasywnego PN-EN-15227 (kat. C1)[12][63]. Norma ta przewiduje cztery scenariusze zderzeń[61]:

  1. zderzenie dwóch pojazdów o masach 185 t przy prędkości 36 km/h (energia zderzenia E=2,31 MJ)[60]
  2. zderzenie pojazdu ze standardowym wagonem towarowym (masa 80 ton), prędkość 36 km/h (energia zderzenia E=2,71 MJ)[60]
  3. zderzenie pojazdu o masie 185 ton z cysterną (naczepą) o masie 15 ton, prędkość 110 km/h, energia zderzenia E=6,46 MJ[60]
  4. zderzenie pojazdu o masie 185 ton z małą przeszkodą (samochód, zwierzę); zapewnienie statycznej wytrzymałości zgarniacza na poziomie 300 kN w osi pojazdu[60]

Do wypełnienia założeń pierwszych dwóch scenariuszy zamontowano opatentowane przez Pesa Bydgoszcz absorbery energii z systemem antywspinającym[60]. Ich rolą jest przejmowanie energii w celu ochrony ludzi i pociągu oraz sczepianie pojazdów, aby zapobiec ich nasuwaniu się na siebie[60]. Dla założeń trzeciego scenariusza przed klatką bezpieczeństwa kabiny maszynistów zainstalowano blok z aluminium komorowego (Honey Comb) dodatkowo pochłaniający energię w trakcie kolizji[60]. Zainstalowane dla potrzeb czwartego scenariusza zgarniacze mają odsuwać lekką przeszkodę (np. samochód) z toru, aby nie została zmiażdżona pod pociągiem. Funkcję zderzaka w elfie pełni także sprzęg czołowy. Zaprojektowano go tak, aby w trakcie kolizji wsuwał się pod pojazd, co ma zmniejszać ryzyko wykolejenia składu[66]. Wytrzymałość konstrukcji elfa określono jako P II według normy PN-EN-12663-1[12].

Testy poszczególnych elementów systemu bezpieczeństwa przeprowadzano na rzeczywistych obiektach 1:1[60] i w postaci symulacji komputerowych[61].

Wersje

[edytuj | edytuj kod]
Typ Liczba
członów 		Układ osi Układ drzwi Liczba miejsc
siedzących 		Masa
służbowa 		Długość
całkowita 		Liczba i moc
silników 		Maksymalna
prędkość
eksploatacyjna 		Wyposażenie
21WE (PR) 3 Bo'2'2'Bo' 1-1-1 161+2 107,3 t 58,95 m 4×400 kW 160 km/h klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja gniazdka elektryczne  [67][68][69]
21WEa (KŚ) 1-2-1 154 klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja gniazdka elektryczne  [70][71][72][73]
Elf II (PR) 1-1-1 150+10 klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja Internet bezprzewodowy gniazdka elektryczne automaty biletowe  [74][75]
22WE (KŚ) 4 Bo'2'2'2'Bo' 2-2-2-2 172+28 135 t 75,25 m 4×500 kW 160 km/h klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja  [12][76][77]
22WEa (KW) 1-2-1-1 204 klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja gniazdka elektryczne automaty biletowe  [78][79]
22WEe (KM) 2-2-2-2 166+17 klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja kasowniki Internet bezprzewodowy monitoring  [14][80][81][82][83]
22WEc (PR) Bo'2'Bo'2'2' 1-2-2-2 174+26 134,5 t 4×400 kW 120 km/h lub 160 km/h[i] klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja Internet bezprzewodowy  [84][17][85].
22WEd (KŚ) Bo'2'2'2'Bo' 2-2-2-2 190 160 km/h klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja gniazdka elektryczne  [70][86][72][87]
Elf II (PR) przewóz rowerów Internet bezprzewodowy automaty biletowe  [74]
Elf II (SKM) Bo'2'2'2'Bo' (8) 74,63 m klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów automaty biletowe kasowniki Internet bezprzewodowy ładowarki USB  [88]
27WE (SKM) 6 Bo'2'Bo'2'Bo'2'Bo' 2-2-2-2-2-2 194+80 190,5 t 107,85 m 8×400 kW 160 km/h klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów automaty biletowe kasowniki  [14][63][89]
27WEb (KŚ) Bo'2'2'Bo'+2'2'2'Bo 2-2-2-2-2-2 281 211 t 114,75 m 6×500 kW klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja  [90][64]
34WE (PR) 2 Bo'2'Bo' 1-1 107+6 83,2 t 42,65 m 4×400kW 160 km/h klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja gniazdka elektryczne  [91][14][92]
34WEa (KŚ) 1-1 102 klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja gniazdka elektryczne  [70][93][72][94]
Elf II (KW) 5 272+10 ≤92 m 160 km/h klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja Internet bezprzewodowy automaty biletowe  [95][26]
Elf II (KW) 1-2-2-2-1 240 klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja Internet bezprzewodowy automaty biletowe  [88]
Elf II (SKM) Bo'2'2'2'2'Bo' 2-2-2-2-2 90,53 m klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów automaty biletowe kasowniki Internet bezprzewodowy ładowarki USB  [88]
Elf II (KD) Bo'2'2'2'2'Bo' 1-2-2-2-1 235+15 90,53 m klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów ubikacja Internet bezprzewodowy  [35][96]
Elf.eu (RJ) 2 klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej przewóz rowerów automaty biletowe Internet bezprzewodowy  [31]
  1. ↑ Pierwszych 5 elfów typu 22WEc jest dostosowanych do prędkości 120 km/h, zaś 6. do prędkości 160 km/h.

21WE

[edytuj | edytuj kod]

Wersja 21WE to trójczłonowa regionalna wersja elfa o jednej parze drzwi na stronę członu[14].

22WEx

[edytuj | edytuj kod]
Dodatkowe półki bagażowe w elfie Kolei Mazowieckich

Wersja 22WEx to czteroczłonowa regionalna wersja elfa o dwóch parach drzwi na stronę członu[12]. Najpierw powstała wersja 22WE, będąca pierwszym pojazdem rodziny, następnie 22WEb (obie dla województwa śląskiego), 22WEe (dla mazowieckiego), 22WEa (dla wielkopolskiego) i 22WEc (dla kujawsko-pomorskiego). Porównując pierwsze 22WE z kolejnymi wersjami należy wyszczególnić, że:

  • pojazd dla województwa śląskiego z drugiego przetargu (22WEb) ma dwie toalety zamiast jednej, siedzenia ze skórzanymi zagłówkami, dodatkowe półki bagażowe i tempomaty[97][98],
  • pojazdy dla województwa mazowieckiego (22WEe) posiadają dodatkowe półki bagażowe (zamiast części stałych miejsc siedzących), piasecznice we wszystkich zestawach napędowych i układy prędkości zadanej[14],
  • zespoły dla województwa wielkopolskiego (22WEa) posiadają mniejszą liczbę drzwi zewnętrznych (5 zamiast 8 par drzwi na stronę składu[78]), większą liczbę stałych miejsc siedzących (wymagania zamawiającego[10]) i niejednoprzestrzenne wnętrze (podzielone ściankami na przedziały pasażerskie)[99],
  • zespoły dla województwa kujawsko-pomorskiego (22WEc) przystosowano są do niższych prędkości niż pozostałe pojazdy – 120 km/h, posiadają inny układ wózków napędowych i słabsze silniki[17].

27WEx

[edytuj | edytuj kod]

Wersja 27WE to sześcioczłonowa aglomeracyjna wersja elfa o dwóch parach drzwi na stronę członu. W tej wersji, poprzez ułożenie większości siedzeń wzdłuż okien oraz brak toalet znacznie zwiększono ogólną pojemność składu. Dodatkowo w celu zwiększenia mocy zastosowano 4 wózki napędowe (występują na przemian z tocznymi), a nie 2 jak w pozostałych[100].

Kolejnym sześcioczłonowym elfem jest 27WEb. Jest on dłuższy od poprzedniego, ma zmieniony układ wózków i rozmieszczenie napędu (6 zamiast 8 silników, brak napędnych wózków Jacobsa), a także inne rozplanowanie wnętrza[15].

34WE

[edytuj | edytuj kod]

Wersja 34WE to dwuczłonowa regionalna wersja elfa o jednej parze drzwi na stronę członu[91]. W porównaniu do członów wcześniej produkowanych 22WE i 22WEb zwiększono przestrzeń pasażerską (dzięki przeniesieniu części wyposażenia trakcyjnego na dach)[91] i dodatkowo zmieniono jej typ oświetlenia na diodowy (LED) oraz zamontowano gniazdka elektryczne do dyspozycji podróżnych[101]. Moc zastosowanych silników umożliwia rozbudowę składu o jeden człon[91]. Obecnie, przy dwóch członach, moc zespołu napędowego została ograniczona elektronicznie przez producenta[101].

Pojazdy są wyposażone w automatyczne systemy zliczania pasażerów i analizy czasu jazdy. Pozyskane dane są analizowane na zewnętrznych serwerach w czasie rzeczywistym[102].

Elf II

[edytuj | edytuj kod]

Zamówione Elfy II dla woj. wielkopolskiego będą wyposażone w defibrylatory i odświeżacze powietrza[103]. W pojazdach zakontraktowanych w 2019 roku dla woj. wielkopolskiego znajdą się ponadto pętle indukcyjne dla osób słabosłyszących[104].

Elf.eu

[edytuj | edytuj kod]

Zamówione przez Regiojet jednostki są dwusystemowe, które mogą być eksploatowane na liniach o napięciu 3 kV DC, jak i 25 kV AC. W wersji dla czeskiego operatora zrezygnowano z wózka Jakobsa na rzecz standardowego rozwiązania. Każdy z członów jest wyposażony w swój własny wózek. Pojazdy są wyposażone w ETCS oraz hamulec szynowy. Wyposażenie w przedziale pasażera stanowią 154 miejsca siedzące, klimatyzacja, Wi-Fi, gniazdka o napięciu 230 V czy miejsce do przewozu wózków dziecięcych i rowerów. Jednostki są przystosowane również do osób z ograniczoną mobilnością[105].

Podzespoły

[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj Producent Typ Zastosowanie
21WE 22WE 22WEc 22WEe 27WE 27WEb 34WE
Falownik trakcyjny Ingeteam IGBT ? 1 MW ? ? 0,8 MW ? 0,8 MW
Przetwornica statyczna Ingeteam ? 250 kW ? ? Tak ? 200 kW
Silnik asynchroniczny Traktionssysteme Austria (TSA) TMF 59-39-4 (500 KW) Nie Tak Nie Tak Nie ? Nie
TMF 50-29-4 (400 KW) Tak Nie Tak Nie Tak ? Tak
Przekładnia osiowa Voith SZH-595
(przełożenie: 1:4,831) 		? Tak Nie Tak Nie ? Nie
Gmeinder Getriebe- und Maschinenfabrik (GGM) 275 SO/549 ? Nie Tak Nie Tak ? Tak
Sterowanie wielokrotne Lokel cyfrowe ? ? ? ? Tak ? ?
Odbierak prądu Stemmann DSA 150 PKP ? Tak ? ? Tak ? ?
System hamulcowy Knorr-Bremse ? Tak ? Tak Tak Tak Tak
Wózek napędowy Pesa skrajny 27MNg 26MN 27MNj 26MNe 27MNb 26MNh 27MNd
rozstaw osi: 2,8 m 2,8 m 2,7 m 2,7 m
pośredni brak brak 30MNj brak 30MNb 26MNhn brak
rozstaw osi: 3,0 m
Wózek toczny Pesa skrajny brak brak 27MNjt brak brak brak brak
rozstaw osi:
pośredni 40ANg 40AN 40ANj 40ANe 40ANb 40ANh 40ANd
rozstaw osi: 3,0 m
pośredni (typ II) brak brak brak brak brak 26MNht brak
rozstaw osi:
Drzwi Faiveley Transport odskokowo-przesuwne ? ? ? ? Tak ? ?
źródła: [106] [60][76]
[14][107] 		[17] [14][80]
[108] 		[63][14]
[109][110] 		[111][112] [14][113]
[114][115]

Eksploatacja

[edytuj | edytuj kod]
Państwo Przewoźnik Typ Oznaczenia Liczba
członów 		Lata dostaw Liczba
jednostek 		Źródło
 Polska Koleje Śląskie 22WE EN76 4 2011 8 [14]
22WEb 1
27WEb 6 2013 6 [90]
34WEa 2 2017–2020 4 [19][23][93][116][117][118]
21WEa 3 5 [19][23][71][119][120][121][122]
22WEd 4 12 [123][124]
Szybka Kolej Miejska w Warszawie 27WE 6 2011 13 [14]
5 do 2023 0 z 8 [27][28]
22WEg 4 do 2023 0 z 5
PR (Oddział Świętokrzyski) 34WE EN96 2 2011 4 [14]
Koleje Mazowieckie 22WEe EN76 4 2011 16 [14]
Koleje Wielkopolskie 22WEa EN76 4 2012–2014 22 [90]
48WE 5 2019–2020 10 [26][125][126]
48WEb 5 2020–2021 5 [30][127][128]
0 z 4 [39]
PR (Oddział Warmińsko-Mazurski) 21WE EN62 3 2012 1 [90]
PR (Oddział Kujawsko-Pomorski) 22WEc EN76 4 2014–2016 6 [17][18][129]
EN96A 2 2018 4 [21][22]
22WEg 4 2022 5 [38][130]
PR (Oddział Podkarpackie) 21WEb EN62A 3 2017–2018 5 [24][131][132][133]
22WEf EN76A 4 2018 2 [134][133][135]
Koleje Małopolskie 22WEh EN76B 4 2021 4 [34][136][137]
Koleje Dolnośląskie 48WEc 5 2022 - 2024 25 [138][139]
0 z 10 [42]
 Czechy RegioJet 654 2 2022–2023 7 [140]
3 0 z 7 [141][142]
 Rumunia CFR Călători 3 0 z 20 [40]
3 0 z 62 [41]
Suma: 165 z 268

Koleje Śląskie

[edytuj | edytuj kod]
Koleje Śląskie, 22WE (EN76)
Koleje Śląskie, 27WEb
Koleje Śląskie, 21WEa
Koleje Śląskie, 22WEd

22 grudnia 2009 podpisano umowę z samorządem województwa śląskiego na dostawę 8 sztuk 4-członowych elfów[13], a 30 marca 2011 na dostawę dziewiątej sztuki[143]. Według pierwotnej koncepcji składy miały być przeznaczone dla Przewozów Regionalnych[144], jednakże już po ich zamówieniu podjęto decyzję o utworzeniu Kolei Śląskich i przekazaniu elfów właśnie im. Samorząd województwa już od 2008 posiada 4 podobne 4-członowe składy – Stadler FLIRT, które zostały zakupione z myślą o Szybkiej Kolei Regionalnej[145].

Na początku 2011 okazało się, że zamówione przez województwo ślaskie Elfy są o 6,5 tony cięższe, niż zaoferowane w przetargu. Pesa zdemontowała zatem rozmaite wyposażenie, które pokazała w Elfie na targach InnoTrans 2010 – wymieniono półki bagażowe na metalowe, zmieniono siedzenia, zrezygnowano z dodatkowych piasecznic, zwiększonych zbiorników na wodę, czy szklanych wiatrołapów[146]. Pierwsze 2 elfy dostarczono w kwietniu 2011 i wraz z dostarczonymi później jednostkami stały bezczynnie w lokomotywowni przy dworcu w Katowicach[147], a później w bazie taborowej Kolei Śląskich w Łazach[148], aż do debiutu Kolei Śląskich 1 października 2011[149]. Powodem postoju była niemożność porozumienia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, Śląskiego Zakładu Przewozów Regionalnych oraz Kolei Śląskich odnośnie do wykorzystania składów przed debiutem Kolei Śląskich[150]. Składy zostały skierowane do obsługi linii S1 (Częstochowa – Gliwice) oraz połączeń na linii S6 (Częstochowa – Wisła Głębce).

10 września 2012 podpisano umowę na dzierżawę 6 sztuk 6-członowych elfów z ich wykupem po zakończeniu[151]. Pierwsze odbiory nowej serii rozpoczęły się 20 grudnia, kolejne (dwóch pierwszych egzemplarzy) 4 stycznia 2013[152]. Pojazdy nie zostały zaakceptowane przez przedstawicieli przewoźnika ze względu na obecność usterek[153]. Wszystkie 4 pierwsze 27WEb przeszły ostatecznie odbiory techniczne pod koniec stycznia 2013[154], 1 lutego zostały dostarczone na Śląsk[155], 2 lutego jeden z nich został zaprezentowany na dworcu w Katowicach, a 4 lutego rozpoczęły przewozy[156]. Składy zostały przeznaczone przede wszystkim do obsługi linii S1, dzięki czemu krótsze elfy można było skierować na inne trasy, w szczególności linii S4 (SKR)[157]. 28 lutego przewoźnik odebrał pozostałe 2 składy[158], a 8 marca weszły one do służby[159].

9 sierpnia 2013, pomiędzy Porajem a Korwinowem, po wjechaniu pod opadającą sieć trakcyjną zapalił się EN76-004. Doszczętnie spłonęła kabina maszynisty[160]. Na początku 2014 roku pojazd został skierowany na naprawę do producenta[161].

18 października 2016 KŚ wraz z urzędem marszałkowskim zamówiły 13 kolejnych jednostek (10 sztuk 4-członowych dla UM oraz 2 sztuki 3-członowe i 1 sztukę 2-członową dla KŚ). W umowie zawarto prawo opcji na 6 kolejnych sztuk[19][20]. Pod koniec 2016 roku przewoźnik zdecydował się dokupić 4 sztuki (3 sztuki 2-członowe i 1 sztukę 3-członową)[23], natomiast 31 stycznia 2017 zarząd województwa podjął uchwałę o skorzystaniu z prawa opcji na 2 dodatkowe 4-członowe egzemplarze i tydzień później złożył stosowne oświadczenie[162]. 23 kwietnia 2017 pierwszy egzemplarz trójczłonowy, oznaczony jako 21WEa-001, odbył jazdę próbną z Bydgoszczy do Warlubia i wieczorem tego samego dnia wyjechał do Krakowa na testy homologacyjne[71]. 31 lipca minął termin dostawy pierwszej jednostki, jednak ze względu na nieukończoną homologację Pesa dostarczyła jednostkę 14WE-02 będącą własnością spółki Industrial Division[163]. Miesiąc później Pesa dostarczyła kolejne pojazdy zastępcze: drugi zespół 14WE i 2 pojazdy EN81[164]. 11 września KŚ odebrały pierwszą jednostkę trójczłonową – 21WEa-002, dzień później rozpoczęła ona kursy z pasażerami[119], a kolejnego dnia odbyła się jej oficjalna prezentacja[72]. Pod koniec października Pesa dostarczyła 2 EN71KM w zastępstwie za 2 4-członowe elfy II, na stanie przewoźnika były wówczas już 3 krótsze elfy II[120]. 1 grudnia Pesa otrzymała homologację dla jednostek 2-członowych i skierowała pierwszą taką jednostkę do KŚ[116]. Na początku grudnia UTK wydał zezwolenie dopuszczające do ruchu 34WEa-001 i pojazd został dostarczony do Katowic[116]. W ostatnich dniach stycznia 2018 pierwszy egzemplarz 4-członowy otrzymał dopuszczenie do eksploatacji[165] i 17 lutego został przekazany[123]. W połowie kwietnia odbyły się jazdy testowe w Czechach[166]. W maju Koleje Śląskie otrzymały 2 pojazdy 14WE jako pojazdy zastępcze za niedostarczonego 4-członowego elfa II, a w czerwcu 2 pojazdy EN57FPS za kolejnego niedostarczonego elfa II[167][168]. Do końca 2018 roku dostarczono łącznie 7 sztuk 4-członowych elfów II[169]. W lutym 2019 sprawa wysokości kar za opóźnienia w dostawach elfów 2 trafiła do sądu[170]. W kwietniu poinformowano, że kontrakt na elfy 2 zostanie rozszerzony o 2 pojazdy 3-członowe[33]. 1 maja 2019 odebrano ostatnią – 12. jednostkę 4-członową[124], a 30 maja 2020 odebrano 20. z 21 łącznie zamówionych elfów II[121].

We wrześniu 2019 jedna z jednostek z pierwszej dostawy otrzymała okleinę nawiązującą do stulecia wybuchu Powstań Śląskich[171], a w lipcu 2020 inna jednostka otrzymała okleinę nawiązującą do osoby Wojciecha Korfantego[172].

Szybka Kolej Miejska w Warszawie

[edytuj | edytuj kod]
SKM Warszawa, 27WE
Wypadek w rejonie przystanku Warszawa Wesoła

15 marca 2010 Szybka Kolej Miejska w Warszawie zamówiła 13 sztuk 6-członowych elfów[14]. W tym czasie przewoźnik posiadał 12 własnych składów (14WE i 19WE wyprodukowane przez Newag). Ich liczba nie była wystarczająca i wypożyczono dodatkowo składy EN57 od trójmiejskiej SKM oraz ZNTK „Mińsk Mazowiecki”. Ponadto część kursów na linii S9 było obsługiwanych przez Koleje Mazowieckie[173].

15 listopada 2010 przewoźnik ogłosił kolejny przetarg, na 6 podobnych składów[174], w którym Pesa ponownie zaproponowała Elfa. Zwycięzcą został jednak Newag ze swoim 35WE, nazwanym później Impulsem[175].

9 sierpnia 2011 nastąpiło przekazanie stołecznej SKM pierwszego egzemplarza elfa i jego jazda inauguracyjna na linii S2 na odcinku Warszawa Wschodnia – Warszawa Zachodnia[100]. Do czasu uruchomienia trasy do lotniska Chopina składy obsługiwały wszystkie 3 linie SKM: S1, S2 i S9[100]. Nowe pociągi poprawiły sytuację taborową i pozwoliły na zwrot wypożyczanych składów EN57 – 24 września przewoźnik całkowicie wyeliminował je z ruchu[176].

20 kwietnia 2012, w ramach prób technicznych, jeden z elfów wjechał jako pierwszy pociąg osobowy na przygotowywaną do otwarcia stację Warszawa Lotnisko Chopina[177]. 1 czerwca rozpoczęło się regularne kursowanie pociągów z tej stacji[178], która jest stacją początkową linii S2 i S3. Ze względu na dotację unijną pojazdy są na stałe przypisane do linii S2 i S3[179].

23 czerwca 2013 elf 27WE-009 wykoleił się przy wyjeździe ze stacji Warszawa Lotnisko Chopina, w wyniku czego uszkodzeniu uległy 2 człony i 3 wózki[180]. Powodem wykolejenia było przełożenie zwrotnicy pod jadącym pociągiem. Naprawa została wykonana przez producenta i 24 stycznia 2014 pociąg wrócił do służby[181]. 10 lutego 2014 27WE-009 zderzył się z EN57AKM-1623 Kolei Mazowieckich w rejonie przystanku Warszawa Wesoła[182]. W wyniku zderzenia uszkodzony został człon A, zniszczeniu uległy: poszycie, absorbery, reflektory, sprzęg automatyczny, układ powietrzny i elektryczny oraz mocowanie 2. wózka. W czerwcu podjęto decyzję o skierowaniu pojazdu na naprawę do Pesy[183].

21 maja 2018 została podpisana umowa o wartości 310,5 mln zł na dostawę do 2023 dla warszawskiej SKM 13 elektrycznych zespołów trakcyjnych z platformy Elf2 – 8 pięcioczłonowych i 5 czteroczłonowych wraz z opcją na 8 dodatkowych składów (7 pięcioczłonowych i 1 czteroczłonowy)[27][28]. 10 pierwszych pojazdów Pesa miała dostarczyć do końca 2019. Na skutek niewywiązywania się przez Pesę z terminu realizacji zamówienia, w październiku 2019 SKM podjęła decyzję o zerwaniu kontraktu[29]. Gotowy wówczas był jeden skład, jednak nie posiadał on jeszcze homologacji[184], które po zerwaniu kontraktu został nieznacznie zmodyfikowany, żeby był bardziej uniwersalny[185]. 25 marca 2021 jeden z gotowych składów z tego kontraktu zaprezentowano na stacji Wrocław Główny[186]. Ostatecznie składy zostały sprzedane województwu kujawsko-pomorskiemu[130].

Polregio Oddział Świętokrzyski

[edytuj | edytuj kod]
PROŚ, 34WE (EN96)

17 sierpnia 2010 podpisano umowę z samorządem województwa świętokrzyskiego na dostawę 4 sztuk 2-członowych elfów[187]. 5 października 2011 odbyło się uroczyste przekazanie pierwszej sztuki na dworcu w Kielcach[188], podczas którego odbył się przejazd zaproszonych gości do pobliskiej Sitkówki[189]. Następnego dnia został zaprezentowany na dworcu w Skarżysku-Kamiennej oraz dworcu w Ostrowcu Świętokrzyskim[190]. Elfy to kolejne niskopojemnościowe elektryczne składy (po dwóch EN81) zakupione przez urząd marszałkowski województwa świętokrzyskiego[90]. Zostały one skierowane do obsługi linii z Kielc do Ostrowca Świętokrzyskiego, Częstochowy oraz Krakowa[191].

Koleje Mazowieckie

[edytuj | edytuj kod]
Koleje Mazowieckie, 22WEe (EN76)

1 grudnia 2009 podpisano umowę z przedstawicielami województwa mazowieckiego na dostawę 20 sztuk 4-członowych elfów[192], ale w lutym 2010 sąd, na wniosek firmy Stadler Rail, nakazał zerwać umowę z powodu niespełnienia warunków przetargu przez producenta[193]. 20 stycznia 2011 podpisano kolejna umowę, tym razem na zakup 16 sztuk[194]. Elfy zamówiono aby uzupełnić flotę Kolei Mazowieckich. Samorządowy przewoźnik posiadał wtedy już 10 podobnych 4-członowych EZT Stadler FLIRT[195].

W marcu przeprowadzono konkurs na malowanie elfów[196]. 21 sierpnia do Warszawy dostarczono pierwsze dwa z 16 zamówionych składów[197], których uroczyste przekazanie odbyło się dzień później na stacji Warszawa Gdańska[198]. Składy zostały skierowane do obsługi linii KM9 (Warszawa Zachodnia – Działdowo)[198].

18 maja 2012, w ramach prób technicznych, jeden z elfów, jako pierwszy pociąg osobowy Kolei Mazowieckich, wjechał na przygotowywaną do otwarcia stację Warszawa Lotnisko Chopina[199], z której regularne pociągi rozpoczęły kursowanie do Warszawy Wschodniej (linia KML) 1 czerwca[178]. 29 czerwca elfy rozpoczęły obsługę połączenia do stacji Modlin, skąd 16 lipca rozpoczęły kursowanie autobusy Kolei Mazowieckich na nowo otwarte lotnisko Modlin w Nowym Dworze Mazowieckim[81].

23 maja 2012, pomiędzy przystankiem Warszawa Zoo a stacją Warszawa Praga, elf Kolei Mazowieckich (EN76-012) zderzył się czołowo z 19WE SKM Warszawa. W wyniku wypadku ranna została pasażerka elfa i pasażer 19WE[200].

Na początku 2013 Pesa na zamówienie Kolei Mazowieckich rozpoczęła doposażanie pojazdów w szklane wiatrołapy oraz zapasową sprężarkę i przetwornicę na koszt producenta[201][202]. W drugiej połowie 2013 roku 5 składów kursujące na lotnisko Chopina doposażano w kasowniki ZTM[203].

We wrześniu KM zamówiły symulator EN76 w spółce Autocomp Management[204], który został dostarczony w sierpniu 2014[205].

31 marca 2016 przewoźnik podpisał z Pesą umowę na utrzymanie jednostek poziomu P1-P3 oraz naprawy poziomu P4 połączone z modernizacją obejmującą: montaż Wi-Fi, nową powłokę lakierniczą, nowy system otwierania drzwi i nowe osłony zgarniaczy[206][207].

W połowie 2016 rozpoczął się montaż kasowników ZTM w 11 pociągach, które dotychczas ich nie miały[83].

Koleje Wielkopolskie

[edytuj | edytuj kod]
Koleje Wielkopolskie, 22WEa (EN76)

21 października 2010 oferta Pesy została wybrana w przetargu na dostawę 22 sztuk 4-członowych elektrycznych zespołów trakcyjnych[208]. Hiszpański CAF i szwajcarski Stadler, również startujący w tym konkursie, złożyli odwołanie od rozstrzygnięcia do Krajowej Izby Odwoławczej[209][210]. Ich wnioski zostały odrzucone[211], w związku z czym CAF wystąpił do sądu o unieważnienie przetargu[212], co również rozpatrzono odmownie. Umowa musiała być jeszcze sprawdzona przez Komisję Europejską[213]. Ostatecznie, 8 lutego 2011 przedstawiciele Pesy podpisali umowę z samorządem województwa wielkopolskiego na dostawę 22 elfów typu 22WEa dla Kolei Wielkopolskich, które miały zostać dostarczone pomiędzy sierpniem 2012 a czerwcem 2014[214].

30 października 2011 Koleje Wielkopolskie wypożyczyły śląskiego EN76-004 na uroczyste otwarcie zmodernizowanego Dworca Letniego w Poznaniu[215].

W maju 2012 rozpoczęto budowę pierwszej jednostki[216], która została przekazana 8 sierpnia na stacji Poznań Główny[217]. 21 listopada miał miejsce przejazd promocyjny EN76-028 na trasie Poznań – Opalenica[218]. Elfy 9 grudnia rozpoczęły przewozy na linii Poznań – Kutno i Poznań – Zbąszynek[219]. Był to debiut przewoźnika na liniach zelektryfikowanych, gdyż do tej pory KW obsługiwały jedynie linie niezelektryfikowane[219]. Ze względu na niedostarczenie w terminie 3 pojazdów (6. – 8.) Pesa dostarczyła tabor zastępczy w postaci EN57[220].

15 grudnia 2013 elfy rozpoczęły kursowanie na trasie Poznań – Mogilno[221]. Ostatni z 22 zamówionych pojazdów (EN76-047) został uroczyście oddany do eksploatacji 25 lutego 2014 na Dworcu Letnim w Poznaniu[222].

23 sierpnia 2017 województwo wielkopolskie podpisało z Pesą umowę o wartości niemal 239 mln zł (z czego aż 210 mln zł to dotacja unijna)[103] na dostawę 10 pięcioczłonowych zespołów z rodziny Elf II. Miały one zostać dostarczone na początku 2019 i przekazane Kolejom Wielkopolskim w celu obsługi w godzinach szczytu najbardziej obciążonych tras z Poznania Głównego do Rawicza, Jarocina, Ostrowa Wielkopolskiego, Krotoszyna i Krzyża[26]. Na początku września 2019 pierwszych 5 jednostek było gotowych, jednak nie mogły zostać one przekazane ze względu na brak dokumentów dopuszczeniowych[223]. W połowie września stosowane dopuszczenie zostało wydane przez Urząd Transportu Kolejowego i 17 września rozpoczęły się odbiory nowych jednostek[224]. 19 września na Dworcu Letnim odbyło się uroczyste przekazanie jednostki 48WE-003, po którym odbył się kurs inauguracyjny na trasie Poznań Główny – Swarzędz. Dostarczonych było wówczas 5 elfów z tej partii, z czego 4 były odebrane[125][225]. Dostawy elfów z tego zamówienia zakończono w marcu 2020[126].

14 lutego 2019 województwo podpisało umowę na zakup kolejnych 5 sztuk 5-członowych elfów 2 z opcją na 2 dodatkowe jednostki[30]. Dostawy zamówionych pojazdów planowane były od czerwca do grudnia 2020, jednakże zostały opóźnione ze względu na pandemię COVID-19[226]. Całkowita wartość zamówienia podstawowego wyniosła 127,45 mln zł brutto (w tym 48,75 mln zł dofinansowania z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko)[104]. Ostatecznie 2 pierwsze jednostki przekazano 2 grudnia 2020[127], kolejne 2 jednostki 28 grudnia[227], a ostatnią w kwietniu 2021 roku[128].

W sierpniu 2021 elf EN76-026 pochodzący z pierwszego zamówienia otrzymał okolicznościową okleiną nawiązującej do najważniejszych wydarzeń z 10-letniej historii przewoźnika[228].

17 stycznia 2023 roku podpisano umowę na kolejne cztery jednostki[39].

Polregio Oddział Warmińsko-Mazurski

[edytuj | edytuj kod]
PROWM, 21WE (EN62)

7 listopada 2011 podpisano umowę z samorządem województwa warmińsko-mazurskiego na dostawę jednego 3-członowego elfa[229]. Pesa wygrała przetarg m.in. dzięki zaoferowaniu gwarancji na cały pociąg na 50 lat[230]. 22 listopada 2012 skład został przekazany, po czym miała miejsce jego prezentacja na trasie Olsztyn – Czerwonka[231].

Elf jest pierwszym elektrycznym pojazdem szynowym należącym do samorządu tego województwa. Dotychczas kupowano tylko pojazdy spalinowe[232], gdyż na terenie województwa większość linii jest niezelektryfikowanych[233].

W 2022 roku właściciel pojazdu (urząd marszałkowski) rozważał jego sprzedaż ze względu na wysoki koszt przeglądu P5, jednakże nie było chętnych na jego zakup[234].

Polregio Oddział Kujawsko-Pomorski

[edytuj | edytuj kod]
PROKP, 22WEc (EN76)

26 listopada 2013 podpisano umowę z woj. kujawsko-pomorskim na dostawę 5 sztuk 4-członowych elfów[16]. 26 maja 2014 zostały przekazane 2 pierwsze pojazdy[84], a 27 czerwca odbyła się ich uroczysta prezentacja na stacji Bydgoszcz Główna połączona z uroczystym przejazdem to Torunia. Pojazdy zakupione do obsługi połączeń ramach połączenia BiT City[235]. Dwa kolejne pojazdy zostały przekazane 12 grudnia 2014[236]. Na początku lutego 2015 PR rozpoczęły eksploatację ostatniego – 5. elfa[237]. W grudniu 2015 zaczęto kierować jednostki również na wydłużone relacji do i z Nakła nad Notecią, Jabłonowa Pomorskiego i Włocławka[238]. 19 października 2015 zawarto umowę na rozszerzenie zamówienia o 1 pojazd[18] różniący się od pierwszych 5 większą prędkością eksploatacyjną wynoszącą 160 km/h zamiast 120 km/h[85]. Skład miał zostać dostarczony do końca czerwca 2016[18], ale ostatecznie wyjechał na tory pod koniec lipca[129]. 1 sierpnia został skierowany do obsługi trasy Bydgoszcz Główna – Gdynia Główna oraz Bydgoszcz Główna – Laskowice Pomorskie[239].

2 listopada 2022 podpisano umowę na dostawę 5 sztuk 4-członów elfów II[38], których uroczyste przekazanie odbyło się 25 listopada na stacji Toruń Główny. Tak szybko dostawa była możliwa dzięki temu, że producent sprzedał pojazdy, które pierwotnie miała otrzymać warszawska Szybka Kolej Miejska[130].

W grudniu 2016 podpisano umowę z Przewozami Regionalnymi na dostawę 4 sztuk elfów II w wersji 2-członowej[21][22]. Wszystkie jednostki zostały odebrane 27 lutego 2018[240], a 16 marca odbyło się ich uroczyste przekazanie na stacji Toruń Główny. Składy zostały zakupione przez przewoźnika do obsługi połączeń na terenie województwa kujawsko-pomorskiego[241].

Polregio Oddział Podkarpacki

[edytuj | edytuj kod]
PROP, EN62A

30 stycznia 2017 podpisano umowę z woj. podkarpackim na dostawę 7 sztuk elfów II: 5 w wersji 3-członowej i 2 w wersji 4-członowej. Pierwsze pojazdy, zgodnie z umową, miały zostać dostarczone do czerwca 2017, a pozostałe do marca 2018 roku[24]. Podpisany został jednak aneks, zgodnie z którym termin dostawy dwóch pierwszych składów został przesunięty na termin dostawy trzeciego pojazdu – 30 września 2017[242]. Termin ten również nie został dotrzymany, w związku z czym urząd marszałkowski rozpoczął naliczanie kar umownych[243]. Ostatecznie pierwszy pojazd został dostarczony w połowie listopada[131]. 21 listopada odbyły się próby elfów w trakcji potrójnej na trasie Rzeszów – Dębica[244], 27 listopada ich przekazanie, a 4 grudnia oficjalna prezentacja[75]. 6 czerwca 2018 zakończono dostawy jednostek 3-członowych[132]. 20 sierpnia dostarczono pierwszą jednostkę 4-członową[134], a 27 września na stacji Rzeszów Główny uroczyście przekazano drugą, a jednocześnie ostatnią jednostkę, oklejoną w barwy narodowe z okazji 100-lecia niepodległości[135].

Koleje Małopolskie

[edytuj | edytuj kod]
Koleje Małopolskie, 22WEh (EN76B)
Koleje Małopolskie, 22WEh (EN76B)

28 października 2019 podpisano umowę z województwem małopolskim na dostawę 4 sztuk elfów II w wersji 4-członowej dla Kolei Małopolskich[34]. Pierwsze dwie egzemplarze zostały odebrane w sierpniu 2021 roku, z czego egzemplarz EN76B-001 rozpoczął kursowanie z pasażerami 12 sierpnia[136]. 17 sierpnia natomiast odbyło się uroczyste przekazanie i prezentacja 2 pierwszych jednostek[245]. 27 sierpnia dostarczono dwie pozostałe sztuki[137].

Koleje Dolnośląskie

[edytuj | edytuj kod]
Koleje Dolnośląskie, 48WEc

29 września 2020 podpisano umowę z Kolejami Dolnośląskimi na dostawę 5 sztuk elfów II w wersji 5-członowej z opcją na kolejne 20 składów[35]. W marcu 2021 zarząd przewoźnika podjął decyzję o rozszerzeniu zamówienia o 8 sztuk[246]. W marcu 2022 Koleje Dolnośląskie skorzystały z pozostałej części prawa opcji, dzięki czemu zamówiono łącznie 25 pojazdów[247]. Pod koniec lipca gotowe były 2 pierwsze jednostki[248], a 18 sierpnia rozpoczęły kursowanie na linii Wrocław Główny – Jelcz-Laskowice[138][249]. Dostawy zakończono w lipcu 2024[250].

29 sierpnia 2024 podpisano umowę z Kolejami Dolnośląskimi na dostawę kolejnych 10 sztuk elfów II w wersji 5-członowej[42].

RegioJet

[edytuj | edytuj kod]
RegioJet, 654

W marcu 2019 Pesa podpisała umowę z czeskim prywatnym przewoźnikiem kolejowym RegioJet na dostawę 7 dwuczłonowych EZT Elf.eu, które mają zostać skierowane do obsługi połączeń regionalnych w kraju usteckim. Jest to pierwszy kontrakt na dostawę elfów poza Polskę. Będą to także pierwsze wielosystemowe jednostki z rodziny Elf[31][32]. 11 grudnia 2022 pierwsze 3 jednostki weszły do eksploatacji m.in. na linii Ústí nad Labem – Děčín východ[251][105], a w lutym 2023 pozostałe 4 jednostki[140].

W listopadzie 2022 poinformowano o podpisaniu umowy ramowej na dostawę 30 pojazdów oraz pierwszej umowy wykonawczej na 7 pojazdów 3-członowych[37].

CFR Călători

[edytuj | edytuj kod]

19 grudnia 2023 w Bukareszcie podpisana została umowa na dostawę 20 elektrycznych zespołów trakcyjnych (z opcją na 9 dodatkowych) klasy Inter-Regio dla Kolei Rumuńskich i Agencji Reformy Kolei[40]. Do podpisania umowy doszło pomimo tego, że w toku było postępowanie apelacyjne złożone przez Alstom, który jeszcze przed podpisaniem umowy odwołał się od decyzji o wyborze najkorzystniejszej oferty. Odwołanie Alstom w listopadzie 2023 zostało odrzucone przez rumuński odpowiednik Krajowej Izby Odwoławczej, jednakże w lutym 2024 są apelacyjny nakazał ponowną ocenę ofert[252].

30 stycznia 2024 podpisano zostało natomiast mowa na 62 EZT dla regionów: Bukareszt, Jassy i Kluż-Napoka[41].

Nagrody i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Ryszard Rusak. Od Pafawagu do Bombardiera. 60 lat Państwowej Fabryki Wagonów Pafawag we Wrocławiu. „Świat Kolei”. 10/2005, s. 12-17. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  2. ↑ Paweł Terczyński. Pafawag – kronika produkcji. „Świat Kolei”. 10/2005, s. 18-23. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  3. ↑ Paweł Terczyński. Wagony i zespoły spalinowe w obsłudze ruchu regionalnego na PKP. „Świat Kolei”. 9/2008, s. 12-21. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  4. ↑ a b Bogdan Waga. Elektryczne na start. „Koleje Małe i Duże”. 1/2007, s. 18-27. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  5. ↑ Piotr Sobolewski. Nowy Zakład Montażu Taboru Kolejowego firmy STADLER w Siedlcach. „Świat Kolei”. 5/2008, s. 3. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  6. ↑ Tomasz Tomaszewski. EN95 – nowy zespół trakcyjny dla Warszawskich Kolei Dojazdowych. „Świat Kolei”. 9/2004, s. 3. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  7. ↑ Prospekty na stronach producenta: ED59 Acatus, ED74 Bydgostia [dostęp 2012-02-21].
  8. ↑ Grzegorz Kotlarz. ELF – nowe dziecko PESY. „Świat Kolei”. 2/2010, s. 3. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  9. ↑ Ryszard Piech: Plan rozwoju SKM Warszawa do 2027 roku. inforail.pl, 2008-06-02. [dostęp 2012-02-20].
  10. ↑ a b Wymagana pojemność jednego ezt co najmniej 450 pasażerów, w tym min. 200 pasażerów na miejscach siedzących. [...] Wysokość podłogi w strefie wejścia 760 ± 50 mm nad poziomem główki szyny. Udział niskiej podłogi w stosunku do całkowitej długości przedziałów pasażerskich – powyżej 75% Ogłoszenie o zamówieniu: Dostawa nowych elektrycznych zespołów trakcyjnych do wykonywania kolejowych przewozów pasażerskich. bip.umww.pl, 2010-10-22. [dostęp 2012-02-21].
  11. ↑ Prospekty na stronach producenta: Acatus II [dostęp 2012-02-22].
  12. ↑ a b c d e f g h i j k Prospekty na stronach producenta: 22WE Elf Śląsk, 27WE Elf SKM [dostęp 2012-02-22].
  13. ↑ a b Michał Grobelny. Elfy dla Mazowsza, Śląska i na rynki zachodnie. „Rynek Kolejowy”. 1/2010, s. 20–22. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.). 
  14. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Paweł Terczyński. Elektryczne zespoły trakcyjne rodziny Elf. „Świat Kolei”. 3/2012, s. 26-33. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  15. ↑ a b Pesa z umową na 6 pociągów dla Kolei Śląskich. rynek-kolejowy.pl, 2012-09-10. [dostęp 2012-09-10].
  16. ↑ a b Elfy połączą Toruń z Bydgoszczą. rynek-kolejowy.pl, 2013-11-26. [dostęp 2013-11-26].
  17. ↑ a b c d e Dariusz Kalinowski. Elf dla BiT City. „Świat Kolei”. 5/2015, s. 12-15. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  18. ↑ a b c d Kujawsko-pomorskie zamówiło szóstego Elfa. rynek-kolejowy.pl, 2015-10-19. [dostęp 2015-10-19].
  19. ↑ a b c d e Elfy II pojadą do Kolei Śląskich. Umowa podpisana. rynek-kolejowy.pl, 2016-10-18. [dostęp 2016-10-19].
  20. ↑ a b Załącznik nr 3 do SIWZ KS/ZP/25/2016 [online], Koleje Śląskie [dostęp 2016-10-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-20].
  21. ↑ a b c Dostawy – 460235-2016. ted.europa.eu, 2016-12-22. [dostęp 2017-01-02].
  22. ↑ a b c W PESIE trwa budowa pierwszych Elfów 2. inforail.pl, 2017-03-28. [dostęp 2017-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-15)].
  23. ↑ a b c d Koleje Śląskie kupią cztery dodatkowe Elfy II. rynek-kolejowy.pl, 2017-01-03. [dostęp 2017-01-03].
  24. ↑ a b c Elfy II pojadą na Podkarpacie. Jest umowa. rynek-kolejowy.pl, 2017-01-30. [dostęp 2017-01-31].
  25. ↑ Michał Szymajda, Cała opcja na Elfy 2 dla Śląska będzie realizowana [online], rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-02-17] (pol.).
  26. ↑ a b c d mj / inf. pras./Jagoda Haloszka: Umowa na wielkopolskie Elfy2 podpisana. Będą pachnieć. rynek-kolejowy.pl, 2017-08-23. [dostęp 2017-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-23)]. (pol.).
  27. ↑ a b c Jakub Madrjas: Jakie będą Elfy 2 dla SKM Warszawa? [infografika]. Rynek Kolejowy, 2018-05-21. [dostęp 2018-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-21)]. (pol.).
  28. ↑ a b c Pierwszy Elf2 dla SKM Warszawa z opóźnieniem, ale gotowy. Mamy pierwsze zdjęcia!. rynek-kolejowy.pl, 2019-10-04. [dostęp 2019-10-07]. (pol.).
  29. ↑ a b SKM Warszawa odstępuje od umowy z Pesą na Elfy. Pesa wyraża ubolewanie. rynek-kolejowy.pl, 2019-10-17. [dostęp 2020-02-03]. (pol.).
  30. ↑ a b c PESA z kolejną umową na Elfy 2. W Wielkopolsce. inforail.pl, 2019-02-14. [dostęp 2019-02-14]. (pol.).
  31. ↑ a b c d ELFY.EU wjeżdżają do Czech! PESA podpisuje umowę z RegioJet. 2019-03-07. [dostęp 2019-03-07]. (pol.).
  32. ↑ a b c Pesa z ważną umową z RegioJet. Dostarczy pierwsze wielosystemowe Elfy. 2019-03-07. [dostęp 2019-03-07]. (pol.).
  33. ↑ a b 21WEa plus dwa. 2019-04-08. [dostęp 2019-04-09]. (pol.).
  34. ↑ a b c Pesa z umową na dostawę nowych pociągów dla Małopolski [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2019-10-31] (pol.).
  35. ↑ a b c Umowa podpisana – Pesa dostarczy Elfy2 dla Kolei Dolnoląskich. kurier-kolejowy.pl, 2020-09-29. [dostęp 2020-10-06].
  36. ↑ Koleje Dolnośląskie zamawiają 12 dodatkowych Elfów 2. Całe zamówienie wykorzystane [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2023-01-21] (pol.).
  37. ↑ a b Pesa ma drugą umowę z RegioJet! Dostarczy pociągi do obsługi Pragi [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-11-08] (pol.).
  38. ↑ a b c Kujawsko-pomorskie podpisało umowę z PESĄ [online], TransInfo [dostęp 2022-11-16] (pol.).
  39. ↑ a b c Wielkopolska z umową na nowe Elfy 2 [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2023-01-21] (pol.).
  40. ↑ a b c To już oficjalne. Pesa sprzedała pierwsze pociągi do Rumunii! [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2024-02-05] (pol.).
  41. ↑ a b c Pesa dostarczy 62 pociągi dla Kolei Rumuńskich. Umowa podpisana! [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2024-02-05] (pol.).
  42. ↑ a b c Jest umowa na 10 kolejnych Elfów 2 dla KD. Pojadą do Opola? [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2024-09-04] (pol.).
  43. ↑ a b Targi Innotrans 2010. Pesa zdobyła Berlin nowiutkim Elfem w rytmie Swinga.... 2010-09-27. [dostęp 2012-02-17].
  44. ↑ Paweł Terczyński. Międzynarodowe Targi Kolejowe TRAKO 2011. „Świat Kolei”. 11/2011, s. 12-15. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  45. ↑ Karol Wach: Czeski Rekin z polskiej fabryki PESY czyli RegioShark dla Ceskich Drahów. inforail.pl, 2012-07-02. [dostęp 2013-07-04].
  46. ↑ Czech Raildays na zdjęciach i filmie. 2013-06-22. [dostęp 2013-06-25].
  47. ↑ Targi TRAKO już jutro. Zobacz wystawę taboru. rynek-kolejowy.pl, 2013-09-23. [dostęp 2013-09-24].
  48. ↑ Tabor kolejowy na targach TRAKO 2017. kurier-kolejowy.pl, 2017-09-26. [dostęp 2017-10-01]. (pol.).
  49. ↑ Elf 2 dotarł do Ostrawy. inforail.pl, 2018-06-20. [dostęp 2018-07-17]. (pol.).
  50. ↑ Elf2 i Twist – nowe pojazdy PESY na targach w Gdańsku. inforail.pl, 2019-09-24. [dostęp 2019-09-25].
  51. ↑ a b Elektryczne zespoły trakcyjne. pesa.pl. [dostęp 2017-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-03)].
  52. ↑ Acatusy plus zastąpią Elfy. 2014-03-25. [dostęp 2014-03-25].
  53. ↑ Polska-Rzeszów: Tabor kolejowy 2013/S 181-312198 Ogłoszenie o udzieleniu zamówienia. ted.europa.eu, 2013-09-17. [dostęp 2013-09-04].
  54. ↑ Wyrok z dnia 20 grudnia 2013 r., t. KIO 2794/13, uzp.gov.pl.
  55. ↑ Jest umowa na Darty dla PKP Intercity. rynek-kolejowy.pl, 2014-05-23. [dostęp 2014-05-23].
  56. ↑ Koniec Elfa to początek Elfa. Elfa 2. inforail.pl, 2017-11-28. [dostęp 2017-12-08]. (pol.).
  57. ↑ Pesa z dofinansowaniem NCBR na opracowanie Elfa.eu Aż 19 mln złotych. rynek-kolejowy.pl, 2019-04-30. [dostęp 2019-04-30]. (pol.).
  58. ↑ Elfy.eu dla RegioJetu zmieniają barwy. rynek-kolejowy.pl, 2019-10-21. [dostęp 2020-03-22]. (pol.).
  59. ↑ Kurier Kolejowy, Jednostka Pesa Elf.Eu dla RegioJet po raz pierwszy wyjechała na otwarty tor. [online], kurier-kolejowy.pl [dostęp 2022-11-08].
  60. ↑ a b c d e f g h i j k Prezentacja o śląskim Elfie. slaskie.pl. [dostęp 2012-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
  61. ↑ a b c d Ryszard Piech: Zaelfieni. InfoRail, 2010-02-02. [dostęp 2012-03-06].
  62. ↑ Aleksandra Lewińska, Krzysztof Aładowicz: To jemu pociągi bydgoskiej Pesy zawdzięczają wygląd i duszę. bydgoszcz.wyborcza.pl, 2014-06-13. [dostęp 2016-01-31].
  63. ↑ a b c d e Michał Pieńkowski, Piotr Zagozdon: EZT 27 WE. skm.warszawa.pl, 2012-04. [dostęp 2014-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-27)].
  64. ↑ a b Pesa: Sześcioczłonowy niskopodłogowy elektryczny zespół trakcyjny 27WEb. kolejeslaskie.com. [dostęp 2012-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-07)].
  65. ↑ a b Konkursy rozstrzygnięte. [dostęp 2012-09-19].
  66. ↑ Rafał Pisera. Szyny są OK!. „Wprost”. 25/2012 (1531). ISSN 0209-1747. 
  67. ↑ Tomáš Kuchta. Aktuální pohled do firmy PESA. „Železniční magazín”. 12/2012, s. 20-24. M-presse plus. (cz.). 
  68. ↑ Dostawa nowego trójczłonowego elektrycznego zespołu trakcyjnego. bip.warmia.mazury.pl. [dostęp 2013-10-23].
  69. ↑ Prospekt 21WE
  70. ↑ a b c Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia [online], Koleje Śląskie [dostęp 2016-10-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-20].
  71. ↑ a b c Martyn Janduła: Elf2 dla Kolei Śląskich jedzie na testy [zdjęcia]. rynek-kolejowy.pl, 2017-04-23. [dostęp 2017-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-24)]. (pol.).
  72. ↑ a b c d Koleje Śląskie świętują pierwszego Elfa 2 [zdjęcia]. [dostęp 2017-09-13]. (pol.).
  73. ↑ Elektryczny Zespół Trakcyjny 21WEa- "ELF 2". kolejeslaskie.com. [dostęp 2018-05-12].
  74. ↑ a b Pesa chce dostarczyć Podkarpaciu Elfy II. rynek-kolejowy.pl, 2016-10-27. [dostęp 2017-01-30].
  75. ↑ a b Podkarpacie wita pierwsze trzy pojazdy Elf2. 2017-12-04. [dostęp 2017-12-04]. (pol.).
  76. ↑ a b Andrzej Białoń, Juliusz Furman, Andrzej Kazimierczak. Zakłócenia generowane do sieci trakcyjnej przez nowoczesny elektryczny zespół trakcyjny 22 WE ELF. „Logistyka”. 3/2011, s. 161-163. Wydawnictwo Instytutu Logistyki i Magazynowania. ISSN 1231-5478. 
  77. ↑ Dostawa 8 Elektrycznych Zespołów Trakcyjnych (EZT) do wykonywania pasażerskich przewozów regionalnych, jednoprzestrzennych, wieloczłonowych, na wspólnych wózkach, ze świadczeniem usług serwisowych w okresie trzech lat od daty przekazania każdego EZT. bip.slaskie.pl. [dostęp 2013-10-23].
  78. ↑ a b Wielkopolska kupiła 22 Elfy. 2011-02-08. [dostęp 2013-10-21].
  79. ↑ Koleje Wielkopolskie mają nowego Elfa [ZDJĘCIA]. gloswielkopolski.pl, 2013-05-23. [dostęp 2014-03-30].
  80. ↑ a b Elektryczne zespoły trakcyjne EN76 ELF [online], Koleje Mazowieckie, 16 kwietnia 2012 [dostęp 2012-06-11] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-13].
  81. ↑ a b Pociągiem KM (i autobusem) na lotnisko do Modlina. pgt.pl, 2012-07-04. [dostęp 2012-07-17].
  82. ↑ Zdjęcie wieszaków rowerowych w 22WEe
  83. ↑ a b Znikające kasowniki w pociągach lotniskowych. Wkrótce więcej. transport-publiczny.pl, 2016-07-04. [dostęp 2016-07-05].
  84. ↑ a b Elfy dla BiT City przekazane. rynek-kolejowy.pl, 2014-05-28. [dostęp 2014-05-28].
  85. ↑ a b Elfem z Torunia do Bydgoszczy pojedziemy za 7,8 zł. rynek-kolejowy.pl, 2015-10-19. [dostęp 2015-10-30].
  86. ↑ Pierwszy raz Elfa 2. silesiainfotransport.pl, 2017-09-12. [dostęp 2017-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-20)].
  87. ↑ Elektryczny Zespół Trakcyjny 22WEd – "ELF 2". kolejeslaskie.com. [dostęp 2018-05-12].
  88. ↑ a b c Jakie będą Elfy 2 dla SKM Warszawa?. 2018-05-21. [dostęp 2018-10-12]. (pol.).
  89. ↑ Zdjęcie wieszaków rowerowych w 27WE
  90. ↑ a b c d e Marek Graff. Nowoczesne elektryczne zespoły trakcyjne w Polsce. „Technika Transportu Szynowego”. 5-6/2014, s. 34–47. Emi-press. ISSN 1232-3829. 
  91. ↑ a b c d Trako 2011: Czas na Elfiątko. inforail.pl, 2011-10-25. [dostęp 2012-03-07].
  92. ↑ Nowoczesne oblicze kolei w Świętokrzyskiem. przewozyregionalne.pl, 2013-03-11. [dostęp 2013-10-23].
  93. ↑ a b Kiedy mają przyjechać nowe pociągi?. silesiainfotransport.pl, 2017-07-17. [dostęp 2017-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-22)].
  94. ↑ Elektryczny Zespół Trakcyjny 34WEa- "ELF 2". kolejeslaskie.com. [dostęp 2018-05-12].
  95. ↑ Jakie pociągi dla Kolei Wielkopolskich?. rynek-kolejowy.pl, 2016-12-29. [dostęp 2017-09-12].
  96. ↑ Koleje Dolnośląskie podpisały umowę na zakup Elfów 2 z Pesy. 2020-09-29. [dostęp 2020-10-2206opublikowany=rynek-kolejowy.pl]. (pol.).
  97. ↑ Opis przedmiotu zamówienia. bip.slaskie.pl, 2009-03-04. [dostęp 2013-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-07)].
  98. ↑ Opis przedmiotu zamówienia. bip.slaskie.pl, 2010-07-10. [dostęp 2013-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-07)].
  99. ↑ Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego: Pierwszy ELF dla Kolei Wielkopolskich (galeria). kurier-kolejowy.pl. [dostęp 2012-08-30].
  100. ↑ a b c Marek Graff, Krzysztof Rutkowski. Elfy z Pesy dla warszawskiej SKM. „Świat Kolei”. 9/2011, s. 2. Łódź: EMI-PRESS Wydawnictwa Techniczne i Naukowe. ISSN 1234-5962. 
  101. ↑ a b jm, Rynek Kolejowy: Najmniejszy Elf – najcichszy. rynek-kolejowy.pl, 2011-10-07. [dostęp 2012-09-03].
  102. ↑ „Elf” ruszył w Świętokrzyskie. sejmik.kielce.pl, 2011-10-06. [dostęp 2012-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-07)].
  103. ↑ a b Pesa spóźni się z dostawą dla Poznańskiej Kolei Metropolitalnej
  104. ↑ a b Pesa podpisała umowę na pięć elfów dla Wielkopolski. bydgoszcz.wyborcza.pl, 2019-02-14. [dostęp 2019-02-15].
  105. ↑ a b Pesa: Jednostka 654 to najnowocześniejszy pojazd w naszym portfolio [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2023-01-21] (pol.).
  106. ↑ Świadectwo dopuszczenia do eksploatacji typu kolejowego 21WE. „Elektroniczna baza świadectw dopuszczenia typu do eksploatacji”. T/2012/0386, 2012-11-20. utk.gov.pl. 
  107. ↑ ELF, Unidades Eléctricas de piso bajo. „Ingeteam magazine”, 2010-09-15. [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05]. (hiszp.). 
  108. ↑ Sekcja 22WE 2012-2013. traktionssysteme.at. [dostęp 2015-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-25)]. (ang.).
  109. ↑ System zbierania i analizy danych o eksploatacji pojazdów szynowych. ATM PP Sp. z o.o., 2011-08. s. 16, 24, 25. [dostęp 2015-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-07)].
  110. ↑ Widoczne na zdjęciu Plik:Kabina 27 WE fot 01.JPG (2013-03-20)
  111. ↑ Świadectwo dopuszczenia do eksploatacji typu kolejowego 27WEb. „Elektroniczna baza świadectw dopuszczenia typu do eksploatacji”. T/2012/0910, 2012-12-07. utk.gov.pl. 
  112. ↑ Oznaczenia na burcie 27WEb (masy i systemu hamulca)
  113. ↑ Widoczne na zdjęciu Plik:EN96-001 3.JPG (2012-07-09)
  114. ↑ EMU/DEMU – Traktionssysteme Austria. traktionssysteme.at. [dostęp 2014-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-13)].
  115. ↑ Roof mounted traction system for ELF. „Traction”. T10, 2012-07-17. ingeteam.com. [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05]. (ang.). 
  116. ↑ a b c Dwuczłonowy Elf 2 dla Kolei Śląskich w Katowicach. 2017-12-01. [dostęp 2017-12-02]. (pol.).
  117. ↑ Przybył drugi elfik. 2017-12-27. [dostęp 2018-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-13)]. (pol.).
  118. ↑ Pół połowie nierówne [online], SilesiaInfoTransport.pl, 9 kwietnia 2018 [dostęp 2018-04-30] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-25] (pol.).
  119. ↑ a b Elf 2 już po pierwszym kursie z pasażerami. rynek-kolejowy.pl, 2017-09-12. [dostęp 2017-09-12].
  120. ↑ a b EN71KM w zastępstwie za dwa Elfy2 Kolei Śląskich. 2017-10-31. [dostęp 2017-10-31]. (pol.).
  121. ↑ a b Jest pierwszy z dwóch brakujących Elfów 2 dla Kolei Śląskich. inforail.pl, 2020-05-30. [dostęp 2020-05-31].
  122. ↑ 21WEa-010 już u nas [online], 1 lipca 2020 [dostęp 2020-12-02] (pol.).
  123. ↑ a b Jakub Madrjas, Pesa przekazała pierwszego czteroczłonowego Elfa 2 [online], rynek-kolejowy.pl, 19 lutego 2018 [dostęp 2018-02-19] (pol.).
  124. ↑ a b Koleje Śląskie odebrały dwunastego czteroczłonowego Elfa2. inforail.pl, 2019-05-03. [dostęp 2019-05-06]. (pol.).
  125. ↑ a b Wielkopolski Elf2 uroczyście odebrany. inforail.pl, 2019-09-19. [dostęp 2019-11-19].
  126. ↑ a b Koleje Wielkopolskie z kompletem Elfów2 z pierwszego zamówienia. inforail.pl, 2020-03-19. [dostęp 2020-03-22].
  127. ↑ a b Dwa pierwsze Elfy 2 z drugiego zamówienia dla Kolei Wielkopolskich odebrane [zdjęcia] [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-02-26] (pol.).
  128. ↑ a b [PL / Expert] Delivery complete. Koleje Wielkopolskie with all ’48WEb’ trains. Project overview. [online], Railcolor News, 19 kwietnia 2021 [dostęp 2022-02-26] (ang.).
  129. ↑ a b Departament Nadzoru Właścicielskiego, Transportu i Cyfryzacji i Biuro Prasowe Urzędu Marszałkowskiego: Nowy szybki elf. kujawsko-pomorskie.pl, 2016-07-25. [dostęp 2016-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-25)]. (pol.).
  130. ↑ a b c Nowe Elfy 2 w Kujawsko-Pomorskiem. Region chce kupować pojazdy wodorowe [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  131. ↑ a b Pierwszy Elf2 dotarł na Podkarpacie. 2017-11-13. [dostęp 2017-11-16]. (pol.).
  132. ↑ a b Komplet trzyczłonowych Elfów2 na Podkarpaciu. inforail.pl, 2018-06-07. [dostęp 2018-07-17]. (pol.).
  133. ↑ a b Warunki udostępniania zakupionego taboru kolejowego na potrzeby województwa w ramach RPO WP 2014-2020. .pl. [dostęp 2018-09-04].
  134. ↑ a b Pierwszy czteroczłonowy Elf II dotarł na Podkarpacie. inforail.pl, 2018-08-20. [dostęp 2018-08-24]. (pol.).
  135. ↑ a b Elf2 w narodowych barwach – mocny akcent na koniec kontraktu z Podkarpacia. inforail.pl, 2018-09-27. [dostęp 2018-09-27]. (pol.).
  136. ↑ a b Pierwszy z Elfów 2 dla Kolei Małopolskich zabrał na pokład pasażerów [zdjęcia] [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-02-26] (pol.).
  137. ↑ a b Pesa zakończyła dostawy Elfów 2 dla Kolei Małopolskich [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-02-26] (pol.).
  138. ↑ a b Adrian, Koleje Dolnośląskie odebrały dwa pierwsze pociągi Elf 2 - Sektorkolejowy.pl [online], Sektorkolejowy.pl – Twoje rzetelne źródło informacji o kolei, 19 sierpnia 2022 [dostęp 2022-11-18] (pol.).
  139. ↑ Redakcja, Wszystkie 25 Elfów od PESA Bydgoszcz jest już we flocie Kolei Dolnośląskich [online], Portal Kolejowy NaKolei.pl, 1 lipca 2024 [dostęp 2024-07-01] (pol.).
  140. ↑ a b Rok pociągów Pesy w RegioJet. Sprawdziliśmy je na trasie [zdjęcia] [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2024-02-13] (pol.).
  141. ↑ Redakcja, Pesa Bydgoszcz dostarczy kolejne EZT dla RegioJet. Będą jeździć w aglomeracji Pragi [WIZUALIZACJE] [online], Portal Kolejowy NaKolei.pl, 4 listopada 2022 [dostęp 2022-11-08] (pol.).
  142. ↑ Nové jednotky pro městské linky v Praze dodá pro RegioJet polská PESA [online], Zdopravy.cz, 4 listopada 2022 [dostęp 2022-11-08] (cz.).
  143. ↑ Śląskie zamówiło jeszcze jednego ELFa. 2011-03-30. [dostęp 2011-12-24].
  144. ↑ Kolejne nowoczesne pociągi dla województwa śląskiego. 2009-12-22. [dostęp 2011-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-11)].
  145. ↑ Katowice: Nowe pociągi na trasach województwa śląskiego. 2008-10-02. [dostęp 2012-03-05].
  146. ↑ Koleje Śląskie: Elfy wcale nie były gotowe. rynek-kolejowy.pl, 2013-01-04. [dostęp 2016-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-07)].
  147. ↑ Elfy stoją pod chmurką i się nudzą. Rynek Kolejowy, 2011-04-22. [dostęp 2012-01-06].
  148. ↑ Elfy Kolei Śląskich całe i zdrowe. Rynek Kolejowy, 2011-07-28. [dostęp 2012-02-16].
  149. ↑ Pociągi nowego przewoźnika – Kolei Śląskich – wyjechały na tory. Gazeta Prawna, 2011-10-01. [dostęp 2011-10-03].
  150. ↑ Koleje Śląskie: To Przewozy Regionalne zwlekają z przejęciem elfów. Rynek Kolejowy, 2011-07-21. [dostęp 2012-02-16].
  151. ↑ Zespoły trakcyjne rodziny Elf. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 191-206, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4.
  152. ↑ jm: Koleje Śląskie: Elfy wcale nie były gotowe. Rynek Kolejowy, 2013-01-04. [dostęp 2013-02-01].
  153. ↑ Elfy nie dotrą dziś do KŚ, bo mają usterki. kurier-kolejowy.pl, 2013-01-07. [dostęp 2013-01-07].
  154. ↑ ELF-y dla KŚ przeszły odbiory techniczne. kurier-kolejowy.pl, 2013-01-30. [dostęp 2013-01-30].
  155. ↑ Jutro prezentacja nowych Elfów KŚ. Z pasażerami pojadą już w poniedziałek. rynek-kolejowy.pl, 2013-02-01. [dostęp 2013-02-01].
  156. ↑ KŚ: nowe ELF-y wożą już pasażerów. kurier-kolejowy.pl, 2013-02-04. [dostęp 2013-02-04].
  157. ↑ INFORMACJA DOTYCZĄCA ZMIANY ROZKŁADU JAZDY POCIĄGÓW KOLEI ŚLĄSKICH (aktualizacja 20.02.2013r.). kolejeslaskie.com. [dostęp 2013-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  158. ↑ KŚ mają komplet Elfów. VT614 brak. rynek-kolejowy.pl, 2013-03-04. [dostęp 2013-03-04].
  159. ↑ W Kolejach Śląskich jeżdżą już wszystkie zamówione Elfy [online], Wyborcza.pl, 9 marca 2013 [dostęp 2013-03-09] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-04].
  160. ↑ Pożar Elfa Kolei Śląskich. Kabina doszczętnie spalona. rynek-kolejowy.pl, 2014-05-28. [dostęp 2014-05-28].
  161. ↑ czerwcu spalony Elf wróci na śląskie tory. rynek-kolejowy.pl, 2013-08-09. [dostęp 2013-08-13].
  162. ↑ Śląskie zamówiło dwa kolejne pociągi Pesy. kurier-kolejowy.pl, 2017-02-19. [dostęp 2017-02-20].
  163. ↑ InfoRail.pl: Zastępczy 14WE już w bazie Kolei Śląskich. inforail.pl, 2017-07-31. [dostęp 2017-07-31]. (pol.).
  164. ↑ InfoRail.pl: Pierwszy Elf2 w przyszłym tygodniu, EN81 też w Kolejach Śląskich. inforail.pl, 2017-08-30. [dostęp 2017-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-30)]. (pol.).
  165. ↑ Pierwszy czteroczłonowy Elf2 z dopuszczeniem do eksploatacji. 2018-01-30. [dostęp 2018-01-30]. (pol.).
  166. ↑ Elfy2 wjechały do Bohumina. Testowo. inforail.pl, 2018-04-16. [dostęp 2018-07-13]. (pol.).
  167. ↑ Kolejne składy zastępcze za Elfy2. inforail.pl, 2018-05-08. [dostęp 2018-10-14]. (pol.).
  168. ↑ Kolejne zaElfy2. Tym razem Feniksy. inforail.pl, 2018-06-01. [dostęp 2018-10-14]. (pol.).
  169. ↑ Nowe Impulsy i Elfy2 na regionalnych torach. 2018-12-14. [dostęp 2018-12-15]. (pol.).
  170. ↑ Pesa i woj, śląskie w sądzie. Chodzi o kary umowne za opóźnienia dostaw Elfów 2. rynek-kolejowy.pl, 2019-02-26. [dostęp 2019-03-01]. (pol.).
  171. ↑ Złoty Elf „Powstaniec Śląski” wyruszył w trasę [zdjęcia] [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2019-11-19] (pol.).
  172. ↑ Koleje Śląskie okleiły drugiego Elfa [online], TransInfo [dostęp 2022-02-26] (pol.).
  173. ↑ SKM Warszawa żegna klasyczne EN57. inforail.pl, 2012-02-22. [dostęp 2012-02-22].
  174. ↑ Ogłoszenie o zamówieniu. skm.bip.um.warszawa.pl, 2010-11-15. [dostęp 2012-06-01].
  175. ↑ Karol Wach: Całkiem nowa konstrukcja z Newagu dla SKM Warszawa. inforail.pl, 2011-02-21. [dostęp 2012-06-01].
  176. ↑ SKM = nowoczesność [online], Zarząd Transportu Miejskiego m.st. Warszawy, 23 września 2011 [dostęp 2012-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2011-09-24].
  177. ↑ SKM pojechała na Lotnisko Chopina. rynek-kolejowy.pl, 2012-04-23. [dostęp 2012-04-23].
  178. ↑ a b Szybko i nowocześnie czyli pociągiem na warszawskie lotnisko. inforail.pl, 2012-06-01. [dostęp 2012-06-02].
  179. ↑ Siódmy Impuls jeździ już po Warszawie. kurier-kolejowy.pl, 2013-02-26. [dostęp 2013-02-26].
  180. ↑ Polska-Warszawa: Usługi w zakresie napraw i konserwacji taboru kolejowego 2013/S 197-341320 Ogłoszenie o dobrowolnej przejrzystości ex ante. ted.europa.eu, 2013-10-08. [dostęp 2013-10-10].
  181. ↑ Wykolejona w 2013 r. „lotniskowa” SKM-ka już na torach. rynek-kolejowy.pl, 2014-01-28. [dostęp 2014-01-28].
  182. ↑ Relacja z miejsca zderzenia w Warszawie Wesołej (zdjęcia i film). rynek-kolejowy.pl, 2014-02-10. [dostęp 2014-02-10].
  183. ↑ Pechowy 27WE-009 znowu jedzie na naprawę do PESY. inforail.pl, 2014-06-23. [dostęp 2014-06-23].
  184. ↑ Elf dla SKM Warszawa będzie homologowany. Pesa: Znajdziemy chętnego na ten pojazd. rynek-kolejowy.pl, 2019-10-18. [dostęp 2020-02-03]. (pol.).
  185. ↑ Elf 2, którego nie chciało SKM Warszawa, przebudowany. „Jest nim spore zainteresowanie" [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-02-26] (pol.).
  186. ↑ Pesa pokazała we Wrocławiu Elfa 2, który miał trafić do SKM Warszawa [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-02-26] (pol.).
  187. ↑ Elfy dla świętokrzyskiego. 2010-08-18. [dostęp 2012-01-04].
  188. ↑ Marszałek nie wziął kluczy do Elfa. 2011-10-05. [dostęp 2012-01-04].
  189. ↑ Przekazanie świętokrzyskiego Elfa – fotogaleria. 2011-10-06. [dostęp 2012-02-16].
  190. ↑ „Elf” rusza w Świętokrzyskie. 2011-10-05. [dostęp 2012-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-07)].
  191. ↑ PR wykupią świętokrzyskie Elfy?. rynek-kolejowy.pl, 2016-10-09. [dostęp 2016-10-29].
  192. ↑ Koleje Mazowieckie kupią pociągi ELF. infogrodzisk, 2010-02-12. [dostęp 2012-01-06].
  193. ↑ Sąd uznał racje Stadlera. Rynek Kolejowy, 2010-02-26. [dostęp 2012-01-06].
  194. ↑ Warszawa: Koleje Mazowieckie kupują Elfy. inforail, 2011-01-20. [dostęp 2012-01-04].
  195. ↑ Pierwsze Flirty już na Mazowszu. inforail.pl, 2008-06-03. [dostęp 2012-03-07].
  196. ↑ Pomaluj ELF-y: Regulamin już dostępny!. Rynek Kolejowy, 2011-03-07. [dostęp 2012-03-07].
  197. ↑ Konrad Majszyk, Piotr Szymaniak. Elfy na lotnisko, pendolino nad morze i do Krakowa. „Życie Warszawy”, 2011-08-22. [zarchiwizowane z adresu 2018-06-05]. 
  198. ↑ a b Pierwsze dwa Elfy oficjalnie przekazane Kolejom Mazowieckim. inforail, 2011-08-22. [dostęp 2012-01-06].
  199. ↑ Próbny przejazd KM na Lotnisko Chopina. kurier-kolejowy.pl, 2012-05-18. [dostęp 2012-05-21].
  200. ↑ Czołowe zderzenie pociągów w Warszawie. Dwie osoby ranne. rynek-kolejowy.pl, 2012-05-23. [dostęp 2012-05-23].
  201. ↑ Pesa „dozbraja” Elfy Kolei Mazowieckich. rynek-kolejowy.pl, 2013-03-06. [dostęp 2013-03-06].
  202. ↑ To Pesa zapłaci za doposażenie Elfów. rynek-kolejowy.pl, 2013-03-07. [dostęp 2013-03-07].
  203. ↑ Warszawskie lotniska z cyklicznym rozkładem jazdy i nadal z Elfami. rynek-kolejowy.pl, 2013-11-28. [dostęp 2013-11-29].
  204. ↑ KM zaczną szkolić maszynistów na symulatorze ELF-a. kurier-kolejowy.pl, 2014-08-13. [dostęp 2014-08-14].
  205. ↑ KM będą miały symulator jazdy za 2,2 mln zł. kurier-kolejowy.pl, 2013-09-12. [dostęp 2013-09-17].
  206. ↑ Pesa będzie serwisować Efly Kolei Mazowieckich. rynek-kolejowy.pl, 2016-04-04. [dostęp 2016-07-09].
  207. ↑ Usługi – 113969-2016. ted.europa.eu, 2016-04-01. [dostęp 2016-07-09].
  208. ↑ Wiemy jakie pociągi będą jeździć w Wielkopolsce!. 2010-10-21. [dostęp 2012-01-04].
  209. ↑ 22 ezety dla Wielkopolski CAF idzie do sądu. 2010-12-16.
  210. ↑ Pociągi dojadą do Wielkopolski z opóźnieniem?. 2010-11-03. [dostęp 2012-01-04].
  211. ↑ Pesa coraz bliżej kontraktu na dostawę pociągów. 2011-11-18. [dostęp 2012-01-04].
  212. ↑ Hiszpanie idą z pociągami do sądu. 2011-12-15. [dostęp 2012-01-04].
  213. ↑ KE wstrzyma zakup pociągów dla Wielkopolski? (dostęp 13 stycznia 2010)
  214. ↑ Umowa na 22 nowe pociągi dla Wielkopolski podpisana!. 2011-02-12. [dostęp 2012-01-04].
  215. ↑ Paweł Korcz. Otwarcie Dworca Letniego w Poznaniu. „Świat Kolei”. 10/2011, s. 3. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  216. ↑ Pesa już buduje Elfy dla Wielkopolski. W tym roku dostarczy osiem. 2012-05-11. [dostęp 2012-06-21].
  217. ↑ Pierwszy wielkopolski Elf już w Poznaniu. 2012-08-08. [dostęp 2012-08-08].
  218. ↑ Fotorelacja z przejazdu ELFem na trasie Poznań – Opalenica (21.11.2012) [online], Koleje Wielkopolskie, 21 listopada 2012 [dostęp 2012-11-21] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-30].
  219. ↑ a b Koleje Wielkopolskie pokazały nowy rozkład. kurier-kolejowy.pl, 2012-11-19. [dostęp 2012-11-19].
  220. ↑ Dlaczego w Wielkopolsce jest tylko 5 z 8 Elfów?. rynek-kolejowy.pl, 2013-01-17. [dostęp 2013-01-17].
  221. ↑ W. Pietrzak. Elfy dla Kolei Wielkopolskich. „Świat Kolei”. 1/2014, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  222. ↑ Przyjechał dwudziesty drugi pociąg ELF. radiomerkury.pl, 2014-02-25. [dostęp 2014-02-25].
  223. ↑ Wielkopolska ma pieniądze na pociągi spalinowe i czeka na Elfy 2. rynek-kolejowy.pl, 2019-09-03. [dostęp 2019-09-05]. (pol.).
  224. ↑ Pesa Elf 2 dla Wielkopolski dopuszczony do ruchu. Rusza z pasażerami [aktualizacja] [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2019-11-19] (pol.).
  225. ↑ Elfy 2 w Wielkopolsce obsłużą najbardziej uczęszczane kursy [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2019-11-19] (pol.).
  226. ↑ Wielkopolska przesuwa termin dostawy pociągów z Pesy dzięki Tarczy Antykryzysowej [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-02-26] (pol.).
  227. ↑ Kolejne dwa Elfy 2 w Wielkopolsce [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-02-26] (pol.).
  228. ↑ Kurier Kolejowy, Czteroczłonowy ELF I generacji w Kolejach Wielkopolskich od 2012 roku w okolicznościowej okleinie [online], kurier-kolejowy.pl [dostęp 2022-11-08].
  229. ↑ Karol Wach: Elf dla Warmii i Mazur. 2011-11-08. [dostęp 2012-01-03].
  230. ↑ PESA dała gwarancję na 50 lat. Rynek Kolejowy, 2011-10-07. [dostęp 2012-01-02].
  231. ↑ Awaria ELF-a podczas pierwszego przejazdu. kurier-kolejowy.pl, 2012-11-22. [dostęp 2012-11-22].
  232. ↑ Sebastian Marszał. Pociągi spalinowe na Warmii i Mazurach. „Świat Kolei”. 9/2008, s. 3. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  233. ↑ Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas Linii Kolejowych Polski 2011. Wyd. pierwsze. Rybnik: Eurosprinter, 2011. ISBN 978-83-931006-4-4.
  234. ↑ Warmińsko-mazurskie znów odstawiło jedynego Elfa [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-11-11] (pol.).
  235. ↑ Elfy dla BiT City oficjalnie przekazane. rynek-kolejowy.pl, 2014-06-27. [dostęp 2014-06-27].
  236. ↑ Nowy tabor na trasie Bydgoszcz-Toruń. rynek-kolejowy.pl, 2014-12-12. [dostęp 2014-12-12].
  237. ↑ Ostatni zamówiony ELF dla BiT City już na torach. kurier-kolejowy.pl, 2015-02-06. [dostęp 2015-02-06].
  238. ↑ Ryszard Rusak. Nowe i zmodernizowane ezt w kujawsko-pomorskim. „Świat Kolei”. 2/2016, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  239. ↑ Kujawsko-pomorski Elf rozpoczął obsługę Trójmiasta. rynek-kolejowy.pl, 2016-08-04. [dostęp 2016-08-08].
  240. ↑ Przewozy Regionalne odebrały cztery Elfy 2. Wkrótce pojadą z pasażerami. 2018-02-28. [dostęp 2018-02-28]. (pol.).
  241. ↑ Przewozy Regionalne odebrały cztery Elfy 2. kurier-kolejowy.pl, 2018-03-16. [dostęp 2018-03-17].
  242. ↑ Martyn Janduła: Elfy2 przyjadą na Podkarpacie trochę później. rynek-kolejowy.pl, 2017-07-20. [dostęp 2017-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-04)]. (pol.).
  243. ↑ Pierwszy Elf dla Podkarpacia gotowy, ale czeka na pozostałe. 2017-10-25. [dostęp 2017-10-29]. (pol.).
  244. ↑ Trzy elfy 2 z pesy dla podkarpackiego po ostatnich testach. 2017-11-22. [dostęp 2017-11-22].
  245. ↑ Małopolskie uroczyście odbiera Elfy 2 od Pesy [zdjęcia] [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-11-08] (pol.).
  246. ↑ Koleje Dolnośląskie zwiększają zamówienie na Elfy 2 z Pesy. Będzie ich 13 [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2021-03-18] (pol.).
  247. ↑ Koleje Dolnośląskie zamawiają 12 dodatkowych Elfów 2. Całe zamówienie wykorzystane [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-03-28] (pol.).
  248. ↑ Dwa pierwsze Elfy2 pojechały na Dolny Śląsk; większe będzie ich dofinansowanie [online], TransInfo [dostęp 2022-11-18] (pol.).
  249. ↑ Kurier Kolejowy, Pierwszy ELF o godzinie 5.09 kursem do Jelcza Laskowic rozpoczął służbę w Kolejach Dolnośląskich [online], kurier-kolejowy.pl [dostęp 2022-11-18].
  250. ↑ Wszystkie Elfy 2 dla Kolei Dolnośląskich już dostarczone [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2024-08-07] (pol.).
  251. ↑ Nowe Pesy zadebiutowały w RegioJet [zdjęcia] [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2023-01-21] (pol.).
  252. ↑ Komplikuje się kwestia umowy Pesy w Rumunii. Wyrok sądu [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2024-02-13] (pol.).
  253. ↑ Karol Wach: Znamy laureatów konkursów Trako 2011. infotram.pl, 2011-10-13. [dostęp 2014-08-15].
  254. ↑ Elf 2 nagrodzony na Trako. inforail.pl, 2017-09-29. [dostęp 2017-10-01]. (pol.).


Pojazdy produkowane przez grupę Pesa (Pesa Bydgoszcz i Pesa Mińsk Mazowiecki)
Produkcja
Elektryczne zespoły trakcyjne
Elektryczne wagony silnikowe
Spalinowe zespoły trakcyjne
Spalinowe wagony silnikowe
Wagony sterownicze
Wagony doczepne
Lokomotywy
Tramwaje
Modernizacje
Elektryczne zespoły trakcyjne
Lokomotywy spalinowe
Lokomotywy wodorowe
Tramwaje

Pojazdy trakcyjne eksploatowane w Polsce
Lokomotywy elektryczne
Lokomotywy spalinowe
Lokomotywy parowe[B]
Elektryczne wagony i zespoły trakcyjne
Spalinowe zespoły trakcyjne
Autobusy szynowe
Spalinowe wagony silnikowe
Parowozy wąskotorowe[B]
Spalinowozy wąskotorowe
Wąskotorowe spalinowe
wagony silnikowe
  1. ↑ Kursywą zaznaczone serie wycofane z ruchu liniowego.
  2. ↑ a b Wymienione tylko ważniejsze serie.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pesa_Elf&oldid=74683141”